Түгел түрік баласы

Түрікпіз, түгелімен түбіміз бір,
Түріміз, діліміз де, тіліміз бір,
Сырымыз, мұңымыз да бірге біздің,
Жалғанға жар салатын жырымыз бір!
Өтүкен, отты жерді еткен мекен,
Алтайдан аса көктеп өткен екен,
Ешкімге тізе бүкпей тік тұрған соң,
Тұр,тұрық,түрік атап кеткен екен.
Қарсы алған ақын халық күнді күліп,
Жау тисе, қыран құстай ілді бүріп,
Түрік деп түп атамды атағандай,
Жарқырап шыққаннан соң түнді түріп!
Әйгілі адамзаттың сырттанымыз,
Киелі көк бөрінің ұрпағымыз,
Баласы түгел түрік басын қосып,
Оралсын ортамызға сырттағымыз!

Түрік
Батаны алып абыз бабасынан,
Аттанып Өр Алтайдың даласынан,
Ақ – қара алысқанда, орын алған,
Ақ теңіз, Қара теңіз арасынан!
Қақ жарып жер ортасын сара жолы,
Жабылып, жеңе алмаған қара долы,
Жұртына исі түрік қорған болған,
Аруақты Анкара мен Анадолы.
Бағдарын болашақтың нұсқа қылған,
Елдігін ұрпағына ұстам қылған,
Жалғанға жар салады біз бармыз деп,
Түріктің байтақ елі Ыстамбұлдан!

Әзірбайжан
Каспиийді кең жайлаған әзірбайжан,
ЖаҺанға жалпағынан тамыр жайған,
Оғыздың өркендеген оғландары,
Бауырдың бары – баян, бағы – байрам!
Бізге ортақ дәдәм Қорқыт – бабам Қорқыт,
Ұйыған қобызына ғалам толқып,
Алпамыс – Бамсы Бәйрек елін қорғап,
Бір өзі жер түбіне барған жортып!
Таудай ел тау бөктерлеп күн кешеді,
Низами мұра қылған жыр еседі,
Тілеулес, тіреу болып бір-біріне,
Баласы бар түріктің бірге өседі!

Өзбек
Өзбегім, өз ағамыз, туған бауыр,
Бөтен бе сіздің қышлақ, біздің ауыл,
Ұрпағым, бөлінбе деп жатқан шығар,
Тәшкенде Төле би мен Шайхантауыр!
Пайымдап, көзді арбайтын сөз көптігін,
Түсінген, әрбір істің көздеп түбін,
Отаршыл озбырды да алдап-сулап,
Ешқашан өзгертпеген өзбектігін!
Самарқан, Бұхар, Тәшкен – сөз келелі,
Айтатын оны баптап кез келеді,
Тұғыры Тұранымның шайқалмайды,
Тұрғанда қара ормандай өзбек елі!

Қырғыз
Қырғызым, жан бауырым, бір туғаным,
Қуанса, жүрегінен нұр туғаным,
Қазақпен қатар тұра қалған кезде,
Байқалмас айырмасы түр-тұлғаның.
Жомықшы жорға жырмен жосылғанда,
Қомызшы сырлы күймен қосылғанда,
Ескінің Енесайдан ескен лебі,
Жеткендей үзілместен ғасырларға.
Қырғызым, жұлдызым деп аспандағы,
Айтылған асыл сөздің дастан бәрі,
Асырып Алатаудан Манасты айтқан,
Аумасын ақ қалпақты бастан бағы!

Түркімен
Оғыздың от жүректі түркімені.
Ежелден бар түрікпен бір тілегі.
Трухмен, туркоман да аттас екен,
Олар да, бөтен емес, қыр түлегі.
Ел үшін жастық көрмей жар құлағы,
Аталар мұра қылған барлық әнін,
Тарихтың қамалынан аман өткен,
Қарғытып Ақалтеке арғымағын!
Туған жер, туған тілді сүйіп келсең,
Айбының аса түсер, киіп сеңсең,
Жайнаған Қарақұмда қаһарман ел,
Өрлей бер, төмендемей биік еңсең!

Татар
Татардың атақ-даңқы жер жаратын,
Жаятын дүниеге кең қанатын,
Хандығы салтанатын құрған шақта,
Түріктің бір тірегі сол болатын!
Қашанда күдер үзбей қазағымнан,
Өмірдің олжа тапқан базарынан,
Алаштың ең алғашқы кітаптары,
Татардың қайнап шыққан Қазанынан!
Қосылса, қазақ-татар – ғажап қатар,
Қызыққа айналады ұзақ сапар,
Ең алғаш Берлинде де, рейхстагқа,
Тіккен ғой жеңіс туын қазақ-татар!
Еділді елім дейді, жерім дейді,
Туғанмен қашан да бір көңіл дейді,
Тұрғанда тас қамалдай қалың татар,
Іргесі түгел түрік бөлінбейді!

Башқұрт
Түгендеп, түгел түрік халқы жайлы,
Жырласам, көңіл қалай толқымайды,
Басқы жұрт, басты қасқыр деген сөз деп,
Ғалымдар башқұрт сөзін талқылайды.
Бас шығар, айдар шығар, арай шығар,
Бауыр ел шаттанғанда күн, ай шығар,
Назындай сұлу қыздың сызылтқанда,
Сазымен баурап алар қурайшылар.
Уфаны өзімсініп Үпі деймін,
Еріксіз Үпі десем үһілеймін,
Күптіні жазады деп келер күнім,
Үзілмес үмітімді үкілеймін!
Баяндар баба жолын башқұрт толғай,
Ғасырлар қойнауынан мақсұт жолдай,
Елдігін ерлігімен сақтап қалған,
Башқұртым жасай берсін, басқа ұлт болмай!

Қарақалпақ
Қандасым, қарындасым қарақалпақ,
Ішінде мың қалпақтың дара қалпақ,
Ілесіп, бұлтпен бірге көшкен жұрттың,
Бәріне мекен болған дала жалпақ.
Әмудің толқынымен өмір аққан,
Өңірден, орда құрып, орын тапқан,
Келеді көне күмбез күмбіріндей
Қоңыр үн қоңыраулы Қоңыраттан!

Ұйғыр
Ұйғырдың рухы бар ғой ұрпағында,
Атадан мұра болған дутарында,
Қағанат тарихының ізі қалған,
Көненің Қашқария, Тұрпанында!

Мажар
Мажарды талай заман ел білмеген,
Жайлаған Будапешті венгр деген,
Аттылы аталардың тұяғы екен,
От кешіп өткен су мен сеңгірлерден.
Мадияр- қыпшақты іздеп мың келіпті,
Аумайды, кисе бізден, бір бөрікті,
Бұрын да көзге жылы ұшырайтын,
Айрықша түр – тұлғасы тым көрікті!
Ілінген бар әлемнің назарына,
Мажардың ай қонғандай ажарына,
Тартады сыбағаны түрік-тойда,
Қайнатып қазағымның қазанында!

Қарашай
Қияға ұялаған қарашайым,
Түсіңе кірер ме екен дала сайын?
Қашанда қарашайды сөз қылғанда,
Қытымыр еске аламын қараша айын.
Даладан тауға тартты жолың бұрын,
Жетеді құшақтауға қолым бүгін,
Сарыны бабалардың шалынғанда,
Сала жүр сардалаға көздің қырын.

Балқар
Шалқардан уақыт өте жылдап шеттеп,
Балқарлар батыл басқан, шыңға беттеп,
Ішінде Европа елдерінің
Ел екен ең биікте тұрған көктеп!
Қырандай зау биіктен қараған ел,
Таулық боп, туын шыңға қадаған ел,
Өз тілін, салт-дәстүрін сақтап қалған,
Далалық ер түріктен тараған ел!

Ноғай
Бауырым, сен де ноғай, мен де ноғай,
Ешкім де кетпейді ғой елден оңай,
Орғытқан ортекені домбырада,
Ноғаймен қазақ болған орман,тоғай!
Даланы қазақ жайлап, ноғай мақтар,
Тіл – ортақ, құлақ – ұзын, тарайды ақпар,
Ноғайдың бір тармағы сияқтанған,
Тағы бір бауыр ел бар – ноғайбақтар!
Заманда басындағы бағы айныған,
Айрылған ноғай – қазақ ноғайлыдан,
Күн туды қайырылар, аспаныңда,
Ақ таңы азаттықтың арайлаған.

Құмық
Қап тауын қаптай көшкен құмықтарым,
Көтерген бір шаңырақ уықтарым,
Тығылып жүрген кеше тар қоғамда,
Құмығып, құмығымды ұмытпадым.

Қырымлы
Қардашым, татарларым Қырымдағы,
Қырық батыр ойға түсер бұрындағы,
Ұрымға ұрын барған мырзаларың,
Құлжадай орғушы еді қырыңдағы.
Қырымлы, қараманлы, қырымшақтар,
Тел емген бір енені құлыншақтар,
Тектілер қай қиырда, қай-қашанда,
Өзінің түбін біліп, тілін сақтар.

Құманды
Адасып, алыс кетсе құмандылар,
Замана ашық күнді тұман қылар,
Бәрі бір табысады түп-түбінде,
Түбі бір, тілегі бір ұрандылар!

Қарайым
Жүрсе де қиыр жайлап қарайымдар,
Олар да өзіміздің ағайындар,
Қараймын десең келіп ата жұртқа,
Арнайы саған көңіл сарайым бар!

Ғағауыз
Жырақтап, шетке кеткен ғағауызым,
Түрікше сөйлеп тұрған бал ауызың,
Ғағауыз – қазағымдай қазбен үндес,
Сағынып жүр ме екенсің дала уызын?!

Қашқай
Қаладжа, қарапапах, қашқайларым,
Түрікше түн тербетіп, бастайды әнін,
Юрюктер жүрек болсын, жүйрік болсын,
Бір шеттен жалпы түрік қостайды әнін!

Шуаш
Шеңгелін батырса да зор мен зұлым,
Ешқашан үйлеспейді тор мен тұлым,
Шашырап кетсе дағы, шашылмаған,
Шағатай, шуаш, шалқан , шор мен шұлым!
Орыстың ортасында шуаштарым,
Орда боп, жуан шаққан жуастарым,
Ата салт, ана тілді қадір тұтып,
Шарықтап, кең жайылсын құлаштарың!

Долған
Қиырда қалған туыс долғаным-ай,
Көңілім, сені тауып, толғанын-ай,
Тұтасып тұрушы едік бір заманда,
Сібірдің қалың қара орманындай.

Саха
Жақыным, жақұт елі сахаларым,
Шыныққан сары аязда сақаларым.
Алмас пен алтын жатса аяғында,
Адамды алдамаған аталарың!
Саханың Сахарадай жері байтақ,
Киіп ап бұлғын тон мен тері байпақ,
Көсілтіп кесіп өтер, қармен ойнап,
Керілген кербұғымен, мүйіз шайқап.
Сахалар Сібірдегі ірі халық,
Жасаған сан сынақтан тірі қалып,
Жырладым, өркен жайған жас түріктер,
Жүрсін деп, бірін – бірі біліп, танып!

Хакас
Келбеті бізге тартқан хакасым – ай,
Кеудесін желге тосқан жар тасындай,
Сан тарих иіргенде алшы түстің,
Асықтың қорғасынды сақасындай.
Шырқалса хакас әні Абақаннан,
Байырғы үн келгендей баба тамнан,
Бақ қонсын ұрпағына, бекер болмай,
Хакастың қан мен тері қарға тамған!

Тыва
Тывалар, тофаларым, тубаларым,
Бәрі де туғандарым, тумаларым,
Телеуiт, төлеңгiт пен әпшар, салар,
Аман, сау жүргеніңе қуанамын!
Тываның қаласы бар Тұран деген,
Қызылды қыздырады жыр-әнменен,
Атауы Самағалтай үндесіп тұр,
Жоғалтпас ата сөзін ұранменен!

Алтай мен шор
Алтайдың әйгілеген ай шырағын,
Әуенмен әлдилеген ой, сұрағын,
Үңгірдің күңгірлеген үніндей боп,
Жаңғыртқан жер-жаһанды қайшыларың.
Бір туған алтай мен шор қосылғанда,
Катуньның ағын суы тасығанда,
Жалғасты жалпы түрік әлеміне,
Атадан қалған кеше асыл арна!
Алтай, шор атқа қонып, аң қуады,
Тұтасып, табиғатпен таң қылады,
Тамсанып таңғы шыққа, тау-тас кезген,
Тап-таза жан сарайы, нәр бұлағы!

Қазақ
Танысаң, мен халықпын, атым – қазақ,
Тарихта талай ауыр тарттым азап,
Көтердім көк байрақты азат ел боп,
Жалғанда қазақ болу қандай ғажап!
Мен қазақпын, мейірбан мұсылманмын,
Мейман келсе төрімді ұсынғанмын,
Мың сан жұртты сыйғызып құшағыма,
Маңдайынан сипадым қысылғанның!
Кең дала, атамекен, шаңырағым,
Салт жүрген, сал-серілер салып әнін,
Тұраннан түлеп ұшқан түлектердің,
Тілекпен табысқанын сағынамын!
Жоғалмай, ерлік намыс, елдік есің,
Мыңдаған жылдан өтіп, келді көшің,
Үйлесіп адамзатпен түрік жыры,
Азаттық туы мәңгі желбіресін!

---