Мәдениеттің білім берудегі рөлі

Адам өмірінің маңызды ерекшеліктерінің бірі - әлемдегі біреудің бар екенін мойындау. Адам қатысатын әлемді білу оның ортасында табысты іс-әрекетке ықпал етеді. Адам да, қоғам да ашық және күрделі жүйелер болып табылады, олардың жағдайы көптеген сыртқы және ішкі факторларға байланысты. Қоршаған ортаның сыртқы факторлары табиғи, әлеуметтік және мәдени болып бөлінеді. Бұл факторлар адамның тіршілік ету ортасын қалыптастырады және табиғи ресурстармен, әлеуметтік байланыстармен және мәдени сабақтастықпен қамтамасыз етуді қоса алғанда, сәтті бейімделуге ықпал етеді. Қоршаған ортаға жалпы қоғамды қорғау функциясын орындайтын әлеуметтік институттар кіреді. Қазіргі өркениеттің алдында тұрған көптеген мәселелер бар. Біріншіден, егер жас ұрпақ жалпы білім беру бағдарламасын жеңілдетуге байланысты өзінен бұрынғы тілді түсінбесе, жетістіктер мәңгілікке жоғалуы мүмкін. Екіншіден, жаңа нәрселерге абсолютті мән беру қазіргі уақытта сындарлы және пайдалы нәрсенің құнсыздануына әкелуі мүмкін. Үшіншіден, нарықтық экономикадағы артықшылық үшін бәсекелестік жағдайында "жаңа" деген мүлдем ескірген тұжырымдама бірден пайда болады, адам өзін және әлемді жетілдіреді, Төртіншіден, қазіргі заманғы ресейлік жарнама тұтынушылардың бейнесін тұтынушыны қанағаттандыру үшін таңады. Экранда түсінуден, күрделі мәселелерді шешуден, ғаламмен байланысты сезінуден туындайтын қуаныш-адамды тамақтандыру ұсынылмайды. Бірақ мұның бәрі өмірдің мәніне айналатын авторитарлық тұтынуға ғана байланысты, ал адам оны қабылдап, өкпені таңдағанда түсініксіз болады. Бесіншіден, Ресей кеңістігіндегі идеологияның формасына айналған Постмодернизм идеясы салыстырмалылық, өзгергіштік және барлық ықтимал себеп-салдарлық модельдер мен семантикалық иерархиялардың жойылуы теориясын қазіргі әлемнің негізі деп жариялайды. Жаңа идеологияның негізі-Бұқаралық мәдениет. Адам енді бір нәрсемен байланысты емес, яғни еркін. Мұндай идеологияда әлем мен адамның тұтастығы идеясы қабылданбайды. Шын мәнінде, постмодерндік идеологияның" еркіндігі " - бұл құндылықтардың байланысы мен ұйымдастырылуы, пікірлердің келіспеушілігі, шындық идеялары мен шындықтың өзі арасындағы жүйелік әлемдегі идеялардың бөлшектенуі," клиптік ойлау " адамға сыртқы манипуляция туралы хабардар етеді.

Басты мәселе - адамдарды экономикалық шындыққа жақындату үрдісі. Экономикалық кеңею және экономикалық ішкі жүйелердің мағынасын әлеуметтік, мәдени және саяси ішкі жүйелерге кеңейту әрекеттері қоғамның жойылуына әкелуі мүмкін. А. С. Запесоцкийдің айтуынша, Ресейдің билеуші элитасы "ультра-либералды әлеуметтік-экономикалық формацияларды" құруға тырысты. Бұл білім болып табылады ол Смиттің тұжырымдамасына негізделген: нарық бүкіл әлеуметтік өмірді реттей алады, адамдардың мінез-құлқы тек жеке мүдделермен анықталады және адам экономикалық субъект болып саналады. Әлем мен адам-күрделі жүйелер, олардың қарым-қатынасы үнемі қалыптасады. Адамның санасы адамның өзін және әлемді ашу процесі ретінде аяқталмайды. Адам қызметін жүзеге асырудың негізгі тәсілі" осьтік " мәдени форманы қалыптастырады.Адамның табиғи ортаға бейімделуі (Экономикалық қызмет) Технологиялық мәдениетті дамытудың негізі болып табылады.Адамның әлеуметтік ортаға бейімделуі (мораль мен заңдардың қалыптасуы) әлеуметтік мәдениеттің қалыптасуына әкеледі.Өзін-өзі тануға және мағынаны жеткізуге деген ұмтылыс рухани мәдениетті қалыптастырады.

Қоғамның бір саласында құндылықтар мен тәжірибелердің таралуы екіншісінің примитивизиясына әкеледі, нәтижесінде құндылықтар жалпыланған сала жеңілдетіледі. Капиталистік экономикалық қызметтің құндылығының артуымен адам қызметінің барлық түрлері тек алынған пайдамен өлшене бастайды. Рухани мәдениеттің құндылықтарын адам қызметінің барлық салаларында тарату догматизмге және шындықтың шамадан тыс қалыптылығына әкелуі мүмкін. Саяси құндылықтардың басымдығы адамды оны жүзеге асырудың мәні ретінде қарастыра отырып, бақылау мен есеп беру механизмін бірінші орынға қояды.

1. Басқа адамдармен мағыналы қарым-қатынас орнатпай жүйені реформалау жеке даму мен іске асыру тәжірибесін оңтайландыру мүмкін емес, сондықтан бұл қоғамның жағдайына әсер етпейді. Білім беру институты Бейбітшілік туралы біртұтас идеяны игеруге және жалпы түсінікті қалыптастыруға жауап береді. Білім беру қазіргі білім беруде басым рөл атқарады. Адамның білім беру мәдениеті бірнеше деңгейлердің жиынтығынан тұрады.

1) белгілі бір табиғи жағдайларда және белгілі бір дәстүрлерде өмір сүрудің тікелей тәжірибесімен шартталған күнделікті Білім;

2) анықтамалықтарда, энциклопедияларда, ғылыми-танымал кітаптарда сипатталған жалпы ақпаратты қоса алғанда, жалпы білім;

3) мұғалімнен оқушыға беруге арналған арнайы құралдар, заттар мен тетіктер.

Қазіргі заманғы мамандарды қалыптастыру үшін ең маңыздысы - ғылыми білім. Алайда қазіргі өркениеттің дамуы үшін тек ғылыми білім жеткіліксіз. Білім беру институты қазіргі қоғамдағы табысты мінез-құлық пен өзара әрекеттесуге қабілетті тұлғаның қалыптасуына ықпал етуі керек. Біріншіден, білім берудегі ақпараттық технологиялардың шексіз мүмкіндіктері білім берудің жаңа моделін анықтайды: білім беру кеңістіктік, уақыттық және институционалдық шеңберлермен шектелмейді, өйткені дәстүрлі білім беру схемасына сәйкес келмейтін білім беру тәжірибесінің жаңа формалары пайда болады. Бұқаралық ақпарат құралдарының шексіз танымдық мүмкіндіктері білім беру процесін аяқтауға мүмкіндік бермейді. Ақпаратты үнемі жетілдіру және дамыту тек білім беру мекемелерінде ғана емес, жалпы әлеуметтік институттарда да үздіксіз оқытуды қажет етеді. Білім білімді игеруге емес, оны басқаруға бағытталған. Осылайша, қазіргі заманғы білім әлеуметтік кеңістікте дамиды және білім беру практикасының дәстүрлі емес түрлерін қамтиды. Білім беру процестерінің мәртебесін субъектіні оқытуға бағытталған кез-келген процесс алады. Бұл теориялық (білім беру тұжырымдамасы) және практикалық (білім беру практикасы) аспектілерді қамтитын білім берудің заманауи тұжырымдамасын қалыптастыру үшін әлеуметтік трансформациялар шеңберіндегі заманауи білім беру парадигмасын қайта қарастыру туралы.

Орындаған: әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті
Философия және саясаттану факультеті, “мәдениеттану” мамандығының 4-курс студенті – Куанова Анель
Ғылыми жетекші: Мұханбет Әсем

Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз: