Өлең, жыр, ақындар

Қаумалап халқым келген соң

Қаумалап халқым келген соң.
Селдетпей топан жел сөзді.
Көрінбейін бекер жек.
Таңдайына татымас.

Толық

Қалағандарың сөз болса

Қалағандарың сөз болса,
Мен жырлауға құмармын,
Шұбалаң құйрық шұбармын.
Шапқан аттай саулаймын,

Толық

Той бастау

Тұсыңа келдім, жараңдар,
Тұрмаймын кейін бой балап.
Халық әдеті болған соң,
Сөйлеймін әуез созбалап.

Толық

Отырған қарсы алдымда әдемі қыз

Отырған қарсы алдымда әдемі қыз,
Мөрлеген ақ қағаздай мәнеріңіз.
Қиғаш қас, оймақ ауыз, нәркес көзді -
Жалғанда жайнап тұрған әдемі жүз.

Толық

Жайық деген жанды су

Жайық деген жанды су,
Көзі қара қанды су.
Біздің жүрген жеріміз
Күнде базар, күнде су.

Толық

Бөкен тонын жамылса

Бөкен тонын жамылса,
Көкірегі қабынса,
Теріс қабаққа бағынса,
Ажалы жеткен майталман,

Толық

Не жаман?

Біріншіден не жаман?
Білімсіз болған ұл жаман.
Екіншіде не жаман?
Ананың тілін алмаған,

Толық

Аққулар көркем көрінер

Аққулар көркем көрінер
Айдын шалқар көлдегі.
Құралайдың балдары,
Бұл да көркем көрінер

Толық

Аяғына қан түссе

Аяғына қан түссе,
Айрылар жүйрік ағыннан.
Тұрасынан мертілсе,
Тұлпар қалар қарғыннан.

Толық

Белгісі

Бұл мәжіліс белгісі –
Жиналып басың құралмақ.
Батырлықтың белгісі –
Жауға шапқан ұрандап.

Толық

Мамығын төгіп қаз бен қу

Мамығын төгіп қаз бен қу,
Көлге мекен ете алмас
Ақсұңқар құстың зарпынан.
Азамат ердің баласы.

Толық

Азғын тартар қаз бен қу

Азғын тартар қаз бен қу,
Суалса айдын көлдері.
Өзеннің бойы құлазыр,
Жайлаған кетсе елдері.

Толық

Айт, десеңіз, жарандар

Айт, десеңіз, жарандар,
Азырақ жауап бастайын.
Айт дегенде іркіліп,
Бойымды балап тартпайын.

Толық

Мадақ жыры

Бұдырайған екі шекелі,
Мұздай үлкен көбелі,
Қары ұнымы сұлтандайын жүрісті,
Адырнасы шайы жібек окқа кіріс-ті,

Толық

Белгілі биік көк сеңгір

Белгілі биік көк сеңгір
Басынан қарға ұшырмас,
Ер қарауыл қарар деп,
Алыстан қара шалар деп;

Толық

Алаң да алаң, алаң жұрт

Алаң да алаң, алаң жұрт,
Ақала ордам қонған жұрт,
Атамыз біздің бұ Сүйініш
Күйеу болып барған жұрт,

Толық

Қазтуғанның қонысымен қоштасуы

Арайна,билер,арайна,
Арайна десем, болғай ма?!
Арайнасыз әр қайда
Ердің ісі оңғай ма?!

Толық

Абылай, Ботақанды сен өлтірдің

Абылай, Ботақанды сен өлтірдің,
Есіл ер жазығы жоқ неге өлтірдің?
Хан басың қарашыңмен даулы болып,
Үстіне ақ орданың қол келтірдің.

Толық

Күркелінің бауыры күнде дауыл

Күркелінің бауыры күнде дауыл,
Көтеш қалды жұртында жалғыз ауыл.
Ауырып жатқан көңілімді бір сұрамай,
Шын Сексеннің баласы қара бауыр.

Толық

Арқа ойылдың құба жөн түсер қақтар

Арқа ойылдың құба жөн түсер қақтар,
Су ішуге сол қақты құлан жақтар.
Атадан алтау, жетеу туғанменен,
Соның ішінде біреуі-ақ сүтін ақтар.

Толық

Қартайғанда қатының дұшпан болды

Қартайғанда қатының дұшпан болды,
Баласымен бірігіп қысқан болды.
Келін деген бір дұшпан тағы шығып,
Біреуі іштен, біреуі тыстан болды.

Толық

Оқу, білім

Оқу, білім - жанған шырақ, ойласаң.
Үйренерсің, іздеп көрсең, қоймасаң.
Қу өнерді, бу беліңді, жігер сал.
Пайда аларсың, қаужанарсың, тоймасаң.

Толық

Жазғы шілде

Ой, балалар, балалар!
Шілдем-шілдем, шілде айым.
Шырлап торғай күн сайын.
Шұбар ала шешектер,

Толық

Жаз келді

Күн жылынып, қар да еріп дүрілдеп,
Сай-саладан сулар ағып, күрілдеп,
Ой мен қырда басқызбайды сар балшық.
Әлем-тапырық жердің беті іріңдеп.

Толық

Ерекше шөліменен...

Маңғыстаудың (айтпаймын текке мұны),
Сүйсе, өртеп сүйедi көкте күнi.
“Iреңсiз де, сүреңсiз дала” - деген,
“Таптырмайды саялар пана” - деген,

Толық

Суын айғыр барсың ба?

Каспий жатыр толқын ұрып айлағын,
Қиялдандым, бiр ғажап ой ойладым.
Ойладым да, айлы түнде жағаға,
Жiбек жалды боз биенi байладым.

Толық

Құлпытас жанындағы толғаныс

Қандай қиын ұл болмай оты молдау,
Құл болып жазмышқа тiс батыра алмау.
Кiмге керек жай кезде бiлгiшсiнiп,
Едiреңдеу,Шолтаңдау,Одыраңдау.

Толық

Ырым

Үйден де шықпап едім ұзап бүгін,
(Күйбеңмен көрмейміз ғой біз-ақ тыным!)
Жүрегім жалғыздықтан жалықты ма,
Кеудеме сыймай қойды ұзақты күн.

Толық

Ақырғы сәт

Шағын ғана ауылда Шаған атты
Күрсіндіріп ет-бауыр жамағатты,
Тоқсан бірге қараған мезгілінде
Бір сыйлы адам көз жұмып бара жатты.

Толық

Бір қателік тапты ма екен құрбаның?

Бір қателік тапты ма екен құрбаның?
Кімге қажет аз күн сайран құрғаны?
Сергек әлем бүгін неге сенбейді?
Көрмей ме жұрт қыздың жылап тұрғанын?

Толық

Жүсіп хан

Бар екен де, жоқ екен,
Аш екен де, тоқ екен,
Ертек, ертек, ертекте:
Ала қарға - азаншы,

Толық

Толғау

Тек ел деген сөзі үшін,
Ергенде, ердім ұранға.
Болмаса, аян досыма,
Досым түгіл, қасыма:

Толық

Оқжетпестің қиясында

Арқада Бурабайға жер жетпейді,
Басқа жер ойды ондай тербетпейді.
Бурабайдың көлі мен Көкшетауды
Көрмесең, көкіректен шер кетпейді.

Толық

Төңіректі тұрғандай бір зіл басып

Төңіректі тұрғандай бір зіл басып,
Отырсың сен жалғыздықпен мұңдасып.
Жәудіреген жанарыңды түн торып,
Үміттер мен күдіктерің жымдасып.

Толық

Өтірік ертек

Бұл Ширазым - сол Шираз,
Гүл, бұлбұлға мол Шираз,
Гүлі қызыл лағылдай.
Гүлге қонған бұлбұлы,

Толық

Жын шақыру

Келші бүгін, жасқанбай келші бүгін,
Көңіліңнің ұмытып кемші күнін.
Сырқатыңнан емдейтін бір-ақ түнде
Бар екенін білесің емшілігім.

Толық

Қоқан ханына айтқаны

Ассалаумағалейкум,
Алдияр тақсыр ханымыз!
Алдыңа келді қарашың,
Арызды қабыл алыңыз.

Толық

Еңбек ет ерінбей!

Қырандай қалқып аспанда,
"Арманыма жетсем" деп
Отырасың сен үйіңде
"Былай-былай болса"деп.

Толық

Өтірік өлең "Солайда болады екен"

Шыншыл жоқ өзімнен
Көрдім мен көзімен
Қайықтың ұшқаның
Қамықтың тышқаның.

Толық

Өтірік өлең "Сиқыр"

Атам келді үйіме
Барлығы отыр тып-тыныш
Абра кадабра дегенде
Шегірткелер болыппыз.

Толық