Қазақстандағы халық санағы

Еліміздегі халық санағы сонау 1897 жылдан бастау алған. Сол кездегі статистика бойынша қазіргі Қазақстан жерінде 4 млн 333 мың адам тұрған. Есепке 60 ұлт өкілі алынған. Олардың ішінде: Қазақтар – 3 392,7 мың адам немесе 81,7%; Орыстар – 454,4 мың (10,9%); Украиндер – 79,5 мың (1,9%); Татарлар – 55,9 мың (1,34%); Ұйғырлар – 55,8 мың (1,34%); Өзбектер – 29,5 мың (0,75%) т.т. құраған.

Қазақтардың облыстардағы үлес салмағы: Семейде – 90,6%, Торғайда– 88,3%, Оралда –71,3%, Ақмолада – 62,6%, Сырдария – 60,4%, Жетісуда – 52,1%. Орыстар Ақмола (25,5%) мен Орал (25%) облыстарында көбірек болды.

Ауылда – 3 882 350 адам, немесе жалпы қазақтың 93,6%-ы тұрды.

Қалада – қазақтардың 6%-ы ғана. Оралда – 36,4 мың, Верныйда (қазіргі Алматы) – 22,7 мың, Семейде – 20,2 мың, Петропавловскіде – 19,7 мың, Әулие-Атада (қазіргі Тараз) – 11,7 мың, Шымкентте – 11,2 мың, Ақмолада – 9,7 мың, Гурьевте (қазіргі Атырау) – 9,3 мың, Павлодарда – 7,7 мың, Перовскіде (қазіргі Қызылорда) – 5,0 мың, Ақтөбеде – 2,8 мың.

1917 жыл

Халық саны – 6 218 300 адам.Соның ішінде қазақтар – 3 615 000 (58%).

1926 жыл

Қазақстанда 6 198 467 адамтіркелген. Оның ішінде қазақтар – 3 627 612. 1897 жылғымен салыстырғанда небәрі 11 мыңға ғана өсіп, үлесі 58,5%-ға дейін төмендеді.

1917-1920 жылдар аралығында халық саны 6 218 300 адамнан 4 679 795 адамға, ал 1923 жылы 3 786 910 адамға дейін кеміді. Осылайша, алты жылда 2 431 390 адамға азайды.

1939 жыл

КСРО-ның 1937 жылы жүргізген халық санағы аяқсыз қалды. Қайта жүргізілген 1939 жылғы санақ бойынша Қазақстанда 6 530 528 адамтіркелді.

Қазақтар – 2 327 625 адам (37,84%); Орыстар – 2 458 687 адам (40%); Өзбектер – 120 655 адам (1,96%); Татарлар – 108 127 адам; Ұйғырлар – 35 409 адам (0,58%); Әзербайжандар – 12 966 адам (0,21%); Чуваштар – 6 590 адам (0,11%); Қырғыздар – 5 033 адам (0,08%).

1959 жыл

Халық саны – 9 309 847адам.

Қазақтар – 2 794 966, халықтың 29,85%-ы. Орыстар – 3 974 229 (42,68%).

1979-1989 жылдар

Қазақтың саны: 1979 жылы – 5 289 349 (халықтың 36,02%-ы); 1989 жылы – 6 534 616 адам (39,69%-ы).

1990-2018 жылдар

Халық саны – 16 009 597 адам. 1999-2009 жылдар аралығында қазақтар 26%-ға (яғни 2,1 млн-ға) артқан.

Қазақстан Республикасының тәуелсіздіктегі ең алғашқы Ұлттық халық санағы Қазақстан Республикасы үкіметінің қаулысына сәйкес 1999 жылы 25 ақпаннан бастап 4 наурыз аралығында өткізілді. 1999 жылғы бірінші Ұлттық халық санағының қорытындысымен қаланың халық саны 319324 адамды құрады, оның ішінде ерлер – 148607, ал әйелдер – 170 717 адам. 1989 жылғы санақпен салыстырғанда Астана қаласының халқы 13,5 пайызға өскен. Халықтың қарқынды өсуі бұл қаланың Қазақстан Республикасының астана статусын алғанына байланысты болып отыр.

---

Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз: