Өлең, жыр, ақындар

Тағдыр

Өмірден өтер дейсің кез ілмей кім?
Адамнан бәрін күтем,
Безінбеймін.
Енді мен ажалымнан басқа дұшпан,

Толық

Жер – Анамын! сөз алам да бүгін мен

Жер – Анамын! сөз алам да бүгін мен.
Ақ сүтіңдей ананың, құдіретті тіліңмен,
Қара қылды қақ жарып,
Жарыламын ағынан:

Толық

Ұлылық

Мұхит – түпсіз кемеңгер, дала — шексіз
даналык,
Тау алыбым тұрады ұлылықтан жаралып.
Үшеуі де еңселі,

Толық

Табалап бір ісіме күліп кеткен

Табалап бір ісіме күліп кеткен,
Күліп кеткен.
Намыстың отты шоғын үріп кеткен,
Ризамын дұшпаныма қайрап қайта

Толық

Мәңгілік ұмыт дедің, биіктен құлатқанын ба?

Мәңгілік ұмыт дедің, биіктен құлатқанын ба?
Жүрегім тұнық менің, шынымен жылатқаның ба?
Өзгені ұнатқаның ба?!
Басқаның бұлақтарында, әлдешуақтарында

Толық

Соңғы сөзі ағаның

Екі көзім – екі бұлт,
Төгіп жатыр нөсерлерін қайғымен;
Ауру деген жер-жүректің төсіне
Тіліп түскен білем.

Толық

Оралмас студенттік балшақтарым

Оралмас студенттік балшақтарым,
Отырам-ау мен ертең аңсап бәрін.
Көрсем де қуаныштың шұғыласын.
Білмедім көзімнен жас қанша аққанын.

Толық

Абай қабірі басында туған ой

Бір Алатау жерленгенге ұксады,
Халқым тауын қалай ғана қиды екен?
Жұмыр жерді орап алған құшағы,
Тар қабірге калай ғана сыйды екен?

Толық

Жанына батып сырқат қинағасын

Жанына батып сырқат қинағасын,
Ауырып төсек тартты сыйлы анашым.
Мұңайып иығыма салдым алғаш
Анамның су таситын инағашын.

Толық

Не нәрсе жұмбақемес дүниеде?

Не нәрсе жұмбақемес дүниеде?
Мылқау-меңіреузіл-қара
тастарың ба?
Тауларың ба

Толық

Зулайды күндер

Зулайды күндер,
Тулайды жүрек бұлқынып.
Өзімде менің,
Көзімде менің мұң тұнып;

Толық

Жол басы

Ұйқысы алып далаң ең,
Өткеніңе енді, міне күйінші.
Атағыңа колды соғып бар әлем,
Сұрап жатыр сүйінші

Толық

Жүрегіме сыр

Шырқасам –
Сен шырқайсың, жайнатып ән,
Сөйлесем –
сен сөйлейсің қайғы атынан.

Толық

Теңізден соққан жел

Не нәрсе жұмбақ емес дүниеде? Тоқтап қап,
Жеткізетін түбі өлімге,
Жұмбақ маған,
Өзімнің жүрегім де!

Толық

Сыр айтам деп көңілге.

Сыр айтам деп көңілге.
балғын жастық тыныспен,
Бұл жырларым өмірге
жазып келген кіріспем

Толық

Алға қарап өз-өзімен сасамын

Алға қарап өз-өзімен сасамын,
Ағам ұзап кетіп қалған шығар деп.
Ал артыма қарай-қарай қашамын,
Қуғыншы інім жетіп қалған шығар деп.

Толық

Мезгіл әуендері

Ұқсайды бұл шақ елеске,
Құйындай құйғып өткен бір.
Өмірге келген нәресте,
Өмірге келген көктем бұл.

Толық

Жақсылыққа жаны құмар жылы өңі

Жақсылыққа жаны құмар жылы өңі,
Шуақ тектес болғасын ба жүрегі,
Ауыл біткен қария деп құрметтеп,
Жүрегі оның дария деп жүреді.

Толық

Екі сурет

Екі бірдей суретін көрсетіп:
Мынау кім? — деп,
Ақын аға сұрады;
Өмірінің екі кезін өлшетіп,

Толық

Алматыда шуақ бар

Алматыда шуақ бар,
Дауыл да бар,
Ақ қар бар,
боран да бар,

Толық

Перзент үні

Халқым бұл, топырағым өсіп өнген,
Өзімен ұлы өмірдің кешіне енгем.
Қалайша қайран тілін ұмытайын
Ақ сүтті жан анамның төсін емген.

Толық

Қуаныш па кеудесі, мұңды ма еді?

Қуаныш па кеудесі, мұңды ма еді?
Жасамыс жүрегіне сыр бүгеді.
Ақсақалға жыр етіп жастық шағын,
Көк теңіз толқын атып дүрлігеді.

Толық

Сені іздеп шыққан жолдарым

Сені іздеп шыққан жолдарым,
Сезімді баптай білген бе?
Мен кімге ғашық болмадым,
Өзіңді таппай жүргенде.

Толық

Сыңсып қайың тіл қатпаған

Сыңсып қайың тіл қатпаған
Шақта кешкі, күн батпаған.
Бақта бір қыз жылап отыр,
Неге екені жұмбақ маған.

Толық

Ана хаттары

Қарамай арманы мол екеніне:
«Бір көрінбей бұл, сірә, өтеді ме?» –
Деп, ана,
Хат жолдайсың сағынышпен!

Толық

Бұрылып бір сәт қайыңды баққа қарашы

Бұрылып бір сәт қайыңды баққа қарашы,
Шалқытып өтіп махаббат тұнған арасын,
Көз алдымда көлбеңдей ұшқан аққудай,
Жастығым жайсаң, жайраңдап өтіп барасың.

Толық

Вальс үні – таңғы арай

Вальс үні – таңғы арай,
Қызғалдақтар билеп жатыр көңілдерге күй еніп,
Сезбедіңдер, мұңаймаған жандар-ай,
Ол тұрғанын балдағына сүйеніп,

Толық

Адамдар мәңгі-бақи тұрмасы анық

Адамдар мәңгі-бақи тұрмасы анық,
Тірлікте,
Уа, досым, сырласалық,
Мен жайлы, өзің жайлы білемісің?

Толық

Сезбейтін-ді жан адам

Сезбейтін-ді жан адам,
Тұратын-ды терезелер сырласып,
Қарсы үйдегі сұлу қыз бен жан ағам,
Қарасатын ұрласып.

Толық

Әуенінде – қысқа әннің

Әуенінде – қысқа әннің,
шабысында – бір аттың
Қанатында – құстардың, ағысында – бұлақтың
Қайран жаз кетіп барады.

Толық

Балдәурен

Жайсам деймін мол өркен,
Гүлдей арай жүрегім.
Озбау үшін көлеңкем.
Күнге қарай жүремін!

Толық

Туған жерім үшін де...

Атымды Шөмішбай деп қойған екен,
Есімім, өзің жайлы ойға кетем.
Ойыммен Аралымды он айналып,
Сырымдай дарияны бойлап өтем.

Толық

Сәлем

Әрбір күнім басталады сәлеммен –
Таңда тұрып саулық сұрар бар елден.
Дүниеге нәресте үні – іңгәлап,
Амандасар ең әуелі Әлеммен!

Толық

Балалықпен қоштасу

Кеудемнен бір бұлқынған сазды көрем,
Қанатты қаққан аққу, қазды көрем,
Теңіздің жағасында тұңғыш рет,
Жалғаннан жасырынып жаздым өлең.

Толық

Күзде құстар тастап ұшар ұясын...

Кезем десең дүние неткен кең еді,
Теңіздерден көрем жүзген кемені.
Тұрақтамай көкте бұлттар жөңкілген,
Тұрақтамай жел де сапар шегеді.

Толық

Үш тармақ

Жайымды бірі білмей, бірі біліп.
Қуанып дұшпанымның, бірі күліп,
Бір досымнан айрылдым – тірі жүріп.
Өзекті жанға бір өлім, қаза бар-ды,

Толық

Желтоқсан

Дауылға – желтоқсанның желі айналды,
Ашуға мінді Алатау кәрі айбарлы;
Күтпеген іс ақыры не болар деп,
Күллі әлем Алматыға қарай қалды!

Толық

Шулады-ау күллі қара орман...

Құз жартасқа атылған,
Ақ жол толқын әні әсем,
Шағаладай шарқ ұрған,
Мен – теңіздің баласы ем!

Толық

Ақын монологі

Сезінемін дүние қарбаласын,
Қазағымның сүйемін әр баласын.
Сүймесіңе бола ма әрбір ұрпақ,
Туған халқың – ғұмырын жалғағасын!

Толық

Көлеңкемен сырласу

Қара жердің қойнына енем мен ертең,
Маған лайық жер табады кең өлкем:
Қайда барсам сен қалмайсыңжанымнан,
Келе жатсың бала күннен, көлеңкем.

Толық