Беташар

Беташар дәстүрі туралы

 

Беташар – қазақ халқының ежелден келе жатқан салт-дәстүрлерінің бірі. Ол жаңадан келін болып түскен қызды ел-жұртқа таныстыру рәсімі болып саналады. Бұл дәстүр қазақ халқының отбасы құндылықтарын дәріптеп, үлкенге құрмет, кішіге ізет көрсетуге баулиды.

 

Беташардың мәні мен мағынасы

 

Беташар дәстүрі келіннің жаңа отбасына сіңісуі үшін маңызды рөл атқарады. Жас келіннің бетін орамалмен жауып, жиналған қауымға оның жүзін көрсетпей тұрады. Кейін арнайы ақын немесе жырау домбырамен әндетіп, келінге арнап жыр айтып, оны жаңа әулетімен таныстырады.

 

Беташар жыры барысында келінге отбасының әр мүшесі жеке-жеке таныстырылады және олардың алдында бас иіп, сәлем салу міндеттеледі. Бұл – қазақ халқындағы үлкенді сыйлау, құрмет көрсету дәстүрінің көрінісі.

 

Беташар рәсімінің негізгі ерекшеліктері

 

Келінді таныстыру – Жырау немесе асаба келінді жаңа әулетінің мүшелерімен таныстырып, олардың мәртебесі мен жас ерекшеліктерін ескере отырып жыр шығарады.

 

Сәлем салу – Келін өзінен үлкендерге иіліп сәлем береді. Бұл оның жаңа отбасына деген құрметі мен ізетін білдіреді.

 

Бата беру – Жиналған ақсақалдар мен үлкендер жас келінге ақ жол тілеп, бата береді.

 

Сый-сияпат – Келіннің сәлеміне риза болған жиналғандар оған сыйлықтар береді, бұл дәстүр "бәйге" немесе "беташарға шашу" деп аталады.

 

 

Беташардың заманауи түрлері

 

Қазіргі таңда беташар дәстүрі кейбір өзгерістерге ұшырап, тойдың ажырамас бөлігіне айналды. Дәстүрлі домбырамен айтылатын беташардан бөлек, эстрадалық әндер мен арнайы шоу-бағдарламалар қосылып жүр. Алайда дәстүрдің негізгі мәні – үлкенге құрмет пен отбасы құндылықтарын сақтау өзгеріссіз қалуда.

 

Қорытынды

 

Беташар – қазақ халқының байырғы әрі мағыналы дәстүрлерінің бірі. Ол жас келіннің жаңа әулетіне сіңісуіне көмектесіп, үлкендерді құрметтеуге баулиды. Сондықтан бұл салт ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып, өзінің мәні мен маңызын сақтап келеді.

 

 

---