Екінші аналитикалық топ катиондары

Шымкент қаласы
№2 «Авиценна» көпсалалы медициналық колледжінің
Фарм – 22 -18р топ студенті Закирова Луиза Рустамбековна
Ғылыми жетекшісі: Айтенова Нұргул Ыдырысқызы

Бұл топты Ag⁺, Pb²⁺ катиондары құрайды, Сl^- иондарымен суда нашар еритін қосылыстар түзеді, сондықтан жүйелік талдауда 2 н. HC1 ерітіндісін топтық реагенті ретінде пайдаланады

Екінші аналитикалық топ катиондарының физика-химиялық шамалары

Катион	Тотығу дәрежесі	Иондық радиусы
Ag+	+1	2,2
Рb2+	+1	1,8

Хлоридтер мен гидроксидтердің ерігіштік константасы мен ерігіштігі.

Т=293К.

Қосылыс	EK	E, моль/л
AgCl	1,6∙10-10	1∙10-5
РbС12	2∙10-5	2∙10-2
AgBr	3∙10-13 ;	6∙10-7
Ag2О (Ag+, OH-)	2∙10-8	1∙10-4
Pb(OH)2	3∙10-16	1∙10-4
AgJ	9∙10-17	1∙10-9

 

Toп реагентінің әсерінен бұл топ катиондары ақ түсті тұнбалар түзеді:

Pb(NО₃)₂+ 2HC1 = РbСl₂↓ + 2HNО₃                          

Концентрлі тұз қышқылы ерітіндісін пайдаланбаған жөн, себебі AgCl және РbС1₂ суда еритін комплексті қосылыстар түзуі мүмкін.

AgCl + 2 HC1 = H₂[AgCl₃] PbCl₂ + HC1 = Н[РbСl₃]                           

Хлоридтердің химиялық қасиеттерінің ерекшеліктеріне сүйеніп, оларды жүйелік анализде бір-бірінен бөліп алуға болады. Хлоридтердің ерігіштігі, әсіресе химиялық қасиеттері әр түрлі болып келеді.

Қорғасын  хлоридінің  ерігіштігі басқа хлоридтерге қарағанда (14-кесте) жоғары және температура  өскен сайын ерігіштігі артады (t = 20°C - 0,99 г/100 г Н₂О, t=100 °С - 3,34 г/100 г Н₂О). Сондықтан оның ыстық судағы ерігіштігі AgCl ерігіштігінен әлдеқайда жоғары болғандықтан, оларды бір-бірінен бөліп алуға мүмкіншілік береді. Бір ескеретін жағдай РbС1₂ ерігіштігі жоғары болғандықтан тұнбаға толық түспейді.

Күміс хлориді суда нашар ериді, бірақ күн сәулесінің әсерінен қараяды:

2 AgCl = 2 Ag + Сl₂                                                 

Минералды қышқылдарда HNO₃, H₂SО₄ ерімейді, бірақ аммоний гидроксидінде, (HN₄)₂СО₃ ерітіндісінде жақсы ериді.

AgCl + 2 NH₄OH = [Ag(NH₃)₂]Cl + 2 Н₂О

AgCl + (NH₄)₂CО₃ = [Ag(NH₃)₂]Cl + Н₂О + CО₂↑

Сілтілермен бұл топ катиоңдары ерігіштігі төмен (14-кесте) гидроксидтер түзеді, бірақ күміс гидроксиді тұрақсыз:

Pb(NО₃)₂ + 2NaOH = Pb(OH)₂ + 2NaNО₃                                   

2 AgNО₃ + 2 NaOH = Ag₂О + 2 NaNО₃ + H₂О

Қорғасын гидроксиді амфотерлі:

2 H⁺+ РbО₂^2- = 2 Н⁺+ [Pb(OH)₄]^2- = H₂[Pb(OH)₂] = Pb(OH)₂= 2 OH^- + Pb²⁺

Күміс тек тотықтырғыш қышқылдарда ериді:

3 Ag + 4 HNО₃ = 3 AgNО₃ + NO↑ + 2 H₂О                    

Қорғасын кернеу қатарында сутекке дейін тұрса да сұйытылған тұз, күкірт қышқылдарында ерімейді, себебі металл бетінде суда ерімейтін хлорид және сульфат тұздары түзіледі дс, металды әрі қарай еруден сақтап қалады.

Металдық қорғасын және оның тұздары өте улы. Радиохимияда және рентген техникасында сәулеленуді сіңіру мақсатында металдық қорғасыннан экрандаушы қондырғылар, сонымен бірге радиоактивті заттарды тасымалдайтын және сақтайтын контейнерлер жасайды. Қорғасыннан телефон және электр кабельдерінің қорғағыш қабықшаларын дайындайды. Қорғасын оксидінің өндірісіне жұмсайды. Қорғасын оксиді шынылардың, эмальдердің, пигменттердің (майлы бояулар үшін) құрамына кіреді. Қорғасынның тұздары орталық нерв жүйесіне әсер етеді, гемоглобиннің алмасу процесін бұзады, асқазан ауруының пайда болуына әкеліп соғады. Уға қарсы дәрі ретінде жұмыртқа белогы, аскорбин қышқылы пайдаланылады. Қорғасын ацетаты ерітіндісіне шүберекті малып, терінің ісіп қызарған жеріне тартады. Рb(СН₃СОО)₂ - ні тоқыма өнеркәсібінде басытқы ретінде қолданады.

РbСrО₄  және  РbСrО₄ Рb(ОН)₂  қосылыстарын майлы бояулар өндірісінде пигмент ретінде қолданады.

РbO₂ – сіріңке  өндірісінде пайдаланады. Рb₃О₄ - сурикті хрусталь, эмаль, жылтырақ (глазурь), линолиуем өндірісінде, қызғылт-сары пигмент түрінде майлы бояуларда пайдаланады.

Күміс өндірісінің көп бөлігі тиын жасауда қолданылады. Химия өнеркәсібінде күмісті зертханалық ыдыстар (таза сілтілер немесе сілтілік металдардың  тұздарын  балқытатын  тигельдер), зертханалық  құрал-жабдықтар (шпатель, қысқыштар және т.б.) жасауда пайдаланады.

Тамақ өнеркәсібінде әр түрлі сусындар дайындайтын күміс аппараттарын қолданады.

Металдық  күмісті термиялық буландыру жолымен айналар, тұздар алу үшін, әр түрлі әшекейлер, тұрмыс заттарын жасауда пайдаланады.

Күміс балқымалары — тіс пломбаларын, көпіршелері мен протездерін, ас-үй ыдыстарын жасауда, тоңазытқыш өнеркәсібінде кеңінен қолданылады.

Күміс (I) иондарының бактерицидті қасиеті санитарлық техникада және медицинада кеңінен пайдаланылады. Күмістің коллоидты ерітіндісімен өнделген бинттер мен мақталар тері ауруларын емдеуде қолданылады. Күміс нитратын әр түрлі күміс қосылыстарын алуда, айна өндірісінде, жарыққа сезгіш эмульсиялар алуда, шашты және матаны бояуда, сонымен бірге аналитикалық реактив ретінде және күмісті электролитикалық тұндыруда пайдаланады. Қатты күміс нитратының қарындаштары (Ляпис) 1 бөлік AgNО₃ пен  1бөлік  KNО₃-тен тұрады, оны медицинада күйдіру үшін  қолданады. Күміс хлоридінен инфрақызыл сәулелену аймақтарында жұмыс істейтін приборлар үшін линзалар жасайды. AgCl - дың көп бөлігінен фотопленка дайындайды, бактерицидті қасиетіне байланысты, AgCl негізінде көздің шырышты қабығын өңдеуде қолданатын  препараттар дайындайды, сол сияқты күміс хлориді  азық-түлікті консервілеу және стерилдеу үшін қолданады.

---

Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз: