Техникалық студенттерге ағылшын тілін оқытудағы дәстүрлі және инновациялық тәсілдердің үйлесі

Талдықорған қаласы, Алматы облысы, Қазақстан Республикасы
3 курс білімгері Қайратқызы Назым
Жетісу Университеті КЕ АҚ
Мамандығы: Шетел тілі: екі шетел тілі

Ақпараттық қоғамға өтудің қарқынды процесі жаңа ақпараттық технологиялар мен компьютерлік телекоммуникацияларды кеңінен енгізумен байланысты. Ол шет тілдерін оқытудың жаңа формалары мен әдістерін дамытуды қажет етеді. Лингвистикалық зерттеулер – оқыту әдістемесі де, жаңа ақпараттық технологиялар, тіл ерекшелігі тұрғысынан да талданатын пәнаралық тәсілдерге негізделген күрделі де көп қырлы процесс. Шетел тілдерін оқыту әдістемесінде болашақ мамандарды шет тілінде кәсіби қарым-қатынасқа дайындау жүйесі жасалуда. Бұл мәселені бірқатар авторлар зерттеген, мысалы Т.Ружeнцева, Н.В.Янкин, И.А.Рaсходовa, Н.Г.Aлявдин және т.б. Зерттеудің өзектілігі қолданыстағы білім беру стандарттарына сәйкес шет тілдерін оқытудың жаңа заманауи тәсілдерін әзірлеу қажеттілігіне байланысты.

Қазіргі жағдайда шет тілдерін білу еңбек нарығындағы маманға қойылатын негізгі талаптардың бірі болып табылады. Техникалық бағыттағы студенттерге қойылатын талаптар да ұқсас. Дегенмен, басқа салалардан айырмашылығы, оқыту әдістемесі грамматикалық-аудармалық әдіске негізделген. Оған себеп – жазбаша ағылшын тілін меңгеруге қойылатын бірқатар біліктілік талаптары (шетел әдебиетін оқу, шетелдегі әріптестермен хат алмасу, өзін-өзі таныстыру). Мамандар даярлауға қойылатын талаптармен қатар студенттер контингентінің ерекшелігі де бар. Көп жылдық бақылаулар бойынша техникалық мамандықтардың студенттері өзін-өзі бақылаудың жоғары деңгейімен ерекшеленеді.

Ағылшын тілінде сөйлесуді бастамас бұрын студент сөз тіркесін толығымен құрастыруы керек. Жазбаша орындау бұл тапсырманы шешу уақытының ұлғаюына әкеледі. Инженерлік мамандық студенттеріне тән тағы бір қасиет – жүйелі әдіс. Кейбір жағдайларда бұл материалды игеруге көмектеседі, бұл әсіресе грамматикалық тақырыптарды меңгеру кезінде байқалады. Дегенмен, бұл тапсырманың орындалу уақытын арттыруы мүмкін. Осы орайда оқу үдерісіне инновациялық білім беру технологияларын енгізуді қарастырған жөн. Осылайша, техникалық сала студенттеріне ағылшын тілін оқытуда дәстүрлі педагогикалық әдістерді (атап айтқанда, грамматика-аударма әдісі) және жаңа технологияларды (кейс, жобалар, пікірталас) үйлесімді үйлестіру басты маңызға ие. Әдістердің әрқайсысының қолданылуын толығырақ қарастырар болсақ, техникалық мамандарды дайындауда грамматикалық-аударма әдісінің шешуші маңызы бар. Инженерлік профильдегі болашақ мамандарға кең қамтылмаған тақырып бойынша ақпаратты жеткілікті түрде жақсы қабылдау қажет. Техникалық мәтіндерде арнайы лексика (терминология) және белгілі бір грамматикалық конструкциялар (күрделі субъект, күрделі объект, пассивті дауыс, тұлғасыз сөйлемдер) басым болады.

Сөйлеу дағдылары өте жақсы дамығанның өзінде техникалық салада жазбаша тілді түсіну қиын. Сондықтан ағылшын тілін оқыту грамматикалық жүйені егжей-тегжейлі және тиянақты зерттеуді қамтуы керек. Техникалық мамандықтардың студенттері грамматиканы ынтамен оқиды, олардың ойлау ерекшелігі ақпаратты кестелер мен диаграммалар түрінде жақсы қабылдауға мүмкіндік береді.

Көбінесе студенттер тіл ережелерін үйрену, есте сақтау және қолданудың өзіндік жүйесін құрады. Бұл аналитикалық тәсіл сөздік қорын зерттеуге де байланысты – оқушылар аналогиялар құрастырады, сөздің құрамына талдау жасайды, сөздікпен ынтамен жұмыс жасайды. Алайда, олар үшін ауызша да, жазбаша да бірқалыпта сөйлеу қиынырақ. Әдетте студенттер лексемалардың дайын блоктарынан және грамматикалық конструкциялардан сөйлем құрастыруға тырысады. Олардың сөздер мен ережелерді қолданудағы дәлдігі айтарлықтай жоғары, алайда мұндай таңдау тапсырманы орындау уақытын айтарлықтай арттырады. Ауызша сөйлеуді жаттықтырудың тағы бір тәсілі – пікірталас әдісі. Бұл әдісті тіл үйренудің соңғы кезеңдерінде де қолдануға болады. Мұндай сабақты модульге қорытынды сабақ ретінде қойған жөн. Бұл өткен грамматикалық және лексикалық материалды бекітуге көмектеседі.

Әдістеменің дидактикалық мақсаттары: біртұтас сөйлеуге, өз көзқарасын ағылшын тілінде жеткізе білуге, оны дәлелдеп, қорғай білуге, сонымен қатар топпен жұмыс жасап, сұрақ қоя білуге үйрету. Қорытындылай келе, техникалық университетте ағылшын тілін оқытудың ең үлкен тиімділігіне дәстүрлі грамматика-аударма әдісі мен пікірсайыс, жобалық оқыту, кейс-стади сияқты жаңа педагогикалық технологияларды біріктіру арқылы қол жеткізілгенін атап өткен жөн. Дәстүрлі әдіс инновациялық технологиялар үшін жеткілікті білім базасын қамтамасыз етеді. Олар өз кезегінде стандартты емес жағдайларда сөйлеуді дамытуға көмектеседі және оқушылардың оқуға деген ынтасын арттырады. Жалпы, университеттегі ағылшын тілі курсының аяқталуына қарай болашақ техникалық мамандар үшін стандарттар талап ететін біліктілік деңгейіне қол жеткізіледі.

Қолданылған әдебиеттер:

1. Руженцева Т.С. Ақпараттық технология мамандықтарының студенттеріне ағылшын тілін оқытуда жаңа технологияларды қолдану / Т.С. Руженцева // Мәскеу - 2005 ж.

2. Янкина Н.В. Тілдік емес мамандық студенттеріне шет тілін оқытудағы дәстүрлі тәсілдер мен инновациялық технологиялар / Н.В. Янкина // ОМУ Хабаршысы, 2013. - No2 (151). - С. 300-305.

3. Расходова И.А. Техникалық университеттердің шетелдік студенттерін зерттеудің заманауи әдістері / И.А. Расходова, М.К. Чернова // Жинақ: Қазіргі ғылымның өзекті мәселелері: жас ғалымдардың көзқарасы. Халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары. Дөңгелек үстел материалдары. 2020. С. 547-550.

Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз: