Сауда қызметкері ме саудагер ме?

Құлатайдың Сұлутөбе сельпосына барғалы жұмбақты жағы көбейіп кетті. Оның жүргені де, тұрғаны да, ең арғысы күлгені де жұмбақ. Оны қырық аударсаң да қырын таппайсың, Құлатай жұп-жұмыр. Әсіресе соңғы кезде жұмырланып кетті, аузы-мұрны жоқ, бітеу. Қай жағынан келеріңді білмейсің, тұрған бойы сұрақ. Бірін суырсаң, бірі шығады, бірінен бірі ірі шығады. Оның бұл сиқы қарап: "Осының өзі сауда қызметкері ме, әлде саудагер ме?" деп те қаласың, қапелімде шешуін таппайсың. Әйтеуір Құлатайдың жолы қисық, жөні түзу емес. "Жүрсе ізі, бауыздаса қаны жоқ" дейтін жұмбақ секілді, жұп-жұмыр болып жүгіріп жүрген біреу...

Құлатайды шынында да "жүрсе ізі" жоқ қайыққа да теңегің келеді. Өйткені Құлатай сельпоның ең дүниесінің ортасында, оттай шалқып, қаздай қалқып жүзіп жүр. Оның "қолы да ұзын", қалай созса солай жетеді. Қолының бірі қаладағы базда жатса, енді бірі аудандық тұтынушылар одағында жатады. Тағы бірі Сұлутөбе сельпосының өзінде тұрады. Қай жағынан тартсаң да суырып ала алмайсың, әбден жымдасып, барынша қиюласып қалған. Құлатайды жұмбақ адам дейтініміз де осы.

Оның несібесіне сельпоның председателі райшыл, аудандық тұтынушылар одағының председателі үндемес болып кездескенін көрмейсіз бе? Олар көрсе де көрмей, білсе де білмей, көздері бақырайып, мұрындары салбырап отырып алған-ды. Әйтпесе алдарында жатқан фактураларды тексеріп, бұрыс - дұрысын айыратын сауаттары бар емес пе? Әрісін қойып, берісін айтқанда, облыстық тұтынушылар одағы сауда ба тасының N2 складынан N7 фактурамен Құлатай "ИЖ" маркалы төрт мотоцикл алды. Оның екеуі орнынан қозғалды да, жоқ болды. Ұшып кетті ме, әлде біреудің қалтасына түсіп кетті ме? Оны зерттеген ешкім жоқ. Қайта олар алдындағы фактурада мотоциклдің төртеу екенін көріп қалмайын дегендей көзін жұма қойды.

Құлатай баздан алған тағы бір мотоциклді жұтып жіберді.

Мотоциклдер мен пальтолар жоқ болып жатқанда үн дегендерің бұйым болып па? Өткен март айында совхозға і иісті жиырмалаған тонна ұнды "үшті – күйді мен" құртып жіберді. Ұнның арасында 60 метр масаты да кетті. Бірақ арты қайырлы болды, қатты да емес, жай соғыспен жайбарақат қана жабылды да қалды, жанын ауыртқан жоқ.

Құлатай сыртқа жұмбақ болғанмен аудандық тұтынушылар одағы председателінің дайындау жөніндегі орынбасарына жұмбақ болуы мүмкін емес. Өйткені ол білмейтін Құлатайдың қалтарысы жоқ. Құлатайдың жұтқыншағы бір бүлк етсе, олардікі екі бүлк етеді деген қауесет бар. Әйтпесе таудай нәрселер тарыдай домалап талтүсте, шаршы топтың (базардың) ортасында сатылып жатар ма? Жаны ашырдың жоқтығынан болғандық емес пе?

Құлатай жұта білсе, жұтқызуды да білетіндердің бірі. Кейде "Машина бос жүгірмесін деп сала салып едік" деген сылтаумен бастықтардың үйлеріне сексеуілді де түсіріп кетеді. Кейде: "Өзіміздің орган пішеніміз еді" деп шөпті де әкеліп тастайды.

Міне, осының бәрі Құлатайды жұмырландырып, қай жағынан келеріңді білдіртпей, бірі қақпақ болса, бірі жаппақ болып отырғандығын айтып тұр. Әрине, Құлатайдың бұл сұмдығына сұқтана қарайтын бастықтары болмаса, оның сұғанақтығы өрістей беретіні даусыз. Ендеше Құлатайды жұмбақ күйінде жүргізе бермей, сауда маңынан аластау керек. Көп жұмбақтың шешімі осында ғана тұр.