Мидың оң және сол жақ жарты шарлары

Ми әлі күнге дейін ғылымдағы ең үлкен құпия болып келеді. 

Бұл шынымен де солай. Елестетіп көріңізші, сіздің басыңызда 2,8 миллион шақырым болатын ең күрделі нейрондық желі бар.
Бұл Айға 7 рет ұшу немесе Жерді 68 рет айналып өтумен тең. 

Бүгінгі басылымда біз сол және оң жарты шарлардың не үшін жауап беретінін және оларды не үшін дамыту керек екенін туралы  анықтайтын боламыз. 

Ми да қарқынды дайындықты қажет етеді. Егер ми әртүрлі тапсырмалар мен ойлау процестерімен жүктелмесе, ол "ақымақ" және жалқау бола бастайды, кейінірек одан әрі шығармашылық және танымдық функцияларды толығымен тоқтатады.

Мектептегі биология сабағын еске түсірейік.

Адамның миы екі жарты шардан тұрады - оң және сол. Бұл бөліктер ми қыртысымен бөлінеді, бірақ ақпарат алмасу сүйелді дене арқылы жүзеге асырылады. 

Қысқаша айтқанда, сол жақ жарты шар негізінен талдау мен логикаға, ал оң жақ бейнеге және түйсікке жауап береді. Әр адамның миы біркелкі жұмыс істеуі керек, бірақ өмірде олай емес.  Әрқашан жарты шарлардың біреуі екіншісіне қарағанда белсенді жұмыс жасайды. Психологтар айтқандай «Біздің миымыздың сол немесе оң жағының үстемдігін анықтайтын ол оның тұлғалық түрі».

Жалпы алғанда, адамдар сол "техникалық" жарты шардың белсенділігі басым болатын ойшылдарға және мидың басында оң "гуманитарлық" жарты шар бар суретшілерге бөлінеді. Бірақ мұндай түрлер таза түрінде өте сирек кездеседі.

Сол жақ жарты шар не үшін жауап беретінін толығырақ қарастырайық:
- Логикалық ойлау;
- Барлық фактілерді талдау;
- Тілдік қабілеттер;
- Сөйлеуді бақылау;
- Оқу мен жазу дағдылары;
- Фактілерді, күндерді, есімдерді есте сақтау және соңғысын жазу; 
- Сөздердің тура мағынасын түсіну;
- Ақпаратты дәйекті, кезеңмен өңдеу;
- Сандар мен белгілерді тану;
- Математикалық есептерді шығару;
- Дененің оң жартысының қозғалысын бақылау.

*Сол жақ жарты шардың табиғаты, мінезі. *

Мұндай адамдар ұйымшылдық пен тәртіпті жақсы көреді, олар әрқашан барлық мерзімдер мен кестелерді сақтауға тырысады. Ақпаратты есту арқылы оңай қабылдайды.  Олар өз әрекеттерін жан серпілісімен емес, ақылмен басшылыққа алады. Өте белсенді және болашағын оңай болжай алады.  Белгілі бір жағдайларда олар тапқырлық пен парасаттылықты көрсетеді. Сонымен қатар, оптимизм мен көңілділікпен ерекшеленеді.

Сол жақ миға ғалымдар, сәулетшілер, инженерлер, бағдарламашылар, дизайнерлер, програмисттер кіреді деп айтқан.  Айтпақшы, сол жақ жарты шарда доминантты адамдардың 30 пайызын ғана құрайды.

Сол жақ жарты шарды қалай дамыту керек?

Егер сіз сол жақ жарты шарды дамытуды мақсат етсеңіз, осы жарты шарды басқаратын дененің жағын барынша пайдалануға тырысыңыз. 
Мысалы, дененің оң жағымен жұмыс жасаңыз: тек оң қолыңызбен жазыңыз және тек оң аяғыңызға секіріңіз. Қарапайымнан қиынға дейінгі математикалық есептерді шешіңіз.  Сөзжұмбақ, жұмбақтар, ребустар, логикалық есептерді шешіңіз.

Енді Оң жақ жарты шар не үшін жауап береді:
- Интуиция;
- Сөзбен емес, символдар мен бейнелермен бейнеленетін вербальды емес ақпаратты өңдеу;
- Музыкалық қабілет, сонымен қатар музыканы қабылдау қабілеті;
- Метафораны түсіну;
- Өзгенің қиялының жұмысының нәтижесін түсіну;
- Армандар мен қиялдар;
- Әр түрлі әңгімелерде құру;
- Бейнелеу өнеріне қабілеттілік;
- Әр түрлі ақпаратты үлкен көлемде бір мезгілде өңдеу;
- Талдауды қолданбай мәселені тұтастай қарастыру;
- Мистика, ғажайыптарға және жоғары күштерге сену;
- Дененің сол жақ жартысының қозғалысын бақылайды. Егер сіз сол қолыңызды немесе аяғыңызды көтерсеңіз, бұл оны көтеру туралы бұйрықтың оң жарты шарда шыққанын білдіреді.

Оң жақ жарты шардың табиғаты, мінезі.

Бұл адамдар өте эмоционалды, эмпатияға, жанашырлыққа қабілетті.  Сәтсіздіктерді  жақын қабылдайды. Көңіл -күйлері жиі тұрақсыз: олар негізсіз оптимизм мен депрессияға бейім. Олар бәрін жақсы мен жаманға, ақ пен қараға бөледі және көбінесе ымыраға келмейді.  Эмоциялар олардың санасын басып кетеді.

Оң жақ миға суретшілер, мүсіншілер, ақындар, әншілер, суретшілер сонымен қатар барлық романтиктер кіреді деп есептеледі.

*Оң жақ жарты шарды қалай дамыту керек: *

Тура солай физикалық белсенділікке жүгініңіз.  Оң жақ жарты шарды дамыту үшін дененің сол жағымен жұмыс жасау қажет. Мысалы, сол қолыңызбен сурет салыңыз, сол аяғыңызбен секіріңіз. Қиялды дамыту үшін көркем көрмелерге барыңыз. 

Осылайша, тек бір жарты шардың дамуына асықпаңыз, екеуін де жаттықтыруға тырысыңыз, өйткені проблемалар мен басқа ойлау процестерін шешуде оң және сол жарты шарлар бірігіп жұмыс істейді.

Виктория Ли