Бастауыш пен баяндауыштың арасына қойылатын сызықша

Жанибекова Нұргүл Серікқызы

Қызылорда қаласы

№264 мектеп-лицейінің

қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі

Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары ( Мұғалім және оқушы немен айналысады?)

І.Ұйымдастыру кезеңі.

а) Сәлемдесу.

б) Сыныпта жағымды ахуал тудыру

в) Топқа бөлу

ІІ.Білу. Альтернатив- сызба

Берілген сөйлемдердің қайсысына сызықша қойылады? Сызықша қойылатын сөйлемге «иә»,сызықша қойылмайтын сөйлемге «жоқ» деп жауап беріңдер.

1. Оқу білім бұлағы. (Иә)
2. Оқу түбі тоқу (Иә)
3. Бірлігі күшті ел азбайды (Жоқ)
4. Суға кеткен тал қармайды (Жоқ)
5. Көп түкірсе көл. (Иә)
6. Еңбек етсең ерінбей, тояды қарның

тіленбей. (Жоқ)

ия

жоқ

дайын шыққан сызба арқылы Ф.Б

Талқылауға арналған сұрақтар:

• Сөйлем мүшесінің белгілерін ата.
• Сөйлем мүшелері құрамына қарай нешеге бөлінеді?
• Атқаратын қызметі жағынан неше топқа жіктеледі?
• Бастауыш, баяндауыш дегеніміз не?
• Бастауыш пен баяндауыш арасына қай жағдайда сызықша қойылады?

ІІІ.Түсіну. Ой қозғау — Жұмбақ шешу

Кіммін мен?

Бәрінің иесімін.

Маған қарап құрайсың

Ойыңның сен жүйесін.        (Бастауыш)

Ешқашанда  ол аянбайды,

Не болғанын баяндайды.

Жазған бала нүкте қойып,

Сөйлемін аяқтайды. (Баяндауыш)

Ол дағы атау тұлғалы

Сөздерді байланыстырады.

Байланысу түрі оның –қиысу,

Интоноция тәсілімен  түйісу. (Бастауыш пен баяндауыш арасындағы сызықша)

1. Қолдану.Топтық жұмыс «Ойлан –Топтас -Талқыла!»

Тапсырмалар:

1. А)Бастауыш та, баяндауыш та атау тұлғалы зат есімнен

Ә)Бастауыш сілтеу еісдігі немесе жіктеу есімдігінің ІІІ жағынан болып, баяндауыш зат есім болатындай мысал құрау

1. А)Бастауыш заттанған сын есім, сан есім және есімшеден, баяндауыш зат есімнен болатындай етіп 3 мысал құрау

Ә) Сан есімнен болған бастауышты сан есімнен болған тұрлаусыз мүшеден ажырату үшін жасалатындай етіп сөйлем құрау.

1. А)Бастауышы да , баяндауышы да бір сөзден болатындай етіп мысал құрау.

Ә)Бастауыш пен баяндауышты салыстыру.

1. А) Бастауыш тұйық етістіктен болып, баяндауыш зат есімнен болатындай немесе керісінше;

Ә) Бастауыш та, баяндауыш та сан есімнен болатындай етіп сөйлем құрау.

Тапсырма «Бір жұлдыз, бір тілек» арқылы Ф.Б

V.Талдау. Жеке жұмыс

А) Төрт топтан  төрт адам шығып , сөйлемдерге   синтаксистік   талдау жүргізеді.

1. Күрең ат- Бөжейдің қыс мінетін аты.
2. Олардың біразы — майданнан келгендер, біразы- жергілікті қазақтардан құралғандар.
3. Жәукеңнің қызы — үлгілі қыз болды.
4. Өзі бір тәжірибелі адам көрінеді.

Ә) Жеке жұмыс құзырлылық тапсырма  «Сызықша қажет пе, әлде…»

1. Жинақтау.Жұптық жұмыс — Семантикалық кестені толтыру      58-жаттығу

Жұптарда дайын жауап үлгісі бойынша бағдаршаммен  формативті бағалау.

Бағалау критерийлері:

5-6  жауабы дұрыстары – жасыл;

3-4  жауабы дұрыстары -сары;

0-2 жауабы дұрыстары –қызыл

VII. Бағалау. Рефлексия

Менің бүгінгі сабақтан алған әсерім….

Маған ұнады……..

Маған қиын болды……………..

Мұғалімге сұрақ………………..

VIII.Кейінгі тапсырмалар:

65- жаттығу, ереже  жаттау