Мектепте Жүсіпбек Аймауытовтың «Ақбілек» романын оқыту әдістемесі

Бөлім

Оқытылатын шығарма

Дағдылар

Оқу мақсаттары

Прозадағы көркем ой

Жүсіпбек Аймауытұлы «Ақбілек» романы

Түсіну және жауап беру

10.1.1.1-әдеби шығарманың сюжеті мен композициялық құрылымын талдау арқылы оның идеялық мазмұнын терең түсіну

10.1.3.1-көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау;

10.1.4.1-көркем шығармалардан алған  үзінділерді ғаламдық тақырыптағы өзекті мәселелермен байланыстыру;

10.1.5.1-шығармадағы  ұлттық құндылықтардың әлемдік тақырыптармен үндестігін ашу.

Анализ және интеретация

10.2.1.1-әдеби шығарманың композициясын уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау;

10.2.2.1-шығармадағы автор идеясының өмір шындығымен байланысын анықтау;

10.2.3.1-шығармадағы көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарының қызметін талдау;

10.2.4.1-көркем шығармадағы көтерілген мәселелерге талдау жасау арқылы өзіндік пікірін қосып, шығармашылық жұмыс (эссе, әңгіме, өлең, еркін әдебиет тақырыптары – шығарма) жазу.

Бағалау және салыстыру

10.3.1.1-шығарманы мазмұндас туындылардың үлгілерімен салыстырып,тарихи және көркемдік құндылығын бағалау;

10.3.4.1-шығарманы идеялық жағынан мазмұндас туындылармен салыстыра отырып,әдеби сын жасау.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі

Тақырыптар

Оқыту мақсаттары

Сағат саны

Прозадағы көркем ой

Жүсіпбек Аймауытұлының өмірі мен шығармашылығы

 10.1.5.1-шығармадағы  ұлттық құндылықтардың әлемдік тақырыптармен үндестігін ашу.

1

«Ақбілек» романы

10.1.1.1-әдеби шығарманың сюжеті мен композициялық құрылымын талдау арқылы оның идеялық мазмұнын терең түсіну

10.1.3.1-көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау;

2

Ақ патша әскерінің лаңы

10.1.5.1-шығармадағы  ұлттық құндылықтардың әлемдік тақырыптармен үндестігін ашу.

2

Офицер

10.1.3.1-көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау;

10.2.3.1-шығармадағы көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарының қызметін талдау;

1

Мұқаш

10.3.1.1-шығарманы мазмұндас туындылардың үлгілерімен салыстырып,тарихи және көркемдік құндылығын бағалау;

10.1.3.1-көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау;

1

Қайғы

10.1.4.1-көркем шығармалардан алған  үзінділерді ғаламдық тақырыптағы өзекті мәселелермен байланыстыру;

1

Махаббат

10.3.1.1-шығарманы мазмұндас туындылардың үлгілерімен салыстырып,тарихи және көркемдік құндылығын бағалау;

2

Тарих және тағдыр

Бөлім бойынша жиынтық бағалау

10.2.1.1-әдеби шығарманың композициясын уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау;

10.3.4.1-шығарманы идеялық жағынан мазмұндас туындылармен салыстыра отырып,әдеби сын жасау.

2

Жүсіпбек Аймауытов «Ақбілек» романы

Коммуникативтік дағдылар

Оқыту мақсаттары

Сабақты өту тәсілі

Ұсынылатын әдіс-тәсілдер

1.Көркем шығарманың мазмұны мен пішіні.

10.1.1.1-әдеби шығарманың сюжеті мен композициялық құрылымын талдау арқылы оның идеялық мазмұнын терең түсіну

Көркем шығарманың мазмұны тарих пәнімен тығыз байланысты болғандықтан, тарих пәнінің мұғалімі мен дуэт сабақ өткізуге болады.Оқушыларға баяндау барысында әрі түсінікті,әрі қызығырақ болмақ

Берілген кестеге сәйкес оқиғалар тізбегін құрыңдар.

Топтық немесе жұптық жұмыс ретінде орындауға тиімді әдіс.Мазмұнын айту барысында бірін-бірі толықтырып,жүйелі ой айта алады.

2.Әдеби шығарманың тұжырымдамасы.

10.1.2.1.-әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді ұлттық мүдде тұрғысынан ашу.

Сабақ барысын сұрақ-жауап әдісі арқылы немесе дебат сабақ ретінде өткізіп,оқушылардың ойын ортаға салуға болады.

1.Заман өзгерісіне ілесуде қазақ жастары қандай қадамдар жасады?

2.Автор Ақбілек бейнесін жинақтау арқылы қандай идеяны көздеген?

3.Офицердің монологінде айтылған орыс халқының мүддесін анықтаңдар.

3.Шығарма үзінділерімен жұмыс.

10.1.4.1-көркем шығармалардан алған  үзінділерді ғаламдық тақырыптағы өзекті мәселелермен байланыстыру;

Сабақта проблемалық оқыту,көркем шығармадан үзінді келітіріп оқыту сынды әдіс-тәсілдермен өткізуге болады.

Қазан төңкерісінен кейінгі қазақ ауылының тұрмыс-тіршілігі көрініс табатын үзінділерді тауып оқыңдар.Уақыт шындығы туралы сөз қозғаңдар.

Бұл тапсырманы «постер» әдісі арқылы орындатсақ болады.

4.Әдеби шығарманың композициясы.

10.2.1.1-әдеби шығарманың композициясын уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау;

«Көрнекілік» әдісі арқылы оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын арттыруға болады.

Ертеңгі күнге деген сенімін жоғалтпаған қыздың тең құқылы азамат болу,өз бақытын табу жолындағы күресін даму сатысы мен өсу эволюциясын көрсетіңдер.

5.Автор бейнесі.

10.2.2.1-шығармадағы автор идеясының өмір шындығымен байланысын анықтау;

Мультимедиялық технологияларды пайдалана отырып сабақтың өн бойын көрнекіліктің жаңа деңгейіне жеткізуге болады.

Ақ өлең жанр түрі туралы хабарларың бар ма?Шығармадағы ақ өлең жанры кездесетін үзіндіні тауып талдаңдар.Ақ өлең жанрының қазақ поэзиясындағы орнын шетелдік әдебиет үлгісімен салыстырып көріңдер.

6.Көркем шығарманың тілі

10.2.3.1-шығармадағы көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарының қызметін талдау;

Әңгімелеу әдісі,лекция әдісі,пікір-талас әдісі және т.б

Жазушы табиғатты көркем тіл мен сипаттауда қай тәсілді қолданған ? Немесе шығармада табиғат көрінісінің бейнеленуі қалай аталады ? Шығармада табиғат көрінісі берілген үзінділерді тауып оқыңдар . Көркемдігіне назар аударыңдар . Алтайдың аруларын ақын қандай көркемдегіш құралдарды қолданған ? Әсем табиғат пен сұлу қыздарды қатар алып сурет теудегі ақынның мақсаты не ?

7.Шығармашылық жұмыс.

10.2.4.1-көркем шығармадағы көтерілген мәселелерге талдау жасау арқылы өзіндік пікірін қосып, шығармашылық жұмыс (эссе, әңгіме, өлең, еркін әдебиет тақырыптары – шығарма) жазу.

Оқушылардың шығармашылығын арттыру мақсатында кішігірім қойылым жасап,сабақты көңілді өткізуге болады.

Шығармада қандай наным-сенім туралы сөз болды?Сендердің наным сенімдерге деген көзөарастарың қандай?

8.Қазақ және әлем әдебиетіндегі құндылықтар.

10.2.5.1.-әлем және қазақ әдебиетіндегі құндылықтардың үндесуін талдап,өзіндік ой қорыту.

Осы сабаққа дейінгі өткен мәліметтер бойынша сұрақтар,тесттер,сөзжұмбақтар жасай отырып «сайыс» сабағын өткізу нәтижені көрсетеді.

Қазақстан тарихынан азамат соғысы жөнінде мәлітметпен танысыңдар.Сол кездегі саяси жағдайдың қазақ халқына тигізген зардаптарын шығармамен байланыстыра отырып,салыстыру жасаңдар.

9.Замануилығы мен жаңашылдығы

10.3.2.1-көркем шығармадағы көтерілген мәселелердің жаңашылдығына сыни тұрғыдан баға беру.

Сайыс сабақтың жалғасы ретінде оқушылады топқа бөліп бір-біріне сұрақ дайындату.

Қазақ әйелінің еркіндігі жайында жазылған шығармалардың ортақ құндылықтары.

10.Әдеби сын.

10.3.4.1-шығарманы идеялық жағынан мазмұндас туындылармен салыстыра отырып,әдеби сын жасау.

Салыстырмалы оқыту тәсілі тақырыпты қорытындылау үшін таптырмас тәсіл.Берілген көркем шығарманың мазмұнымен үндес шығармаларды айту арқылы,талдау арқылы оқушының есінде оқыған шығармасы мәңгі қалуға мүмкіндік ашамыз.

Өз мүддесі,ішкі есебі үшін аянбайтын Мұқаш секілді адамдар қоғамға,мемлекетке қаншалықты қауіпті?Адамдардың ниетін өзгертуге бола ма?