Тіл мәртебесі - ел мәртебесі

                                                                           Тіл мәртебесі-ел мәртебесі

Сабақтың мақсаты:1.Оқушыларға мемлекеттік тілді білудің маңызы жайлы айту және оны құрметтеуге үйрету,өткен тақырыптар бойынша алған білімдерін пысықтап ой-өрісін,білім деңгейін кеңейту.

2.Қазақ тілі туралы мақал-мәтелдер,өлең,тақпақ,нақыл сөздер айту арқылы оқушының сөздік қорын молайтып,тіл байлығын дамыту.

3.Адамгершілікке,ізденуге,тілді құрметтеуге,тіл байлығын,маңызын түсіне білу.

Сабақтың түрі: сайыс сабағы.

Сабақтың әдіс-тәсілі:сұрақ-жауап,түрлі тапсырмалар.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру кезеңі: оқушылар 2 топқа бөлінеді,әр топта 4 оқушыдан.

1 жургізуші: Құрметті ұзтаздар,оқушылар!Бәрімізге       қыркүйек тілдер мерекесі.Сондықтан біз де бүгін тілдер мерекесіне арнап «Тіл мәртебесі-ел мәртебесі» атты сайысымызға қош келдік.Тіл-қай ұлтта,қай елде болса да қастерлі,құрметті,ол әрбір адамға ана сүтімен бірге еніп қалыптасады.Тіл байлығы-әрбір елдің ұлттық мақтанышы.

2 жүргізуші: Өз ана тілін қадірлеп,қастерлемейтін адам жоқ. »Халықтың мәңгі ғұмыры-оның тілінде.Әрбір тіл өз халқына ұлы.»- деп Шыңғыс Айтматов атамыз,айтқандай!Сондықтан,әр адам өзінің ана тілін қорғай да,құрметтей де білуге міндетті. Ортаға 5 сынып оқушыларын шақырамыз.

1 жүргізуші:Сүйемін туған тілім-ана тілім,

                      Бесікте жатқанымда-ақ берген білім.

                      Шыр етіп жерге түскен минутымнан

                      Құлағыма сіңірген таныс үнін.

2 жургізуші: Туған тілде сыры терең жаным бар,

                        Туған тілде әнім менен сәнім бар.

                        Туған тілім тіл болудан қалса егер,

                        Журегімді суырып-ақ алыңдар! 

Әділ-қазылар алқасымен таныстырамыз.( 

                                                                                    

1 жүргізуші:Сайысымыздың «беташарын»бастайық,

                       Таныстырсын сайыскерлер өздерін,

                       Өнеріне ду қол соғып қостайық-- -деп кезекті сайысқа қатысушы топтарға берейік.

Топтардың аты:  Қыран тобы   мен   Сұңқар тобы

2 жүргізуші:1 кезең «Бәйге»деп аталады.

Әр топ берілген 10 сұрақтарға тез және нақты жауап берулері керек,әр сұраққа 1 ұпайдан беріледі.

Қыран тобына сұрақтар:

1.Қазақстан қандай мемлекет?                     (бай,кең,тәуелсіз мемлекет)

2.Қазақстан Республикасының-мемлекеттік тілі?   ( Қазақ тілі )

3.Қанша жыл мезгілі бар?        (4 қыс,көктем,жаз,күз)

4.тұрлаулы мүшелерге нелер жатады?                        (бастауыш,баяндауыш)

5.Ешкінің иесін қалай атайды?                           (шекшек ата)

6.Күздің  бірінші айы?     (қыркүйек)

7.Қазақ әліпбиінде қанша әріп бар?  (42)

8.Абай Құнанбаевтың  шын аты?      (Ибраһим)

9.Заттың,нәрсенің  атын білдіретін сөз табы?    (зат есім)

10.Қазақ тілі тілдердің  ішінде нешінші орында?                   (70 орын)

1 жургізші:   Сұңқар тобына сұрақтар

1.Тіл мерекесі  қай күн?    (          қыркүйек)

2.Қазақтың   үш  дана  билері  кім?   (Төле би,Әйтеке би,Қазыбек би)

3.Абай  Құнанбаев  кім?     (ақын,жазушы,әнші,философ,данышпан)

4.Түйе  иесін қалай атайды?    (Ойсылқара )

5.Заттың  сынын,көлемін,пішінін білдіретін сөз табы?      (сын есім )

6.Қазақ тілінде неше септік бар?   (7 септік)

7.Әдеби тіл неше формада өмір сүреді?  (2-ауызша,жазбаша)

8.Қыстың бірінші айы?   (желтоқсан)

9.Тұрлаусыз мүшелерге нелер жатады?   (анықтауыш,толықтауыш,пысықтауыш)

10.бір жылда неше ай бар?    (12  )

1 жүргізуші : 2 кезең «тіл-өнер» полиглот

Мақал-мәтелде жасырын тұрған сөзді табамыз.Әр мақалды дұрыс айтқан топқа 5-5тен ұпай береміз.

Қыран тобына:

1.Бірлігі жарасқан ................ болмас.           (ел)

2.Татулық-табылмас ...................  .                 (бақыт)

Сұңқар тобына:

1.......................... ұлы қару.     (сөз)

2..........................-таптырмас байлық.   (еңбек)

2  жүргізуші:    3 кезең  .»Кім  жылдам» ойыны.Синоним сөздерді сәйкестіру.сөзді тез әрі дұрыс  тапқан  топқа 1 ұпайдан беріледі.

Ертеде  -(баяғыда)

Алыс  -  (шалғай)

Үлкен  -  (дәу,нән)

Кішкентай  -  (ұсақ,шағын)

Сұлу   -  (әдемі,көрікті)

Тамақ  -  (ас,дәм)

Боран  -  (салқын,суық )

Қу түлкі -  (айлакер )

1 жүргізуші:  4  кезең .Берілген   тұрақты   тіркестердің  баламасын  табу.Әр  дұрыс  жауапқа 5 ұпайдан.

Қыран тобына:    1.Төбесі  көкке жету -      (қуану)

                   2.Қырық  пышақ болу –(араздасу)

                   3.Ит  өлген жер –(алыс)

Сұңқар тобына:   1.Қыздың  жиған жүгіндей –(әдемі)

                  2.Жерден жеті қоян тапқандай –(қуану,шаттану)

                  3.Екі құлағы езуіне жетті –(мәз-мейрам,қуанды)

2 жүргізуші:5 кезең.  Антонимдер  жарысы.Біз сөздерді  айтамыз, сіздер сол сөздің антонимін айтасыздар.Дұрыс тапқан сөзге 1 ұпай беріледі.

Қыран тобына:

                     Ақ--------(қара)

                     Үлкен----(кіші)

                     Жиі-------(сирек)

                     Ащы------(тәтті)

                    Қатты---------(жұмсақ)

                    Жақсы---------(жаман)

Сұңқар тобына:

                   Ұзын--------------(қысқы)

                   Биік---------(аласа)

                   Таза----------(кір)

                   Жылы---------(салқын)

                   Әдепті-----------(әдепсіз)

                  Еңбекқор ----------(жалқау)

1 жургізуші: 6 кезең.Мына сөздердің ішінен тура мағыналы сөздерді тауып беру.2 топқада  қойылады.шапшаң айтқан топқа 5 ұпай беріледі.

                      1.Адамның тілі,орыс тілі,қазақ тілі

                      2.Жұмыстың  аяғы,құстың аяғы,жиналыстың аяғы.

                      3.Өткір ой,өткір мінез,өткір пышақ.

2 жүргізуші:»Жеңіске жетер  дейміз нағыз  мықты» -дегендей сайыскерлерімізді  бағалау үшін әділ-қазылар алқасына сөз берейік!

1 жүргізуші:Осымен мерекелік сайысымыз аяқталды.Сау болыңыздар!

 

             

---