Мотивациясы төмен оқушыларды қалай оқыту керек: 20 жылдық тәжірибесі бар Динаранур Айтбаева мұғалімнің тәжірибесі

Оқуға деген ынтаның болмауы әрдайым оқушының қызығушылық білдірмеуінің нышаны емес. Қазіргі күні жоғары сынып оқушыларынан бастап халықаралық компаниялардың қызметкерлеріне дейін күн сайын мол көлемдегі ақпаратты қабылдайды. Күйзеліс, әлем жаңалықтары, ұсақ-түйек қиындықтар, денсаулық мәселелері – мұның бәрі ойлау қабілетіне әсер етуі мүмкін. Сондықтан ұстаздарға оқушының хал-ахуалын ескеру маңызды – ол жасөспірім болсын немесе ересек адам болсын.

Динаранур Айтбаева нәтижесі төмен оқушымен де тіл үйрету бойынша тиімді жұмысты қалай ұйымдастыруға болатынын баяндады.

Динаранур Айтбаева – 20 жылдан астам еңбек өтілі бар педагог, Қазақстан Педагогикалық ғылымдар академиясының мүшесі, әдістемелік және практикалық еңбектері жүздеген студенттер мен мамандардың халықаралық деңгейге шығуына ықпал еткен ағылшын тілі мен педагогиканы оқытудың тәжірибелі маманы.

Динаранур нақты аудиторияның сұраныстарына бейімделген интерактивті тәсілге негізделген өзіне тән ерекше әдістерін қалыптастырған. Оның курстары тек университет аудиторияларында ғана емес, сондай-ақ жылдамдық, нәтиже және практикалық қолдану алдыңғы қатарға шығатын корпоративтік ортада да тексеруден өткен.

Динаранур кәсіби жолының айтарлықтай бөлігі халықаралық бағдарламалармен тығыз байланысты. Ағылшын және халықаралық тілдер университетінде (Үндістан) білім алу, Cambridge TKT халықаралық сертификаты (Band 4), Австралия мен Еуропа компанияларымен жобаларға қатысу — осының барлығы оған жергілікті білім беру жүйесіне әлемдік тәсілдерді енгізуге мүмкіндік берді. Осы тәжірибе арқасында оның шәкірттері IELTS және TOEFL емтихандарын сенімді тапсырып қана қоймай, шәкіртақы жеңіп алып, шет елде жұмыс істеуде.

Қазіргі таңда Динаранур тек сабақ беріп қана қоймай, жас мұғалімдерге тәлімгерлік етіп, ғылыми мақалаларды сараптауға қатысады және өз білім беру жобаларын белсенді дамытып келеді. Оның еңбегі қазірдің өзінде Қазақстанмен қатар халықаралық деңгейде бәсекеге қабілетті мамандардың жаңа буынын қалыптастыруға әсер етті.

Динаранур конференцияларда және кәсіби қауымдастықтарда өз бақылаулары мен тәжірибесімен бөліседі. Оның басты ұстанымдарының бірі: «Тілді ғана емес, басқа тілде ойлауды да үйрету керек». Оның бағдарламалары сыни ойлауды дамытуға, мотивациясы төмен оқушылармен жұмыс істеуге және жеке оқу траекторияларын құруға ерекше назар аударады – университеттерде де, корпоративтік ортада да өзекті тәсілдер.

Студенттердің мотивациясы төмен болса не істеу керек

Әртүрлі жас топтарымен жұмыс істей отырып, кез келген мұғалім ерте ме, кеш пе, оқушылардың жаңа білімнің маңызын толық түсінбейтін жағдайына тап болады. Студент тілді өмірде қалай пайдаланатынын түсінбеуі немесе өзін-өзі бағалауы төмен болып, нәтижеге күмәндануы немесе «тілдер маған арналмаған» деген кері сенімге ие болуы ықтимал.

Жақсы нәтиже алу үшін оқу процесін қайта құру қажет. Мысалы, егер студент пәннің маңыздылығын сезінбесе, оған жеке әрі нақты мақсат қоюға жәрдемдесуге болады. Кейде «жұмыс үшін тіл үйрену» де жеткіліксіз. Бұл – пайдалы әрі саналы мақсат, бірақ ол тек эмоциялық байланыс болған жағдайда ғана тиімді. Ал «табысты арттырып, Мальдивтерге демалуға бару үшін тіл үйрену» секілді мақсат – анағұрлым айқын және эмоциялық түрде әсерлі.

Студенттердің қызығушылығын ояту үшін Динаранур оқытудың өзіндік әдісін қалыптастырған. Ол мәтіндерді, тақырыптарды және тапсырмаларды оқушылардың қызығушылық саласына сай бейімдейді: бизнес, IT, сән, спорт, музыка. Оқушы өзіне қызық тақырыпта шет тілінде мәтін оқығанда, эмоциялар оқу процесіне араласып, белсенділігі артады.

Сонымен қатар, ол әр 2–3 апта сайын студент өзінің ілгерілеуін сезінетіндей бағдарлама құрастырады. Мысалы, хат жазып көру, шағын пікірталасқа қатысу, сынақ емтиханда табысқа жету. Бұл өсу нүктелері белгіленіп, айрықша атап өтіледі. Мұндай жетістіктер оқушының теріс сенімдері мен когнитивті бұрмалауларына қарсы дәлел ретінде пайдаланылуы мүмкін.

Бірақ Динаранур оқу үдерісін тек әдістемеге сүйеніп емес, ең алдымен тұлғаға бағыттайды, оқушының ішкі ынтасын түсінуге тырысады және олардың өзін қабілетті әрі маңызды сезінетін орта құруға ұмтылады. Оның айтуынша, қазіргі мұғалімнің басты мақсаты – тек білім беру емес, тұлғаның ойлауын дамыту, шабыт беру және өсуіне қолдау көрсету. Дәл осындай тәсіл студенттердің табысты кәсіби болашағына жол ашады.

Аман Кумбулатов

Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз: