Өлең, жыр, ақындар

Біреу

Көтеріліп, қомақтанып,
Қоқиланып келесің
Жақсылардың жақсысы деп
Тек өзіңді көресің.

Толық

Маған қарап тұрдың да

Маған қарап тұрдың да,
Оның жырын мақтадың.
«Тобықтан бәлем ұрдым ба?!.»
Дегенді ішке сақтадың.

Толық

Өмір, шіркін, маған сонша өшіктің

Өмір, шіркін, маған сонша өшіктің,
Қырларыңды, сырларыңды кеш ұқтым.
Жас баладай мен талпынсам, биікке,
Сен сұстанып дейсің дәйім: «кешіктің».

Толық

Жас жүрекке

Көзге ыстық көрінесің,
Жастық жыры, «Жас жүрек»,
Қалады бір көңіл өсіп,
Айтса қауым жақсы деп.

Толық

Ойлашы

Сыртын сылап адам жақсы бола ма?
Қараға ақ жамағанмен қона ма?
Дейді ғой жұрт: «Адам көркі шүберек»,
Шүберекпен бар олқылық тола ма?

Толық

Тайталас

Еске алып қазақ сахарасының данасын
Қолпаштағансып дейді кейбіреу
Сарасың. Жалтара алмай мойындап біреу әнімді
Дейді: сырнайың жоқ тек, өйтпесе

Толық

Ақын қиялы

Жезтаңдай әнші,
Айтулы ақын,
Зиялы ғалым атанып,
Бейнеткештік таныттым.

Толық

Ерегестірсең кіміңмен болса да тайталасам.

Ерегестірсең кіміңмен болса да тайталасам.
Ергенек құрма есігіңе, бәрібір айқара ашам.
Сен жаралған сүйек пен еттен мені де
Алла жаратқан,

Толық

Торықпа, бауыр!

Ақын екенсің төгіліп тұрған
Ар-намысқа көп көңілін бұрған.
Арман-мұңыңды жырға ақтарып,
Заманмен мынау жекпе-жек құрған.

Толық

Құндыз ішік, бұлғын бөрік

Құндыз ішік, бұлғын бөрік,
Көз қуантар сәнге серік
Затсың бірақ, бір жаманың —
Бере алмайсың ақыл бөліп.

Толық

Сөйлесе сөздің асылын

Сөйлесе сөздің асылын
Зер етіп төккен жезтаңдай
Ақын өтіпті өмірден
Хабар еді зілмауыр қандай!

Толық

Бәйтеректер көгерер

Бесік етіп даласын
Құндақтаған жырларын,
Өтіпті мынау пәниден
Қалихан есімді дарын.

Толық

Қос тіл

Қос тіл...
Қос айыр тіл жыланда ғана...
Тудырды көңілде нала.
Япыр-ау кедергі не бұл!

Толық

Кім өтпеген бұл өмір

Кім өтпеген бұл өмір,
Қара да өткен, хан да өткен.
Ұлы атанған жандар да
Еңбекпен мақсатқа жеткен,

Толық

Қазақтың ерке Қасымы

Отанын, туған өз елін,
Жыр етіп, елең өзенін.
Тасытқан Қасым сол Қасым,
Өр тұлғасын өлеңнен

Толық

Армысың

Армысың әйгілі әсем Қарқаралы!
Бауырынан өнер өрген сан салалы.
Ән кектеп, күй қаулаған құнарлы өлке
Ұлылар ту тіккен жер Арқадағы.

Толық

Жебесін, Ақтайлақ би аруағы

Уа, армысыз, ақындардың іргелі елі,
Көк қаудай қуалай өскен сал мен сері.
Сыбанды сауықшыл ел атандырып,
Жол салған Ақтайлақтай кемеңгері.

Толық

Өнер деп, өлең сөзді тандап едік

Өнер деп, өлең сөзді тандап едік,
Ойы жоқ сылдыр сөзге бармап едік.
Ер құнын шешкен екі-ақ ауыз сөзді
Әділет заңына балап алған едік.

Толық

Адамдық қасиетіңнің мән-болмысы

Адамдық қасиетіңнің мән-болмысы
Ой мен сөз бойындағы пәрмендісі.
Ой түбі ақыл болса, сөз арқылы
Көрінер ол ойыңның ең мәндісі.

Толық

Мызғымас деп келдік көптер коғамы

Мызғымас деп келдік көптер коғамы,
Онда көптің мәртебесі жоғары.
Көп ұйғарып көпке беріп билікті
Еш пенденің кемітілген жоқ ары.

Толық

Көше адамды өз заманы өсірген

Көше адамды өз заманы өсірген,
Қабілетіне қарай аяқ көсілген,
Бір-бірінің ар-намысын қамшылап
Деген қалма ілгері озған көшіңнен.

Толық

Ұжмақ қоғам болғаны жоқ болмайды

Ұжмақ қоғам болғаны жоқ болмайды,
Пәндаға Алла арнап тағдыр жолдайды.
Не жазса алғаш маңдайыңа, сол болады
Жан азабын берсе міне, сол қайғы.

Толық

Ұжмақ коғам болғаны жоқ, болмайды

Ұжмақ коғам болғаны жоқ, болмайды,
Өмір — күрес, кемшіні әсте толмайды.
Бес қоғамды түгел зерттеп салыстыр,
Адам үшін қайсысы екен оңтайлы.

Толық

Даланың мұңы

Көсілген кең сахара жазық едім,
Кеудеде жаны барға азық едім.
Ұя едім, үміттіге өмір едім,
Қазаққа ата жұрт, түп қазық едім.

Толық

Қуан, жұртым!

Құзырлығы құдайдай тәу өткізіп,
Қойған халден құтқарған тәуелсіздік,
Саған бүгін сый басқа, құрмет басқа
Елім шырқап шың асып, шықты үздік.

Толық

Кел, жаңа ғасыр

Кел, Жаңа жыл! Кел төрлет жана ғасыр!
Адамдардың мерейін аспанға асыр,
Саған аман жетуді қиялдаған,
Жан біткеннің арманы болсын ғасыл.

Толық

Ардың құлы, елдің ұлы бол

Аяқты шалып басып, тәлтіректеп,
Әрнені ауызға ұрып дәмін тектеп.
Жүргенде-ақ үмітті едім мен өзіңнен
Қолынан бұл қыпшақтың келер көп деп.

Толық

Япыр-ай

Япыр-ай, шырағым,
Тыныш бір жүрмейсің
Өзгенің шырағы
Жанды деп күндейсің.

Толық

Менің мінім

Жететін құлағыңа күндік жерден,
Менсінбей ән төресін Алла берген.
Өнердің алды қызыл тіл деп ұғып,
Сыйқырлы сұлу сөздің соңына ергем.

Толық

Бата бердім

Абылайхан даңғылынан түсіп төмен,
Өмірдің қилы қырын ойлап келем.
Бір кезде өз көзіме өзім сенбей,
Дауысым да шығып кетті паһ-паһ деген.

Толық

Құлақ естімегенді көз көрді

Естімеген елде көп, естімеген,
Ер адасты дәстүрден есті деген.
Халқымыздың ғажайып әдет-ғұрпы,
Тәрізді еді бүгін де ескірмеген.

Толық

Жар салдым: «Сөйле, қалам!» деп

Жар салдым: «Сөйле, қалам!» деп
Қазағым, елім, далам деп
Қаламгерлерге арнадым
Болатын жәйің алан, деп.

Толық

Жерді ешкім әкете алмас көтеріп

Жерді ешкім әкете алмас көтеріп,
Бос даурығып талас құрып не етелік.
Қойнауынан байлық күреп қопарып,
Қауымдасып зор мақсатқа жетелік.

Толық

Көптің бірі емеспін, дарасымын

Көптің бірі емеспін, дарасымын,
Рухымын елімнің санасымын.
Тілі берік, жүрегі даласындай.
Қазақ дейтін халықтың баласымын.

Толық

Молодец, бастық!

Молодец, бастық!
Сөзінде тұрды, ерледі!
Ұят па? Қой оны, жерледі...
Ашпаған есігі жоқ,

Толық

Ұл тілейді құдайдан жылап қазақ

Ұл тілейді құдайдан жылап қазақ,
Ұлсыз қалса тұрғандай күтіп тозақ.
Қатыгездік, мейірім тайталас тұр,
Жеңіп шығар қайсысы бақ пен азап.

Толық

Сабаңа түс

Ұлы сезім! әлемге тараған іс,
Жан атаулы хош көріп қалаған іс.
Алла өзі жаратып, бойыңа егіп,
Табиғатын осы деп қараған іс.

Толық

Қызық болды-ау

Алабұртып, алқынып, алаңдадым,
Кімді іздеймін, білмеймін, таба алмадым,
Асау тұлпар тәрізді тықыршыған,
Тыным таппай толқыды алау жаным.

Толық

Ұлы сезім

Ұлы сезім!
Сені іздедім.
Білмеймін неге іздедім.
Қалай ғана бұл ойды негіздедім!

Толық

Өмір — керуен, жетелеген алды — үміт, арты

Өмір — керуен, жетелеген алды — үміт, арты —
«Измдерден» өтіп талай ілгері озған халқымыз
Қилы тағдыр — құмырсқа жол қыбырлаған ілгері
Күліп-жылап келе жатқан сол баяғы қалпымыз.

Толық

Пікірлер