Ашық тұқымды өсімдіктер

Биология, қазақша ашық сабақ, 6 сынып ашық сабақ,

Тақырыбы:  Ашық тұқымды өсімдіктер

Агимбекова Базаргүл Алтынбекқызы
«Жанай орта мектеп-бақша» КММ –нің
биология – география пәндері   мұғалімі
  Сабақтың мақсаты:
а) білімділік. Оқушыларға ашық тұқымды өсімдіктердің тұқымнан көбейетін қылқанжапырақты өсімдіктер, олардың түрлері, көбеюі және дамуы туралы білім беру.
ә) дамытушылық. Жоғары сатыдағы ашық тұқымды өсімдіктердің морфологиясын және сабақта оқытудың жаңа технология элементтерін қолданып, оқушылардың білім-біліктерін дамыту.
б) тәрбиелік. Өсімдіктер жайында білімдерін кеңейту, табиғат сұлулығын түсінуге, туған өлкенің өсімдіктерін күтіп-баптауға тәрбиелеу.
Сабақтың көрнекілігі: слайд материалдары, қарағай, шырша, самырсын, арша өсімдіктерінің кеппешөптері, плакаттар
Сабақтың әдісі: Ассоциациялық  карта,  ЖИГСО, Венн диаграммасы, «Текше» стратегиясы т.б.
Сабақта электронды оқулық, слайдтар, суреттер, кеппешөптер, текше,  фломастер қолданылды.
                              
Сабақтың барысы:
 Ұйымдастыру кезеңі. Шаттық шеңберін құру арқылы санау реті арқылы оқушылар 3 топқа бөлінді.
1 кезең. Ой қозғау.  Ассоциациялық картаны толтыру.

      Балдырлар                 Қыналар                       Мүктер

                                      
                                     Өсімдіктер дүниесі  

                                                             Қырықжапырақтектестер                              Плаунтектестер

    Тұқымды  

                                   Ашық                 Жабық

Картаны толықтыра отырып, кеппешөп үлгілері ілінді.

Үй тапсырмасы плаун, қырықжапырақ, қырықбуын өтілген тақырыптар бойынша  3 топқа тапсырмалар берілді.
1)    Плаундар тобы
2)    Қырықбуындар тобы
3)    Қырықжапырақ тобы
Әр топтағы оқушылар өз аттарын қорғап ,тапсырмаларды орындады.
1)  Сұрақ-жауап  “Мен-саған, сен-маған”.
2)  «Баспалдақ» ойыны . Қалташадағы ұяшықта саты бойынша тапсырмалар берілген.
А.өсімдік мекені
Б. Ерекшеліктері
С.өкілі
Д. маңызы
 2 кезең. Мағынаны тану. «ЖИГСО» стратегиясы
 Үш топқа  мәтін бойынша тапсырмалар берілді.
Жоспары:
1.    Ашық тұқымдылар бөліміне жататын өсімдіктердің құрылысы және ерешеліктері
2.    Кәдімгі қарағай
3.    Шаруашылықтағы маңызы
 ( Берілген мәтінді оқып, талдай отырып, постер құрады. Топ мүшелері бір- біріне түсіндіреді).
Электронды оқулықтан  үзінділер көрсетілді. ( Ашық тұқымды өсімдіктерге  сипаттама).    Кестемен жұмыс.

Жоғары сатыдағы өсімдіктер    Спора бір жасушалы     Тұқым көп жасушалы
        
        
        

Қылқанжапырақтылардың жапырақ түрлері               
            Балқарағай                                       Самырсын
        
Қарағай                                           Шырша
                 
Арша                                            
  Семантикалық карта.
Өсімдік атаулары    Спора    Тұқым    Бүр    Фитонцид    Сүрек    Ризойд
Қарағай                        
Қырықбуын                        
Шырша                        
Плаун                        
самырсын                        
          
Дәптермен жұмыс. Терминдік сөздермен жұмыс.
                    
а) “Микориза” (грекше микос-саңырауқұлақ,     риза-тамыр). Қазақша баламасы  селбес тамыр.
ә) “Дің”- ағаш сабағы.
б) “Шайыр” – ағаш діңінен ағатын сары  түсті қоймалжың зат (янтарь).  
в) “Жұмыртқажасуша” – аналық жыныс    жасушасы.
г) “Эндосперм” – (“эндон” – ішкі, “сперма”- тұқым) тұқымбүршіктегі қоректендіруші  ұлпа.
д) “Эрозия” – топырақтың бүлінуі.
Е) «Фитонцид»-  («фитон»- өсімдік, «сэдере»-өлтіру)
 
 

 Слайдтар  арқылы  тұқымды өсімдіктер туралы  ақпарат мәліметтер берілді.   “Сен білесің бе”
 - Шырша – 500 жыл бойы 30-35 м жетеді.
- Қарағай – 350 жыл жасаса, 36 м дейін биіктейді.
- Қайың – 150 жылда 20 м.
- Емен – 2000 жылда 40м.
- Балқарағай – 850 жылда 45 м
- Сондай-ақ ең көп жасаған өсімдік «Санта Мария» деп аталатын кипарис(самырсын). Қазір 5000 мыңға жуық жаста. Мексикада өседі. Діңінің шеңбері 49 м. Шеңберіне 27 адам қол жалғастырса ғана жете алады.
3 кезең. Рефлекция. Текшенің 2-қырына  жабық тұқымды және ашық тұқымды өсімдіктердің  үлгілері ілініп, «салыстырыңдар» деген тапсырма ұсынылды. Бұл жерде Венн диаграммасы толтырылды.

    Ашық                 Жабық
               тұқымдылар           тұқымдылар
 

Топтар бір-бірін толықтырды. Текшенің 3-қыры  «иә», «жоқ». «Егер жабық тұқымдылар дүниесі дамымаса  адам тіршілік ете алар ма еді?» Бір топ «иә», екінші топ «жоқ» деген пікірлерді дәлелдеді.
 Сабақ соңында  «Даналық ағашқа» оқушылар стикер арқылы өз ойларын білдірді. Топбасшыларының бағалауы жүргізілді.  Оқушылардың іс-әрекеттері, білімдері бағаланды.Үй тапсырмасы берілді.

Бағалау парағы.
 Топ басшылары топтағы оқушыларды бағалайды. Мысалы: Бақытжан Дильназ бағасы. Т.б. сол сияқты.
    3     4     5
Мағынаны ашу             5
Нақты жеткізе білуі             5
Биологиялық сауаттылығы             5
Топтағы  белсенділігі             5
Қорытынды баға             5

Пайдаланылған әдебиеттер:
1. «Қызықты биология» Р.Әлімқұлова, М.Тәртенова.
Алматы 1979ж
2. «Биология және салауаттылық негізі» 2008 №6.
3. «Биология және салауаттылық негізі» 2010 №1.
4. «Биология және салауаттылық негізі» 2014 №5.