Өлең, жыр, ақындар

Үміт үзбес тіршілікке не дерсің

Үміт үзбес тіршілікке не дерсің,
Тек қашанда көсегесі көгерсін.
Тасты-құмды, асфальт жолдан жем іздеп,
Ертеңіне жерге түсті көгершін.

Толық

Дәрігердің үш оқиғасы

— Ауруыңыздан айықтыңыз, ал енді,
Үйде-дағы алған дұрыс тағы енді.
Ең әуелі, ең керегі — денсаулық,
Сүю үшін сағынышты әлемді.

Толық

Балықшының бір сәті

Тал түс еді, тас төбеден күн қызып,
Үйір-үйір үйрек-қаздар жүр жүзіп.
«Оқжетпесте» — сексен көлдің бірінде,
Балық аулап ермек еткем бір қызық!

Толық

Бала жайлы баллада

Дүние төңкеріліп табан асты,
Аспан — Жер астан-кестен араласты.
Қапыда құдай құрып, қара басты,
Үйінен безіп шығып жас келіншек,

Толық

Үзілген алма

Діңгектен тамыр тартып жан бабасы,
Бүршіктен көзін ашып бар баласы.
Шебер қол, нәзік саусақ шілтеріндей,
Гүлдейді-ау кестеленіп алма ағашы.

Толық

Өнер құдіреті

Емдетпеген ем қалмай,
Емші іздеген ел қалмай,
Құтыла алмай ажалдан,
Тәрк етер тағын да,

Толық

Аралға хат

Сырдан алсаң өмірдің қайнар басын,
Айдыныңа неге құс айналмасын.
Ақынның арманына сай болғасын,
«Толқыны көкке ұмтылған Аралым» деп

Толық

Саяжайдағы түн

Жайнатып жұлдыздарын сылқым аспан,
Ғажайып қара түнім кірпік ашқан.
Тас төбемнен қарайды нұрлы көздер,
Бір үйдің баласындай шұрқырасқан!

Толық

Өз күшін өзі болып байқап алғаш

Өз күшін өзі болып байқап алғаш,
Тұлғалар қалды өмірде қайталанбас.
Абай мен Пушкин ақын дәл осылай
«Қайталанар» деп ешкім айта да алмас.

Толық

Ақтық демім қалғанша

Жыр жазу деген затында,
Жұлдыз боп жану түнекте.
Еркіндік қажет ақынға,
Бостандық керек жүрекке.

Толық

Көңілің үстем патшадай

Кей адамның көңілі
Таудан бұлақ аққандай.
Кей адамның көңілі
Шыңыраудан қауғамен

Толық

Абырой

Талаптану талпынып
Талапты ердің бағы ғой:
Өмірімде шарқ ұрып,
Сені іздедім, Абырой!

Толық

Адамға артық байлық — әурешілік

Адамға артық байлық — әурешілік,
Қызығын көре алмассың дәурен сүріп.
Тіршіліктің қызығы сағынышта,
Сағынышты ғұмырдың сәулесі — үміт.

Толық

Бір бала

Бір бала көрінеді «Қамбаш» көлден,
Аққуды осы айдында алғаш көрген.
Күн қаққан дидарында қарамықтай,
Туғалы туа біткен жолдас меңмен.

Толық

Сәлем саған, қарт Каспий

Аспанменен астасқан баурайың көк,
Баурайыңды жырыммен баурайын деп,
Қарт Каспий, сені іздеп, келдім саған,
Құшағыңда балаңдай аунайын деп.

Толық

Жаңбырдан жауған жас көрдім

Бұрылып көкке қарадық,
Жақындап екі аралық.
Келеді көшіп тау жаққа
Эльбрус жақтан қара бұлт.

Толық

Лермонтов жүрген жерлермен

Айнала желі ұйытқып,
Шаншыла көкке тиіп тік.
Толғанға қарап тұр Машук —
Лермонтов шыққан биіктік.

Толық

Бақыт қой бұл өмірге бір келгенім

Бақыт қой бұл өмірге бір келгенім,
Дүние жанарынан нұр көргенім.
Көп ойлар сайрап жатыр көкейімде,
Көбіне көзім жетіп үлгермедім.

Толық

Бәрінен де не қымбат?

Жүрек қымбат, жүрекке жаның қымбат,
Пәк жаныңа ожданың, арың қымбат.
Махаббаты айнымас жарың қымбат,
Адамға туып, өскен ауыл қымбат,

Толық

Табиғат анам — ұлы ием

Табиғат анам — ұлы ием,
Өмірдің берген бағы бұл.
Тағдырлас болған дүнием,
Рақмет айтам тағы бір.

Толық

Түнгі он екі

Өлеңмін мен өмірлік дос біріңе,
Болмайтын есептеусіз бос Күні де.
Бүгін, Ертең ортасы — дәл он екі,
Кездескен Уақыттың қос тілі де.

Толық

Мейірім

Мейірім көрдім күллі әлемнің көзінен,
Мейірім сездім күллі адамның сөзінен.
Тіпті, анау қара тастың өзінен
Туған жердің жылылығын сезінем.

Толық

Жолаушы

Жолаушы жолда келеді,
Жеткізбей алда жол ұзақ.
Жорғадай аты желеді,
Қос өкпесін қолына ап.

Толық

Туған жердің құсымын

Қалықтап айналып бір ұшқаныымды – ай,
Сондағы көрсең менің құштарымды-ай!
Менұзап туған жерден бара жаттым,
Күзімнің қимай ұшқан құстарындай.

Толық

Менің жаным

Менің жаным — қарапайым өмірдей,
Менің жаным — жұмбақ әлем-көгімдей:
Жұлдыздары жатар кейде жарқырап,
Жұлдыздары жатар кейде көрінбей.

Толық

«Манас» аралы

Еркелеп өзен тауды асып,
Толқындар ойнап, аунасып,
Сырдарияммен жалғасып,
Қырғыздың Алатауынан

Толық

Ағыл-тегіл төгілген ырыс бақты

Ағыл-тегіл төгілген ырыс бақты
Мырза-тағдыр қолыма уыстатты.
Жапырақ-жаным менің табиғаттан
Егіздің сыңарындай туыс тапты.

Толық

Көлеңке

Дені сау ма?.. Әлде өзі масаң ба еді?
Мінезі, мінез емес, қасаң да еді: —
Көзіңше, көз алдыңда көлеңкеңді
Мыжғылап табаныммен басам,— деді.

Толық

Орман жыры

Ақын Абай! әруағыңнан айналдым,
Ақиығым Алатауым, айбарлым.
Саған деген сапарыма сайландым,
Абай емес, арманыма айналдың.

Толық

Теңіз демі

Қаңқылдап құсың қонғандай
Тұра алмас айдын толғанбай.
Жібектей жаның желбірер
Теңізден соққан жел қандай!?

Толық

Керуен сарай

Кейде ағат, кейде барлап байқағым кеп,
Кейде артық, кейде кемдеу айтамын деп.
Адаммен ара қатынас жолдарымды
Жүремін бұзып алып, қайта жөндеп.

Толық

Біздің ғасыр

Түнгі он екі болғанын көріп біліп,
Кеудемді билеп алды көрікті үміт.
Өмір! Саған арнаған Өлең жаздым,
Бүгінді Ертеңіме жолықтырып!..

Толық

Соңғы күн

Бір ойлар тұңғиыққа батырды кеп,
Қия алмай отыр қазір ақын жүрек.
Бір айдың соңғы күні тұр алдымда,
Түн ауа қоштасады ақырғы рет!

Толық

Кімнен кейін жанбаған көз арайың

Кімнен кейін жанбаған көз арайың,
Кімнен кейін қалмаған сөз ағайын,
Әр ғасыр сөйлетпей ме Махамбетін,
Әр ғасыр сөйлетпей ме өз Абайын?

Толық

Адам

Беріліп қоңыр күйдей сазды мұңға,
Ойласам, құрық салып назды жырға.
Қаншама жақсы адаммен жолыққанмын
Осынау өтіп жатқан жаз ғұмырда!

Толық

Болса да бұл өмірдің көп қызығы,

Болса да бұл өмірдің көп қызығы,
Еңбексіз дүниенің жоқ қызығы.
Тірлігің тірлік емес, еңбек жанып,
Жаныңды жылытпаса от қызуы.

Толық

Өмірге ғашық болмау мүмкін бе екен?

Өмірге ғашық болмау мүмкін бе екен?
Бүгін болмас мақсатқа бір күн жетем.
Құрсағыңда жатқан бір перзентіңдей,
Бүйіріңді жер-ана бүлкілдетем.

Толық

Кетем дедің

«Кетем дедің.
Кетсең кет!
Мен өлмеспін.
Күндер кештік.

Толық

Дәстүр жайлы жыр

Халық па қасиетін жойып алса?..
Елімнің елге жаяр ойы қанша?!
Құстары ұшып келер көктем сайын,
Қазақтың дәстүрінің тойы болса?!

Толық

Сағыныш

Туған жер топырағы — құмға асыққан,
Арал келсе, сағынып Сырға асыққан.
Сырға келсе, Алатау шыңға асыққан,
Шүкіров Зейнолла атты, Зекең атты

Толық