Өлең, жыр, ақындар

Шөлде

Көкіректе қайнаған кек оңдыра ма?
Көңілді бір орынға қондыра ма?
Түнерген қара қабақ жадырасын,
Ән салып, күй күйлейтін домбыраға.

Толық

Үгіт

Ағайынның, алаштың
Көбі-ақ саған қас шығар.
Мұз боп қатып жүрегің,
Қалған көңілің тас шығар.

Толық

Жазғытұры

Кеш. Ымырт. Таудың іші... жазғытұры,
Құлпырды шыққа оранып ойы, қыры.
Тәніне құлпырған ақ перде жапқан
Сұлудай тау менен тас жердің түрі.

Толық

Қамыққан көңілге

Көңілім-ау, жанған оттай шалқушы едің,
Қырандай жоғары өрлеп қалқушы едің,
Зұлматқа қаһар тігіп, лағынет айтып,
Балша еріп махаббатқа балқушы едің.

Толық

Бабаларыма

Қу заман басқа салды мұндай шақты,
Қайтейін, медеу қылдым жалғыз хақты.
Ұрпағың өсіп-өнген рулы ел бол,
Деуші еді бабам Тоқа аруақты.

Толық

Боранда

Ызғарлы түтек боран соқты қатты,
Жүз қадам жер көрінбей... кеш те батты...
Екпіндеп дүлей боран гулей соғып,
Еңіретіп төңіректі ызыңдатты.

Толық

Түрмеден қашып шыққанда

Шыдамадым қапаста,
Кеңшілікке қаштым.
Көндікпедім матауға,
Асау атша бастым.

Толық

Шаһит болған достарыма

Дүниеде ер жігіттің өлгені арман,
Қадірсіз айдалада көмгені арман.
Мехнатты, қайғы, қасірет, былғанышты
Бәрінен сұм дүниеге келгені арман.

Толық

Азап вагоны – дозақ

Теңдігі үшін нашардың
Жауызға көнбей туладық.
Залымдардың жасаған
Аранына уладық.

Толық

Адасқандарға

Нашарларға болысып
Күзетшілер бетін қайыру,
Тырнағынан олардың
Езілгендерді айыру —

Толық

Қамаудан

Тас үйдегі тұтқынды
Аяған адам жоқ болды.
Аяды бірақ табиғат,
Көңілім соған тоқ болды.

Толық

Сағындым

Туғалы қапас көрмеген,
Көкіректе кектер кернеген,
Талпынып құлаш сермеген
Айтайын ішкі сырымды:

Толық

Тұлпарым

Темір торлы тас үйде
Көкірегім толды шерменен.
Қанатты, тағы тұлпарым
Арқырап келші кермеден.

Толық

Жас қазақ марселье́засы

Азамат, жүнжіме, жүрме бос,
Қол ұстас, бірігіп тізе қос.
Ту ұстап дұшпанға барайық,
Теңдіктің ұранын салайық.

Толық

Ақша қар

Ақша қар үлпілдеген қалқып ұштың,
Жер үшін шатты жайдан — көктен түстің,
Қайғысыз мәңгі сәби періштелер,
Мәңгілік жайын тастап жерді құштың.

Толық

Кел, жігіттер

Көшкен елдей,
Соққан желдей,
Жастық шағы өтер тез.
Шіркін жастық —

Толық

Далада

Далада жазғытұры тостым желді,
Кезгек жел саулап есіп жетіп келді.
Гүл шешек, көгал шөптің басын сипап,
Көркейткен киіндіріп қара жерді.

Толық

Өткен күн

Сұлудай толып бұралған,
Жібекке жасыл оранған,
Жас өрім талдың жапырағы
Сарғайып түсті үзіліп.

Толық

Күзетші иттер

Біздің ауыл жиналды
Қой сойып, ет жеп тоюға.
Жиналған соң кеңесті
Қотанға күзет қоюға.

Толық

Жапон ақынынан

Сүйгеніме жасырын
Түнде жалғыз барсам мен.
Терезе ашып сүйісіп,
Аузынан бал алсам мен.

Толық

Поляк ақыны Мицкевичтен

Жақсы көрсін десең, ит,
Жақсы көр итті өзің де.
Ұмытпайтын бұл бір сөз
Лұқпан айтты кезінде.

Толық

Дүниеде көркем күйлер көп

Дүниеде көркем күйлер көп,
Жаны бар оны сезбей ме?
Сезбейтін оны құр тұлып,
Тұлыптан кісі безбей ме?

Толық

Қалтасында біреудің

Қалтасында біреудің
Жұпары болса сақтаулы,
Жұпарын ол дауыстап
Көрмейді лайық мақтауды.

Толық

Ой серігім

Ойласам жарықтанды нұрын шашқан,
Шапағын қызыл күннің таудан асқан.
Мәңгілік патшалығын көркемдіктің
Ойласам гүлдің иісін кеудені ашқан.

Толық

Жаңа жыл

Үйден шығып балалар
«Жаз болды, міне!» десіп тұр.
Сағындырған жаз желі
Оңтүстіктен есіп тұр.

Толық

Сәулем

Ауылда мехнаттан кетіп аулақ,
Отырсам жүрегімде жалын қаулап,
Ауырған жаныма көп демін салып,
Жалғыз-ақ сәулем келді көңілімді аулап.

Толық

Арқа сұлуына

Уа, шіркін, сүйдің ұзақ сусын қанбай,
Мойнымнан ақ білекті қойдың алмай;
Мас болып былқылдадың күйіп тәнің,
Керіліп маужыраған ақ маралдай.

Толық

Толқын

Сұрапыл соққан күңіреніп,
Көл толқыны басылар;
Тітіреп дүмпіп жарылған
Жер толқыны басылар;

Толық

Құмарым

Қанатты, тағы тұлпарды
Күміс ермен ерлесем;
Ғашығымды алып алдыма
Далаға құлаш сермесем,

Толық

...ға

Құшақтап басып бауырыңа
Төсіме төсің тигенде;
Ерніңнен ыстық ернімді
Айырмай ұзақ сүйгенде;

Толық

Жүрегімнің соққаны

Жүрегімнің соққаны
Тәтті дауыс — әнмен тең.
Шыққан лебім көкіректен
Ұжмақта шарап, балмен тең.

Толық

Май айында

Май айында керемет
Бұлттанды аспан күркіреп,
Рахман жаңбыр құйып бір
Басыла қалды сіркіреп.

Толық

Келеке қылушыдан

Мұндайды жазбаушы ем,
Күлкіге азбаушы ем,
Біреудіңайыбын
Бүйтіп көп қазбаушы ем.

Толық

Бір . . . . яш

Қазаққа, татарға
«Таң» болып атарға,
«Т-р-р» ұштым, «тырыстым»
Кіруге қатарға.

Толық

Ғазал

Сөйлей көр, тіл мен жақ,
Сөзіңнің бәрі хақ.
Парыздай міндетің
Қалқаны мақтамақ...

Толық

Сөз зайығы наданға

Тыңдаушың болса байымды
Ұғар айтқан сөзіңді.
Санасыз болса дайын-ды
«Ақымақ!» деуге өзіңді.

Толық

Жазғы түнде

Жамылар ымырт кеш батып,
Тыныштанар біртін ел жатып,
Басады шық, мөп-мөлдір,
Сұлудың көз жасындай,

Толық

Кешіккен автобус

Қанша уақыт күттірмексің тағы мені?
Күтіп тұрмын 1 сағат бойы сені.
Графикке мен қатты сенетін ем,
15 минут сайын сен келетін ең.

Толық

Мұң

Қалғанда тар лақатта жалғыз өзім,
Жан кетіп жұмылғанда екі көзім.
Айрылған тән мен жандай қаларсың сен,
Жалындай жүрек жарған мұңлы сөзім!

Толық

Далада

Жүген-құрық тимеген,
Жасынан ноқта кимеген
Алты жасар асауды
Ұстап міндім далада.

Толық