Қара бесті қайда?

"Әкемнің аты Бапалақ,
Жасымнан жеппін шапалақ,
Шапалақ жейтін себебім,
Болыппын сондай сотанақ."—

Дейтін біздің Пірекең,

Сотанақтың бірі екен...

Сол Бапалақтың Пірекесі жасында сотанақ, өсе келе суайт, суайттан сұғанаққа айналды. Әсіресе, соңғы кездегі оның сұғанақтығы қабынып кетті. Ет комбинатының шаруашылығын басқарғаннан бері Бапалақ білгенін істеді. Ол іріні уаққа, уақты іріге, өліні тіріге, әйтеуір бірін-біріне ауыстырып,"қаз орнына қарға" дегендей, тұяққа тұяқ тігіп қылғумен болды. Оның осы қылмыстары айтылып газетте лақтың байбаламы" деген фельетон да шықты. Бірақ, "тамыр-таныс, жолдас-жораның көпті мен аяқсыз қалды. Ет комбинатындағы сыбайластары оның қылмысын біле-тұра ескере қоймады. Пірекең бұрынғы табыс, ескі шабысымен жүре берді. Ол соңғы кезде:

"Қара бесті ат астымда елеңдеген,
Ойда жоқ еді жануар өлем деген,
Мұз астынан сүлдесін тауып алдық,
Таныстырып қояйын өлеңменен!" —

деп соғатынды шығарды.

Бапалақтың бұл "Қара бесті деп" отырғаны ет комбинатының қара аты болатын. Оны Бапалақ мініп жүріп жоғалтты, із-түзі білінбей кетті. Ортан қолдай Қара бесті көк судың жағасында, Күміс өзек пен Обалы көлдің ортасында кісендеулі жүріп ғайып болды... Бірақ Бапалақ оның да есебін тапты. Өз-өзінен "ғайып" болған атты, "ауырып майып болды..." дегізіп ет комбинатына акті түсірмек болды да, қаза болған Қара бестіге "көңіл айтып" Мулявко жолдасқа екі ауыз сөзді қоса жазып, акті апарып тастады.

"Қара бесті жарықтық қайтыс болды,
Бұл жөнінде көптен-көп айтыс болды.
Біреу маңқа, біреулер көмекей құрт,
Тезірек құрт деді..." —

деп қол қойды. Бірақ, Бапалақтың бұл актісіне мал дәрігерлері қолын қоймады, заңсыз деп тапты. Әсіресе, Шіде (малшы) көнбеді. "Айтамын" деп отырып алды. Сонымен, Қара бесті күзде су астында, қыста мұз астында, Обалы көлдің ортасында іздеусіз жата берді...

Күндерден күн өткенде балықшылар мұз астынан бір балық көрді — көлемі үлкен, көлбеп жатыр... Бірі қармағын салды, бірі шанышқымен ұрды. Ақырында анығына жетті. Балық дегені ат болды, қабарсыз кеткен Қара бестіге тап болды. Оның "маңқадан" өлгені, "Көмекейқұрт" болғаны өтірікке айналды. Сонымен Қара бестінің дауы прокурорға түсті. Бапалақтың үрейі ұшты, тек оның сенетіні өзінің бөтелкелес "достары", ет комбинатының бастықтары. Олардың "не дейтіні" өзіне белгілі... Сондықтан да Бапалақ мұңайған жоқ, қайта көңілденіп кетті:

"Жарықтық өліп кеткен Қара бесті,
Құтылдым ба деп едім құлақ кесті,
Обалыдан өлігің шыға қалып,
Екі қойдың артына кеп мінгесті..."

Оның "екі қойдың артына кеп мінгесті" деп отырғаны, жақында ол екі қойды тағы жеп қойып еді. Оны да Шілде мен Омар (шопандар) біліп қалған. Бапалақ оларға өтініш те айтып көрді. Кейінірек төлеуге тілхат та берді: "жұмған ауыз ашылмасын, жұртшылыққа шашылмасын" деп өтініш салды. Бірақ Шілде мүлде көнбеді, "айтамын да айтамын" деп отырып алды. Сондықтан да оны (20 жылдық стажын ескермей) шопандықтан қуды да шықты. Сонымен Бапалақ, полевой сумка мойнында, төрт-бес мың сом ақша қойнында, қалаға келіп, "қарасатындарға" параға беріп, білгенін істеп, сапырып жүр. Қызып алса:

"Әкемнің аты Бапалақ,
Жасымнан жедім шапалақ,
Шапалақ жейтін себебім,
Болыппын жаста сотанақ!" —

деп есіре түседі.

Біздің таң қалатынымыз, таудай қылмысты тарыдай көрмей, Бапалақтың Пірекесі жүре бере ме?