Шайхы Ысқақ

Ғибрат ал, ей, ағалар, мына сөзден,
Жастықта(жаслықта) тәубе қылып, иман ізден.
Шайхы Ысқақкәллә[1] бәди Рахметулла,
Ғалайһи өткен екен бұрын бізден.
Тұрағы Бухарада болған екен,
Көңіліне ғылым-хикмет[2] толған екен.
Ғауамил[3] тараккиб [4] шархи әлмуфүзежды
Көп оқып, көңіліне жай қылған екен.
Ғылым -"Сарф"[5], ғылым - "Наху"[6] – бәрін білген, "Фықатаухид"[7] кәламынан[8] інжутерген.
"Акайд [9] асул", - хадис тәпсір оқып,
Мантық[10], ташрих[11], хашия[12]- бәрінкөрген.
Ғылымына Мүназаирия[13] сондай жетік,
Сөйлемес басқа шәкірт онан өтіп.
Жастыққа бір күн ауырып, басын қойды,
Биопа (биуафа)[14] бұл дүниеден демі бітіп.
Жиылды ауырған соң жаранлары,
Оқыған бір мәжілісте жас пен кәрі.
Бұлбұлдай сайрап жүрген нәуе жуаны,
Қапалы болып жатыр, жүзі сары.
Кешегі жүрген Ысқақ судай тасып,
Ажалдан құтылар ма адам қашып?
Өлерін бұл аурудан білгеннен соң,
Сөз айтқан жаранларға ғарыздасып.
- Өсиет, жаранларым, құлаққа ал! - деп,
- Бұлайша күйге түсті біздің хал! - деп.
Көрсеткен бір кітабын "Ғылым Бахас"[15]:
- Көріме өзім өлсем, бірге сал! - деп.
Жарандар: "Жарайды!" - деп, қабыл тұтты,
Дүниеден тағдыр жетіп, Ысқақ етті.
Орнына айтқан сөзін келтірісіп,
Шайхы Ысқақ хазіретлерін дәфән[16] етті.
Тілегін көңіліндегі Құдай берді,
Аямай алды дүние сондай ерді.
Қырық қадам көмген жандар кеткеннен соң,
Періште Мүңкір-Нәңкір жетіп келді.
Көп төккен тірілікте көздің жасын,
Шын қойған пендесі екен Хаққа ықыласын.
"Қым!"- деген періштенің даусыменен,
Көтеріп жерден Ысқақ алды басын.
Әуелі көзін ашып өзін көрді,
Білді ойлап ақылменен жатқан жерді.
Келіп тұр бір-екі жан өңі басқа,
Кітабын қолына алып оқи берді.
- Барасың, Ысқақ, қайда кітап жүктеп?
Сен неге қарамайсың бізге беттеп?
Періште Мүңкір-Нөңкір бек һайбатлы
Сұрайды сөз басында:
- Мән раббик![18]-деп.
Сонда Ысқақ жауап берді, тыңда, не деп?
- Болды ма жалғыз кітап сендерге жүк?!
"Аллатер киеб айтаууақкүфе ғала аламиғына айткіс",
Айтшы өзің мағынасын: "Матараккиб!" - деп.
Періште "Айт!" - дегенде, сасып қалды,
Құдайға арыз қыла булар барды:
- Иа, Раббы, пендең не дер, біз білмейміз, -
Деп бұлар Хақ әміріне құлақ салды.
- Пендеме ғылым-хикмет кеткен дарып,
Келіпті ол "Тараккибін" қолына алып.
Сендерден қымсынбайды, сескенбейді,
Байқаңдар, нанбасаңдар, қайта барып.
Тағы да бұлар келді бір айналып,
Не ғып жүр шырматылып, шыр айналып?!
Бихабар еш нәрседен піруай жоқ,
Кітабын оқып отыр өзі ойланып.
Келді де: "Мен раббик ?!"- деп, жауап сүрді(сұрады),
Шайхы Ысқақ келгендерін тағы көрді.
- Тараккибін тап, сонан соң, мен айтайын, -
Деп қысты Нахуменен бұл екі ерді.
Білмейді булар Тараккиб, Ғауамилді,
Ашуы Шайхы Ысқақтың қатты келді.
- Періште, түк білмейтін надансың! - деп,
Кітабын қолына ала ұмтылды енді.
Шайхы Ысқақ молдалығы басым шықты,
Бір салған періштеге қысым шықты.
Құдайдан пәрмен болып, періштелер,
Екеуі екі жаққа қашып шықты.
Бұхарда мен шәкірт боп жүргенімде,
Құлақты жақсы сөзге түргенімде.
Ғалымдар бас қосқанда, сөйлеп еді,
Мен ұғып, жаздым мұны көргенім-ді.
- Өзіне берді Құдай несіп! - дейді,
- Періште шықты көрді тесіп, - дейді.
- Нұр шығып күндіз-түні турады екен,
Сол жері әлі күнге тесік ! - дейді.
Жігіттер(жігітлер), бар ғой ақыр бір өлерің,
Білемін: басқа түсіп, сол көнерің!
Несіне сұм дүниенің мәз боласың,
Осындай қылар сенің бар ма өнерің?
Жаратқан Құдай артық сондай құлың
Көрсеткен зиһын(зейін) менен ғақыл молын.
Періште Мәңкір-Нәңкір сасқанынан,
Таба алмай адасыпты келген жолын.
Бүл сөзім шын хақиқат, кітапта бар,
Жаз-жаңбыр, қыс болса, көп жаумай ма қар?!
Басқаның бір Құдайдан бәрі де жұп,
Келеді тағы әңгіме құлағың сал!

---