Әкімнің әкесі

Гулетіп, кең даланы гуілдетіп,
Шаңдатып, күре жолды дүрілдетіп,
Әкімі обылыстың келді ауылға,
Шатырын ескі үйлердің дірілдетіп.
Кіргенде қара Джип көшесіне,
Дүрлігіп, ауыл тұрды тікесінен,
Бұрылмай ешкімге де тартты тура,
Сағынған аяулы әке-шешесіне.
Алдынан шықты анасы қалбалақтап,
Баласын сүйді құшып жаннан аппақ,
Ақсақал көрінбеді, әкім ұлын
Сөйлеуден жалықпайтын таңға мақтап!
Әкеге келді бала, алып ұшпай,
Сабырмен сәлем берді, қолын ұстай,
Шоқиып, малдас құрып отыр екен,
Шыңдалған, шақар, шымыр, сары құстай,
Шал сөйлей жөнелгенде әр бір сөзі,
Атылды жүрегінен жарылыстай!
- Қашанғы күтеді-ау деп өлерімді,
Білгенмін, түбінде бір келеріңді,
Малданып неғыламын, құр алданып,
Жер сатып, тапқан тиын-тебеніңді!
Ерлерді, ел дегенде, мұң құшатын,
Болды ғой арбап ақша, жын қысатын,
Тарихта арғы-бергі хан болмаған,
Жер сатып, мазақ еткен Шыңғыс атын,
Амал не, атандың-ау, тірі өлтіріп,
Жат елге жерін сатқан тұңғыш әкім!
Құйтырқы қулық сырын ұғынып көп,
Ызаға булығып тұр, түңіліп көп,
Алар ем жағасынан жерді сатса,
Дәл қазір көрден әкем тіріліп кеп!
Шынымен туған жерді сатасың ба,
Күнәға қияметтік батасың ба?!
Ақша ма, атақ, даңқ па, қорқыныш па
Не нәрсе сені итерген шатасуға?
- Әке! Тоқта! Сатпаймын! Жалға берем!
Жер қалады жайылым, малға деген,
Құр босқа жатқан жоқ па мидай дала,
Жусан басып, қаулаған қаудан, өлең.
Жалдайтын тапсақ мықты, жақсы байды,
Ен дала елімізді асырайды,
Көтеріп әкетпейді ешкім жерді,
Алмайды меншік қылып басыбайлы,
Табылып жұмыссызға еңбек майдан,
Болмайды ауыл бізге масыл, қайғы!
- Жетістіреді екенсің жалға берсең,
Жалдануды әркімге арман көрсең,
Құр жатқан жоқ, иесін күтіп жатыр,
Иесі- келер ұрпақ, маған сенсең!
Сенің даңқың алғыспен шығар болса,
Шаттанып, мың жасаймын, анаң да есен,
Жеріңді жатқа беріп, жаның жалдап,
Өзің біл, елден қарғыс алам десең!
Басып кірсе бос жерге бұралқы ауып,
Құйтырқы амал, айла, құрал тауып,
Жалған атпен жеріңді жалдап алып
Жалмап,жұтса қайтесің бір алпауыт ?!
Қаптап кетсе жат елдік қара бұлттай,
Төбеңнен мәңгі төніп тұрар қауіп!
Мың жыл бұрын жасаған атамдыкі,
Мың жылдан соң жасайтын ботамдыкі,
Киелі құт мекені халқымыздың,
Емес қой көкпар қылар жаһан мүлкі!
- Әке! Тоқтат! Білгейсіз жөніңізді,
Көркейтіп, сәнмен отыр төрімізді,
Қай бетіңмен осынша даттайсың кеп,
Барша жұрт сыйлағанда елімізді,
Кетірмей кәдіріңді кәртайғанда,
Кіретін ойласаңшы көріңізді!
Көзіңді шел басқан ба көрмейтіндей
Күн-түні төккен маңдай терімізді!
Жай жатқанша пайдаға асады ғой,
Жайласа жаһан жұрты жерімізді!
- Көреміз! Көзіміз бар! Мақтанамыз!
Сүйініп, жақсы істерге шаттанамыз,
Әсіре мақтан, бірақ, асылық қой,
Мадаққа мастанудан мат боламыз,
Тілі тәтті келгеннің түбі қатты,
Саясат сиқырынан сақтанамыз!
Тұра тұр... Бетке қағып жанашырды,
Неліктен бастық біткен аласұрды?
Ақшамен алдап, арбап әкімдерді,
Амалын айлалы жұрт тағы асырды,
Өз билігі өзгенің сөзін сөйлеп
Тірелді тығырыққа Алаш ұлы!
Шыңғырған шындық сөзді жек көретін,
Сын айтқан саналыға кектенетін,
Саясат – елдің соры, зор қателік,
Кімің бар, мұны ойланып, ескеретін!?
Шырқырап шыбын жаны шындық қашты,
Даланы неше түрлі сұмдық басты,
Мақтаумен майлап-майлап мықтыларды,
Жемқорлық, жағымпаздық қолтықтасты,
Қазаққа қара жұмыс кәсіп болып,
Жат елдік билеп, төстеп, шылқып, тасты!
Мен сенің тілеп едім тілеуіңді,
Ерім деп, өрге сүйрер ұлы елімді,
Сүйініп, сүйеу болып, бір сен үшін
Суырып берер едім жүрегімді!
Ботқа жедім қалайы тәлеңкеден,
Жанға күтім іздемей көлеңкеден,
Түспедім күні-түні гүр-гүр еткен
Темір ыс, май сасыған кәбеңкеден!
Әнімен тербетілген трәктірдің,
Қара жер тынысына құлақ түрдім,
Дән егіп, сар далада сағым қуып,
Маңдай тер, көз жасымды бұлақ қылдым,
Өз балам тамырыма балта сілтеп,
Құлайтын бәйтеректей жылап тұрмын!
Мен саған алғыс айтам, бәрін білдің,
Сен бізді нұр-шуаққа малындырдың,
Өмірі көрмей жүрген көрөртке де,
Жылына екі-үш мәрте сабылдырдың,
Ем-домның неше түрін жасаттырып,
Бейнеттің ұмыттырдың бәрін бүгін,
Бар жеңіс, табысыңды бір-ақ сызып,
Неліктен тәубамыздан жаңылдырдың?!
Шындықпен бетің бар ма таласуға,
Болмай ма шыншыл елмен жарасуға?
Азамат атқа мінсе, кейде амалсыз
Тура келіп қалар – ау адасуға,
Бірақ та басқа, басқа, күн туғанда
Сатқындық жасай ма екен даласына,
Көз жасын көл ғып отыр, жайшылықта
Саған шаң жуытпайтын анашың да!
Алшаңдап алты алаштың зоры болдың,
Маңдайда жарқыраған ері болдың,
Атанған ел қорғаны, жер қорғаны,
Бағы едің, енді жұрттың соры болдың,
Өзгеге өз жеріңді өзің сатып,
Неге сонша әкімнің қоры болдың!?
Жерімді шүберектей үлестірдің,
Еліңді егестіріп, тірестірдің,
Бар еңбекті белінен бір-ақ сызып,
Жақсы атыңды біржола крес қылдың!
Қоярын білмегенде жанын қайда,
Ер жігіт тәубасынан жаңылмай ма?
Пайданың ар жағында айласы бар,
Бастайды сорың қайда, бағың қайда?!
Басқа жұрт қаптап кетсе қара бұлттай,
Тынысы туған елдің тарылмай ма?!
Ел үні күңіреніп күн түбінде
Жер шайқап, көл толқытып, шағылды айға,
Жанымды қиям деуші ең Отан үшін,
Жан қайда, антың қайда, арың қайда?!
Қай бетіңмен қарайсың жамағатқа,
Сатқынды айыптайды адамзат та,
Еліне опасыздық жасаған деп,
Қаласың мәңгі бақи жаманатқа!
Ұл деуші ем жаратылған ту ұстауға,
Көкірегің болды ма қуыс, қауға,
Қарабет қылғаның ба кәрі әкеңді
Ауыл, ел, дос, дұшпан мен туысқанға,
Мен өлгенде топырақ салма маған,
Хақың жоқ туған жерді уыстауға!
Көрмеймін! Бетің құрсын! Енді келме!
Тік қарап, не демексің келгенде елге?!
Әкең саған разы боп өтсін десең,
Шетелге, ешкімге де жерді берме!
Тәрк етпей бүкіл тарих, бар ғұмырды,
Шығар,қане, көрсетіп нарлығыңды,
Жер сату, жалға беру турасында
Сөз қозғау- сатқындық деп жарлығыңды,
Жерді ешкім жұта алмайды, есте сақта,
Түбінде жер жұтады барлығыңды!
Қисайды шал жастыққа іргедегі,
Дегендей, елім қайтіп күн көреді,
«Елім-ай! Елім-ай!»- деп ыңылдады,
Әкімнің естіп өскен мұңды өлеңі,
Сазайын берер еді басқа болса,
Әкеге, амалы жоқ, үндемеді,
Бірақ та бір күрсінді, аяғында,
Шалдар да біледі-ау деп бірдемені!
Аттанды әкім бала енді жайлап,
Анасы бір иіскеді «құлным-айлап!»
Безеріп балбал тастай, қала берді,
Шақар шал шақұр-шұқыр тісін қайрап...
Аяғы не болар деп ел күтуде,
Сиынып, сабыр қылып, а,құдайлап!!!

---