Өлең, жыр, ақындар

Әупілдек пен күмпілдек

Жел соқса толқын атқан,
Күн түссе күлім қаққан,
Телегей-теңіз боп жатқан,
Бір көлдің бетінде,

Толық

Тоқылдақ пен тиін

Тоқылдақ дейтін құс бар,
Жаз бар, қыс бар,
Бір күн тыным таппайды.
Түнде де жатпайды,

Толық

Мияу мен ген

МИЯУ МЕН ГЕНБір үлкен баз болды,
Онда жоқ нәрсе аз болды,
Ет те, май да,
Қант та, шай да,

Толық

Көкек

Көкек көкек болғалы,
Жерден көтеріліп бұтаққа қонғалы,
Оның бастық болғаны да осы болды,
Ауданда бір досы болды

Толық

Алтын сағат пен шойын сағат

Құлатай алтын сағатын,
Көрсетіп көпке тағатын.
Жұматай шойын сағатын,
Қалтасына тығатын.

Толық

Қазға еліктеген қарға

Қарға қаздай байпаңдап,
Болғысы келді байсалды - ақ
Үйренген байғұс секектеп,
Жүре алмады қойқаңдап,

Толық

Сауысқан

Бір суайт сауысқан,
Өз айтуынша:
Екі бірдей институтты тауысқан.
Аз өмірінің ішінде

Толық

Алма ағаш пен шырмауық

Шырмауық, Алма ағаштың түбінде өскен,
Кезінде алма ағашпен бір тілдескен.
Бар сырын айтып, мұңын шақты жылап:
— Жатқаным жер бауырлап, ылғи құлап.

Толық

Бұғы мен бұқа

Дарияға килікті де бір күн бұқа,
Ар жаққа өтпекші боп түсті суға.
Тіл қатты тұрған бугы, сөзі сына:
— Иірімге түспе өлесің, сөзді тыңда! —

Толық

Қоңыз бен доңыз

Қоңызға кез болды да бір күн шошқа:
— Жақсы сөз жарасымды жақын досқа.
Қит етсе "шошқа " дейсің тық еткізіп,
Одағай атымды атап бостан-босқа.

Толық

Майға бөккен маңғаз

Жүрекке бүйрек бір күн мақтаныпты,
Қалдырмай ойдағысын ақтарыпты:
— Сен мені жүрсің, достым, жақсы ұғынбай,
Көрдің бе жамылғым май, жастығым май.

Толық

Сән құрбаны

Ойпыр - ау, бұл не сиқың, аққу шырақ,
Дударлап қанатыңды сонша бұрап,
Күлге аунап шыққансың ба, жарықтығым? —
Деп бір күн таңырқанып, қалдым сұрап.

Толық

Құрт пен құмырсқа

Шақырып бір күн бастық құмырсқаны,
Сондағы мынау болды ұрысқаны:
— Ұятсыз, ығыр қылдың сен антұрған,
Парықсыз жан екенсің барып тұрған.

Толық

Қолайлы бастық

— Түлкі шырақ, жаңа бастық келіпті,
Көртышқан ба, аты қалай өзінің?
— Қайтер екен, қиын болар істесу,
Көрмейтіні бар дейді ғой көзінің...

Толық

Қарлығаш пен қабан

Қияқтай сүйір қанатын,
Қиғаштап жайып қанатын,
Қарлығаш жетіп ұясына,
Жем әкелсе баласына,

Толық

Көбелек пен тұйғын

Тұйғын бір күн көрді де,
Көбелекті шырлаған,
Гүл қуалап, шуақтап
Көктем жырын жырлаған.

Толық

Тышқан мен сауысқан

Бір суайт тышқан
Төбесінен ұшқан
Сауысқанды шақырды.
Өтірікті судай сапырды:

Толық

Ешкі мен бастық

Күнде кешкісін,
Көрген сайын ешкісін,
Аяғыш бастық,
Үстіне жамылғы,

Толық

Оқпен ойнаған мысық

Оқтаған патронды тауып алып,
Секіртіп, домалатып ауық-ауық,
Еріккен мысық ойнады,
Қызығына тоймады.

Толық

Бидай мен қаңбақ

Өзі қаңбақ болсын,
Онда қайдан салмақ болсын,
Тұрақтай алмай тегістікке,
Тірелді бір күн егістікке.

Толық

Есек пен ит

Есек итке жолықты,
Әңгіме мынау болыпты:
— Сені, әрине, ит дейді,
(Басқаларға өйтпейді)

Толық

Шеге мен балға

Кім білген оның неге екенін,
Балға шегенің шеге екенін
Біле тұра сұрады:
— Неге ылғи бір орнында тұрады?

Толық

Болғар қызы

Аспан — теңіз,
Бұлт — толқыңдар аунайды.
Жамырасып,
Қақтығысып, қаулайды.

Толық

Көктем әуені

Есті де көктем самалы,
Желпіп бір өтті даланы.
Құстарын күткен тауларым,
Сүзіліп көкке қарады.

Толық

Ақ жаңбыр

Күн салқын.
Төкті жаңбыр толасы жоқ.
Қызықсың ғой өмір-ай,
Таласы көп...

Толық

«Тәңір көпір» жолдары

Жанама тас,
Жақпар шың таудың жолы,
Төнеді төбесінен зәулім көгі.
Шыңы бұлтқа оранып шығандаған,

Толық

Құмырадағы жас

О, сұм заман!
Елді елмен соғыстырған,
Жұрт қаралы,
Ерлерін соғыс қырған.

Толық

Ескерткіштер қаласы

Әрі таулы, әрі жазық —
Болғарлардың қаласы.
Тұнып тұрған ескерткіштер —
Даласы да қаласы.

Толық

Дала ұқсастықтары

Жеріңменен
Жерім ұқсас жаралған.
Еліңменен
Елім тектес жаралған.

Толық

Жүрегімде

Көп тарихпен таныстық жол үстінде,
Қанша әңгіме айтылды сол үш күнде.
Батырлыққа бай екен
Болғар елі

Толық

Сөз соңы

Сен де бір кең даланың қыранысың,
Ұшары көк, қонатын тұрағы шың.
Қасиетті Қаратау қойнында өсіп,
Кеудеде толқындатқан Сыр ағысын.

Толық

Күткен күндер

Сараңның жүрегінен шаттық үзіп
Тағы да ауыл кеші, жатты қызып
Зейнептің көңілі сонша қуанышты,
Аңсап күткен күндерден тапты қызық.

Толық

Гүлданай

Бір қыз бар сол ауылда қара бұрым,
Бірге өткізген сонау бір балалығын.
Егіске барғанында талай рет,
Жинап әкеп беретін дала гүлін.

Толық

Ашу

О, тәңірім, артық айтсам кешерсің,
Жан балам, неге мұнша кешігесің.
Әлде теріп жүр ме екен ол даладан,
Осынау екі "күшіктің" несібесін.

Толық

Орақ күйі

Япырмай, белгі бар ма өткен күнде,
Көктемдер де бөленді бөктер гүлге,
Енді міне ырғалып алтын бидай,
Келіпті көңілді күй шерткен күз де.

Толық

Қарауытты

Көбіне тудырса да жатқа күдік,
Әлдеқайда алысқа аттап үміт.
Жүретін сол құлыны соқа сүйреп,
Қарғадай боп қалқиып атқа мініп.

Толық

Бағараның батыры

Сен де бір кең даланың қыранысың,
Ұшары көк, қонатын тұрағы шың.
Қасиетті Қаратау қойнында өсіп,
Кеудеде толқындатқан Сыр ағысын.

Толық

Таң атарда

Таң атарда шығыс жанып алаулар,
Алаулардан оралғандай аяулы ар.
Алатаудың шыңдарынан аспанға,
Желбіреген өрттей қызыл

Толық

Өткелдер

Қарт тоғай, Сарытоғай, күңіренген,
Өзен жатыр бауырында жүгіре емген.
Сап түзеп тұрған сарбаз сияқтанған,
Құдіретіңнің алдында жүгінем мен.

Толық

Шымылдық

Ғажабын-ай, самал ескен іргенің,
Жұпар иіс бүркеді ғой бір керім.
Алты қырдан аттан түсіп аялдап,
Ауыл жаққа қысыла қарап тұр "келін".

Толық