Облыстық онкология орталығынның пациенттеріне химиотерапияның ерекшеліктерін түсіндіруде мейіргер рөлі

Студент: Сарманова Нәзігүл Сапабекқызы
Ғылыми жетекші: Саим Л.Н.
Қызылорда облыстық онкология орталығының
Қызылорда медициналық жоғары колледжі

Кілт сөздер: Онкология, химиотерапия, химиотерапия ерекшеліктері, асқынулар, мейіргер рөлі, мейіргерлік күтім, науқас, скрининг, қатерлі ісік, шетелдік тәжірибе, қатерлі ісік.

Тақырыптың өзектілігі: Қатерлі ісік проблемасы медицинаның ғана емес, жалпы биологияның да негізгі мәселелерінің бірі болып қала береді, өйткені канцерогенездің негізгі мәселесі - соңғы 15 жыл ішінде болған ісік жасушасының биологиясын түсінудегі түбегейлі ашылуларға қарамастан, қалыпты жасушаны ісікке  2005 жылы Ресейде тек қан түзетін (оның ішінде лимфа) тіндердің қатерлі ісіктерімен сырқаттанушылық 100 мың адамға шаққанда 14,8 %-ды құрады (1988 жылы -11,1 мыңға 100 мың), бұл ретте 10 жылдық кезеңде (1996-2005 ж.) сырқаттанушылықтың орташа жылдық өсу қарқыны 2,25%-ды құрады (10 жыл ішінде ол 24,93% - ға өсті), жалпы барлық қатерлі аурулармен сырқаттанушылықтың өсу қарқынынан асып түсті . Клиникалық онкологияда химиотерапияға үлкен үміт артылады. Бұл көптеген онкологиялық науқастарда терапияның негізгі түріне айналған тез және сәтті дамып, жетілдірілетін медициналық бағыт. Алғашқы антитуморлық эмбихин препаратын қолданғаннан бері бірнеше ондаған жылдар өтті (1946) және химиотерапевтердің "портфолиосында" әртүрлі әсер ету механизмі бар антитуморлық агенттердің үлкен арсеналы бар. Дәл осы терапиялық бағыт таратылған ісік процесі бар науқастарды емдеуде сөзсіз жетістіктерді көрсетеді.

Әлемдік статистикалық мәліметтерді келтіретін болсақ.

Статистикалық мәліметтер: 

Ұлыбританиядан келген ресми есеп химиотерапияны "қауіпті"деп атады.

Үкіметтің таңқаларлық есебі химиотерапия "емделетін" барлық онкологиялық науқастардың таңқаларлық 50% - ын өлтіруге жауапты екенін растады.

Зерттеу сүт безі қатерлі ісігі бар 23000-нан астам әйелді және 2014 жылы химиотерапия алған 10000-ға жуық ер адамды зерттеді, оның ішінде 1383 химиотерапия алған науқас 30 күн ішінде қайтыс болды.

Қызылорда облыстық онкология орталығының 2019 жылдық есебі бойынша  жыл ішінде онкологиялық орталықта ем алған науқастар саны 34322, оның ішінде ауыл тұрғындары 17880, егерде науқастарды ем алу түріне байланысты талқылайтын болсақ: Хирургия бөлімі – 9298 пациентке ота жасалды, Химиотерапия бөлімі – 16425 пациентке химиотерапия жүргізілді, Сәулемен емдеу бөлімі  - 7435 пациент сәуле емін алды, Жансақтау бөлімі – 1164 пациент жәрдем алды .

Зерттеу мақсаты: Онкологиялық науқастарға химиотерапияның ерекшеліктерін түсіндіруде мейіргер рөлін сауалнама арқылы анықтау.

Тәсілдер мен материалдар

Зерттеу жұмысы Қызылорда облыстық онкология орталығында жүргізілді. Зерттеуге барлығы 20 пациент қатысты. Пациенттердің барлығы химиотерапия бөлімінде ем алады .

Зерттеу түрі: Сапалық

Зерттеу дизайны: Жағдайды зерттеу. Сауалнама әдісі қолданылды.

Зерттеу объектісі: Қызылорда облыстық онкология орталығында химиотерапия бөлімінде ем алатын пациенттер арасында зерттеу жұмысы жүргізілді. Сауалнама  Ресейде «Мейірбикенің онкологиялық науқастарға күтім жасауын ұйымдастыру ерекшеліктері» тақырыбында жүргізілген зерттеудің сауалнамасына сүйене отырып сауалнама алынды. Зерттеу негізінде сауалнама алуға 20 респондент /пациент/ қатысты.

Зерттеу құралы: Сауалнама  Ресейде «Мейірбикенің онкологиялық науқастарға күтім жасауын ұйымдастыру ерекшеліктері» тақырыбында жүргізілген зерттеудің сауалнамасына сүйене отырып сауалнама алынды. Осы сауалнама  арқылы мейіргерлердің химиотерапияның ерекшеліктерін түсіндіруде мейіргер рөлін сауалнама арқылы анықтау.

Қорытынды: Қызылорда облыстық онкология орталығында 01.12.2020-31.12.2020 жылдар аралығында «Онкологиялық науқастарға химиотерапияның ерекшеліктерін түсіндіруде мейіргер рөлі» атты сапалық зерттеу жұмысын жүргіздім. Зерттеуге өз келісімдері негізінде  20-пациент қатысты, зерттеу нысаны ретінде сауалнама алынды.

7-ші сауалнама қорытындысы бойынша 20 пациенттін сіз медициналық көмек көрсету шарттары мен күтімге қанағаттанасыз ба? деген сұраққа  25% - ы «жоқ» деп жауап бере отырып,  оның себебіне, күндізгі кезекшілікте мейіргерлер жетіспеуі деп жауап берді

13-ші сауалнама жауабы бойынша Мейіргер дәрігер тағайындаған дәрілік препараттарды толық және уақтылы қабылдауға бақылау жүргізеді ме? деген сұраққа 45% - ы кейде тек бақылап отыратыны анықталды.

Қорыта келе, Қызылорда облыстық онкология орталығында химиотерапия бөлімінде күндізгі кезекшілігінде мейіргерлер саны аз екені анықталды және де жүргізілген сауалнама нәтижесімен Қызылорда облыстық онкология орталығының химиотерапия бөлімінің мейіргерлердің жұмыс пен білім  деңгейі 80%-ды құрады. Бұл өз кезегінде мейіргерлер арасында облыстық онкология орталығында химиотерапия емің алатын пациентердің қорқыныш сезімін азайту және химиотерапия ерекшеліктері мен асқынулары емнен кейін болатын қалыпты жағдай екенін түсіндіру оңай болу үшін жан жақты үйретіп, алдын ала пациентке шаш күтімі, арнайы диета жөнінде лекция сабақтарын даярлау және уйретіп түсіндіруді кеңінен игеру қажеттілігін көрсетті.

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕРДІҢ ТІЗІМІ:

1. Бахтияров Р.Ш., Баштан В.П., Мерабишвили В.М. Профилактические ресурсы в профилактике рецидивов при онкологических заболеваниях // Иркутский научно-медицинский журнал. - 2011. - №2 – С.78-94..
2. Давыдов М.И., Ведьшер Л.З., Поляков Б.И., Ганцев Ж.Х., Петерсон С.Б., Онкология: модульный практикум. Учебное пособие. / - 2008.-320 c.
3. М. И. Давыдов, Ш. Х. Ганцев., Онкология: учебник, М., 2010 г., - 920 с.
4. Методические рекомендации по обеспечению и поддержанию периферического венозного доступа: Практическое руководство. Санкт-Петербург, издательство, 20 стр., 2012 г. Общероссийская общественная организация «Ассоциация медицинских сестер России».
5. Онкология: модульный практикум. Учебное пособие. / Давыдов М.И., Ведьшер Л.З., Поляков Б.И., Ганцев Ж.Х., Петерсон С.Б. - 2008.-320 c.
6. Розанова Н.Б. Особенности обмена микроэлементов у больных с опухолями пищевода и желудка при проведении ис- кусственного питания: Дис. ... д-ра мед. наук. — М., 1991.
7. С. И. Двойников, Основы сестринского дела: учебник, М., 2007г., стр. 298..
8. Armes J, Wagland R, Finnegan-John J, Richardson A, Corner J, Griffiths P. Development and testing of the patient-reported chemotherapy indicators of symptoms and experience: patient-reported outcome and process indicators sensitive to the quality of nursing care in ambulatory chemotherapy settings. Cancer Nurs. October 17, 2013. [Epub ahead of print.]
9. Benson AB 3rd, Ajani JA, Catalano RB, et al. Recommended guidelines for the treatment of cancer treatment-induced diarrhea. J Clin Oncol. 2004;22:2918–2926.
10. Bernhardson BM, Tishelman C, Rutqvist LE. Self-reported taste and smell changes during cancer chemotherapy. Support Care Cancer. 2008;16:275–283.
11. Borbasi Cameron K, Quested B, Olver I, To B, Evans D. More than a sore mouth: patients’ experience of oral mucositis. Oncol Nurs Forum. 2002;29:1051–1057.
12. Bower JE, Ganz PA, Desmond KA, Rowland JH, Meyerowitz BE, Belin TR. Fatigue in breast cancer survivors: occurrence, correlates, and impact on quality of life. J Clin Oncol. 2000;18:743–753.
13. Branley A., Scott S., 2014, ‘Cancer now biggest killer in Australia, ahead of heart disease: WHO report’, ABC
14. British Pharmacological Society. 2013. Available from: http://www.bps.ac.uk/view/index.html. Accessed February 14, 2014.
15. Broeckel JA, Jacobsen PB, Horton J, Balducci L, Lyman GH. Characteristics and correlates of fatigue after adjuvant chemotherapy for breast cancer. J Clin Oncol. 1998;16:1689–1696.
16. BUCHSEL, P. C., HENKE YARBRO, C., Oncology Nursing in the Ambulatory Setting, Issues and Models of Care (2nd ed), Jones and Bartlett, Massachusetts, USA, (2015).
17. Department of Health. Manual of Cancer Services; Chemotherapy measures version 2.0. London, UK: National Cancer Peer Review, National Cancer Action Team; 2013.
18. Department of Health. The Nursing Contribution to Cancer Care. London, UK: Her Majesty’s Stationery Office; 2000a.
19. Dibble SL, Luce J, Cooper BA, et al. Acupressure for chemotherapy-induced nausea and vomiting: a randomized clinical trial. Oncol Nurs Forum. 2007;34:813–820.
20. Eckert RM. Understanding anticipatory nausea. Oncol Nurs Forum. 2001;28:1553–1558.

Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз: