Қоғамдағы еріктіліктің рөлі мен маңызы

     Қазіргі заманда еріктілік (волонтерлік) – қоғамның әлеуметтік, мәдени және азаматтық дамуының маңызды тетіктерінің бірі ретінде танылып отыр. Бұл – адамдардың ішкі ниетімен, материалдық сыйақысыз, өз еркімен қоғамға, мұқтаж жандарға көмек көрсетуі. Еріктілік – тек көмек көрсету ғана емес, бұл – қоғамға деген жанашырлық, азаматтық жауапкершілік пен белсенділік. Әлем елдерінің тәжірибесі көрсеткендей, волонтерлік қызмет ел ішіндегі бірлік пен ынтымақты арттырып қана қоймай, мемлекеттің әлеуметтік жүйесіне үлкен демеу бола алады.

   Соңғы жылдары бұл ұғым Қазақстан қоғамында да кеңінен таралып, айтарлықтай қарқынмен дамып келеді. Бұрын тек қайырымдылық акцияларымен шектеліп келген еріктілік енді экологиялық, білім беру, мәдени, спорттық және әлеуметтік жобаларға белсене араласа бастады. Әсіресе, жастар арасында ерікті болуға деген қызығушылық артты. Олар түрлі қоғамдық ұйымдарға, волонтерлік қозғалыстарға мүше болып, өз уақытын тиімді әрі пайдалы іспен өткізуге ұмтылуда.

   Мемлекет тарапынан да еріктілер қозғалысын қолдау бағытында нақты қадамдар жасалды. Атап айтқанда, 2020 жылдың «Волонтер жылы» деп жариялануы – бұл салаға берілген жоғары бағаның көрінісі. Осы жылы елімізде жүздеген әлеуметтік маңызы бар жоба жүзеге асып, мыңдаған ерікті азаматтар түрлі салаларда белсенді қызмет атқарды. Бұл үрдіс одан кейінгі жылдарда да жалғасын тауып келеді.

  Бүгінгі таңда еріктілік жастардың белсенді өмірлік ұстанымын қалыптастыратын, тұлғалық дамуына ықпал ететін маңызды әлеуметтік феноменге айналып отыр. Волонтерлік қызмет тек көмек көрсету ғана емес, сонымен қатар өмірлік тәжірибе жинақтау, жаңа ортаға бейімделу, қоғаммен байланыс орнату құралына айналуда. Жастар бұл арқылы өз бойындағы қабілеттерін дамытып, болашақ кәсібіне қажетті дағдыларды меңгереді.
   Біріншіден, еріктілік – азаматтық қоғамды қалыптастырудың құралы. Ерікті ретінде жұмыс істеу – адамның қоғамдық өмірге араласуына, әлеуметтік жауапкершілігін сезінуіне, ел ішіндегі мәселелерге бейжай қарамауына жол ашады. Әсіресе, жастар арасында патриоттық сезімді қалыптастыруда волонтерлік қызмет үлкен рөл атқарады. Жастар түрлі әлеуметтік, экологиялық, білім беру бағытындағы жобаларға қатысу арқылы тәжірибе жинақтап, қоғамға пайдасын тигізіп жүр.
   Екіншіден, еріктілік – адамдар арасында сенім мен өзара көмек мәдениетін дамытады. Ерікті болу арқылы адамдар бір-біріне жанашырлық танытып, қиын жағдайға түскендерге қолдау көрсетеді. Бұл – адами құндылықтарды нығайтудың тиімді жолы. Мысалы, пандемия кезінде мыңдаған ерікті қарттарға, мүгедектерге, медицина қызметкерлеріне көмектесті. Мұндай әрекеттер қоғамның бірлігін, ынтымағын арттыра түседі.

   Үшіншіден, волонтерлік қызмет жастардың жеке дамуына зор әсер етеді. Еріктілер түрлі дағдыларды меңгереді: коммуникация, ұйымдастырушылық қабілет, көшбасшылық, жауапкершілік, командамен жұмыс істеу. Бұл қабілеттер болашақ маман ретінде қалыптасуға көмектеседі. Көптеген жұмыс берушілер волонтерлік тәжірибені жоғары бағалайды, себебі бұл адамның белсенді, бастамашыл екенін көрсетеді.
 Төртіншіден, еріктілердің көмегі әлеуметтік мәселелерді шешуге нақты үлес қосады. Қайырымдылық акциялары, тазалық жұмыстарынан бастап, инклюзивті білім беру, экологиялық бастамаларға дейінгі әртүрлі салаларда волонтерлердің белсенділігі байқалады. Олар мемлекеттің әлеуметтік саласына қолдау көрсетіп, кейде тіпті оның орнын басады.
  Сонымен қатар, еріктілік халықаралық деңгейде де маңызды. Халықаралық волонтерлік бағдарламалар арқылы жастар шетелде тәжірибе жинақтап, басқа мәдениеттермен танысады. Бұл олардың дүниетанымын кеңейтеді, тілдік қабілетін дамытады және жаһандық жауапкершілікті қалыптастырады.
 Қазақстанда еріктілік мәдениеті біртіндеп қалыптасып келеді. 2020 жыл «Волонтер жылы» деп жарияланып, көптеген әлеуметтік жобалар іске асты. Мемлекет тарапынан қолдау көрсету, арнайы платформалар мен ұйымдардың құрылуы, жастар саясаты аясындағы бағдарламалар еріктіліктің дамуына үлкен серпін берді. Бұл үрдіс бүгінгі таңда да жалғасын табуда.
   Қоғамдағы еріктіліктің рөлі зор. Ол азаматтардың жауапкершілігін арттырады, әлеуметтік мәселелерді шешуге көмектеседі, адамдарды жақындастырады және жастардың жан-жақты дамуына ықпал етеді. Волонтерлік – жай ғана көмек емес, бұл – адамгершілік, жанашырлық және елге деген сүйіспеншіліктің көрінісі.

Әріл Сымбат Талғатқызы