Ақын өлең айтпайды, жантайған соң,
Адам келмес үйіңе мал тайған соң.

Ілмектер: өлең, адам, тіл, сөз

---

---

Сақина — сәнге жатпас,
Айқай — әнге жатпас.

Ілмектер: айқай, тіл, сөз

---

---

Жігіт жауда өлер,
Шешен дауда өлер.

Ілмектер: жігіт, тіл, сөз, дау

---

---

Төр төбесінде отырып,
Теріс сөйлегеннен түңіл
Есік алдында отырып,
Ерсі сөйлегеннен түңіл.

Ілмектер: тіл, сөз

---

---

Тілде сүйек, таста тамыр жоқ.

Ілмектер: тіл

---

---

Қыздырманың
Қызыл тілінен сақтан.

Ілмектер: тіл

---

---

Жылататын да,
Жұбататын да — тіл.

Ілмектер: тіл

---

---

Піл күшті,
Піл күшті емес, тіл күшті.

Ілмектер: тіл

---

---

Көптің сөзі — темір талқы,
Қисайғанды түзетер.

Ілмектер: сөз, тіл

---

---

Қожамен көрші болсаң:
«Бер-бер» дейді
Шебермен көрші болсаң:
«Көр-көр» дейді.

Ілмектер: көрші, шебер

---

---

Найзалассаң найзалас,
Тіл найзаңмен түйреме
Тіл найзаңа түйреп ап,
Олай-бұлай сүйреме.

Ілмектер: тіл, сөз

---

---

Байламсыз сөз
Баусыз — шелек.

Ілмектер: сөз, тіл

---

---

Өлеңді қосылып айтқан жақсы,
Сөзді тосып айтқан жақсы.

Ілмектер: сөз, өлең

---

---

Тез қасында қисық ағаш жатпас,
Бек қасында бейбақ сөз айтпас.

Ілмектер: сөз, тіл

---

---

Отқа келген келіннің
Отыз ауыз сөзі бар.

Ілмектер: сөз, келін, тіл

---

---

Ажал келмей жан шықпас,
Қысыр сөзден мән шықпас.

Ілмектер: ажал, сөз, тіл

---

---

Қолың ұста болсын,
Сөзің қысқа болсын!

Ілмектер: сөз, тіл

---

---

Жорытсаң, жол аларсың,
Жолықсаң — сөз аларсың.

Ілмектер: сөз, тіл

---

---

Тіл алмасқа сөз айтсаң,
Адам таппас жауап айтар.

Ілмектер: тіл, сөз

---

---

Тамақты асығып ішпе
Түйілерсің.
Сөзді асығыс сөйлеме,
Күйінерсің.

Ілмектер: тамақ, асығу, сөз, тіл

---

---