Сурьма, қалайы иондарын анықтау

Шымкент қаласы
№2 «Авиценна» көпсалалы медициналық колледжінің
Фарм – 23 -18қ топ студенті Сәтім Ақзада Талғатқызы
Ғылыми жетекшісі: Айтенова Нұргул Ыдырысқызы

Sb (III) иондары сілті және аммиак ерітінділерімен метасурьма қышқылының ақ түсті тұнбасын түзеді:

H₃[SbCl₆] + 6 NaOH → Sb(OH)₃↓ +6 NaCl + 3 H₂O

3 H⁺  + [SbCl₆]^3- + 6 OH^-  → Sb(OH)₃↓ +6 Cl^- + 3 H₂O

Тұнба сілтілердің артық мөлшерінде және күшті қышқылдырда ериді:

Sb(OH)₃↓ + NaOH → Na[Sb(OH)₄]

Sb(OH)₃↓ + OH ^- → [Sb(OH)₄]^-

Реакцияның орындалуы.

Сурьма (ІІІ) тұзы ерітіндісінің 2-3 тамшысына 1-2 тамшы сілті ерітіндісін қосып, тұнба түзілгенін байқау. Тұнбаны екіге бөліп HCl және NaOH ерітінділерінде еріту қажет.

Гидролиз реакциясы.

Sb(ІІІ) тұздарының сұйытылған ерітінділері, әсіресе қыздыран кезде гидролизденеді. Реакция нәтижесінде ақ түсті негіздік тұз – сурьманың(ІІІ)- оксохлориді  SbOСІ түзіледі:

Реакцияның орындалуы.

SbCl₃ + HOH ↔ SbOСІ ↓+ 2HCl

Sb³⁺ + Cl^- + HOH ↔ SbOCl ↓ + 2 H⁺

SbО⁺  бір зарядты катионның ролін атқарады. Тұнба тұз қышқылында (әсіресе қыздырғанда) ериді:  SbOCl ↓ + 2 HСІ+ Cl^- ↔ SbCl₄^- + H₂O .

Сурьма (ІІІ) тұзы ерітіндісінің 2-3 тамшысына 5-6 тамшы дистилденген су қосып, буландырғышта қыздыру қажет.

Na₂S₂O₃ әсері

Әлсіз қышқыл ортада сурьма (ІІІ) тұздары мен натрий тиосульфатын қыздырған кезде қызыл түсті сурьма (ІІІ) оксидінің дисульфиді тұнбаға түседі.

Реакцияның орындалуы.

2 SbCl₃ + 2 Na₂S₂O₃ + 3 H₂O → Sb₂OS₂↓ + 2 Na₂SO₄ + 6 HCl

2 Sb³⁺ + 2 S₂O₃^2- + 3 H₂O → Sb₂OS₂↓ + 2 SO₄^2- + 6 H⁺

Сурьма (ІІІ) тұзы ерітіндісінің 2-3 тамшысына әлсіз қышқылдық ортада 2-3 тамшы Na₂S₂O₃ ерітіндісін қосып, буландырғышта қыздырады.

H₂S  әсері

Күкіртті сутек қышқылдық ортада сурьма (ІІІ) иондарымен ашық қызғылт сары түсті аморфты  тұнба түзеді.

Реакцияның орындалуы.

2 SbCl₃ + 3 H₂S → Sb₂S₃ ↓ + 6 HCl

2 Sb ³⁺  + 3 H₂S → Sb₂S₃ ↓ + 6 H⁺

Сұйытылған бейтарап ерітінділерден түсті коллоидты ерітінді Sb₂S₃ түзіледі. Сурьма (ІІІ) сульфиді Na₂S, (NH₄)₂S , (NH₄)₂S₂ , NaOH ерітінділерімен тиотұздар береді:

Реакцияның орындалуы.

Sb₂S₃ +3 (NH₄)₂S → 2  (NH₄)₃Sb₂S₃

Sb₂S₃ +3 (NH₄)₂S₂ → 2  (NH₄)₃SbS₄ + S

Тиотұздар тұрақсыз қосылыстар, олар тұз қышқылдарының әсерінен бұзылады да, сульфид тұнбаға түседі:

Реакцияның орындалуы.

2  (NH₄)₃SbS₃ + 6 HCl → Sb₂S₃ ↓ + 3 H₂S ↑ + 6 NH₄Cl

Сурьма (ІІІ) сульфиді 6 н. тұз қышқылы ерітіндісінде ериді (As₂S₃, As₂As₅ ерімейді).

Реакцияның орындалуы.

Sb₂S₃ + 6 HCl → 2 SbCl₃ + 3 H₂S ↑

Азот қышқылымен нашар еритін ақ түсті HSbО₃ түзеді:

Реакцияның орындалуы.

3 Sb₂S₃ + 10 HNO₃ → 6 HSbО₃ ↓+ 9 S + 10 NO + 2 H₂O

немесе:

Sb₂S₃ + 28 HNO₃ → 2 HSbО₃ ↓+ 3 H₂SO₄ + 28 NO₂ + 10 H₂O

 

                           Sb₂S₃ + 18 H₂O – 28 e^- → 2 HSbО₃ + 3 SO₄^2- + 34 H⁺                            1

                                          NO₃^- + 2 H ⁺ + 1 e^-  → NO₂ +  H₂O                                         28

                                   __________________________________________________                                                 

                                   Sb₂S₃ + 28 NO₃^- + 22 H⁺ → 2 HSbО₃ + SO₄^2- + 28 NO₂ + 10 H₂O

Sb₂S₃, NH₄OH және  (NH₄)₂CO₃ ерітінділерінде ерімейді (мышьяк сульфидтерінен айырмашылығы).

Реакцияның орындалуы.

Сурьма (ІІІ) тұзы ерітіндісінің 4-5 тамшысына 1-2 тамшы 2 н.  HCl ерітіндісін қосып күкіртті сутек жіберу қажет. (Реакция сорғыш шкафта орындалады).

Дербес металдармен тотықсыздандыру

Кернеу қатарында сурьмаға дейін орналасқан металдар оны бос күйге дейін тотықсыздандырады:

Реакцияның орындалуы.

2 H₃[SbCl₆] + 3 Sn → 2 Sb ↓ + 3 H₂[SbCl₄]

2 H₃[SbCl₆] + 3 Fe → 2 Sb ↓ + 3 FeCl₂  +6 HCl

Сурьма (ІІІ)- хлориді ерітіндісіне бір түйіршік мырыш (не темір шегесін) салып бос сурьманың қара тұнбасының түзілгенін байқауға болады.

---

Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз: