Өлең, жыр, ақындар

Абайды іздеу

Абай аға!
Биікте ме – қайда жүр аруағың?
Құлағыңа жете ме шағым-әнім?
Көкті кезіп іздер ем – жерде мені

Толық

Үш қара

Мен туған үш ауыл бар бұл далада,
тұрады бір-біреуі мың қалаға:
Қарауыл, Қарауылкелді, Қарасазым, -
мен үшін үшеуі де құндақ-ана.

Толық

Шарасыздық

Мұңдасым да қалмады, сырласым да,
жалғыз қалып отырмын қыр басында.
Бас қамы мен ас қамы – ойлайтыны
жан берісер досың ба, құрдасың ба?

Толық

Мұнайлы менің мекенім

Армысың,
Атырау іргелім –
мұнайлы жерім, мұңды елім,
арын күй, асқақ жырлы елім,

Толық

Сақтандыру

Патша-күн, жұлдыз емес,
көртышқан құндыз емес.
Күн-жалын лапылдаған,
жоламас ақылды адам –

Толық

Бөрілі

«Бөрілі», шыңнан биік өрім едің,
өзіңмен өлшенеді өң-іреңім.
Баталы босағаңнан бастап еді
әлемдік кеңістерге жолын елім.

Толық

Дәркембайдың Абайға шағынуы

Мынау заман, Абай-ау, неткен заман,
адалдықты маңдайға тепкен заман.
Кедей-кепшік тентіреп тірлік кешіп,
біздің елден береке кеткен заман.

Толық

Тоғжанның әні

Бөленгендей аспан нұрға
Күй кешкенмін күнілгері.
Жанарыңнан жасқандым да,
тұла бойым дірілдеді.

Толық

Елге арнау

Саясат – сайқал бір әлем,
жайдақ сөз, арбау, бұлтару.
Сүлдерін сүйреп жүр әрең
қорғаушым жалғыз – жыр-қару.

Толық

Салт атты

Аймалап Айдың нұры бар алапты,
бір ғажап сәуле ораған дала, бақты.
Бет алған Бөрілі жақтан бір салт атты
құйғытып Қанжиренмен бара жатты.

Толық

Ақыл

Жанамалап жандарында жүрмесең,
көзге түсіп, құнжыңдауды білмесең,
пасық-сасық саясатын, қылығын
құптаған боп күлмесең,

Толық

Ақшоқы кеші

Сол бір кеш Ақшоқының етегінде,
қимадым қоштасуға кетерімде.
Қалқыса аспанынан ән арылмай
көрікті болады екен дала мұндай!

Толық

Күйзелу

Қадіріңді білмес ортада
қасірет екен күн кешу,
қыжылдар толып қолқаға,
күлімдеген болып тілдесу.

Толық

Шыңғыстау – тағзым етер нұр тұрағым

Бар еді жыр-пырағым Шабыт деген,
жалында ойнаушы едім жанып денем,
үркектеп қарайтындай маған бүгін,
шабытым жырақтады не ғып менен?

Толық

Аққу - тағдыр

Қара бұлтқа кенеттен соғылды Күн:
құлады аққу. Қиды екен жолыңды кім?
Аққу-ана отырды ұясында
бауырымен тербетіп көгілдірін.

Толық

Аңшылық туралы жыр

-…ол жат еді: жаттың тілін, халқын да
жеккөргеннен өт құйылып алқымға,
ұлтымыздың ары болған ақынның
көре алмады даңқын да.

Толық

Күй-қаршыға

Бәйгеге қосып ақын алатайын
сапарда Атырауда ем. Жазатайым
бір топ жан келіп жетті Алматыдан –
шетінен «сен тұра тұр, мен атайын».

Толық

Нерудаға наразылық

— Не еткен ғасыр бітпейтін!
Қашан сенің жұт кейпің,
жоғалады кара жерден мәңгілік?
Жеткен жоқ па ойқастауың жанды үгіп?!

Толық

Омар һайяммен әңгіме

Ортасы өзге, арманы бір, жан аға!
Қанша ғасыр жатыр сұлап арада,
қаншама сыр жырың құйды санама!
Жырларыңды оқысам да тамсана,

Толық

Шекспир шындығы

Саған дейін, сенен кейін сан заман
тіршілікті жалғаған.
Мен өзіңе таңданам:
сезімі мен мұңы үлгі

Толық

Сапфомен сырласу

Тағдырым әлсіздігімді сынайды әр күн,
мен талай толқындарда шыр айналдым.
Ал, саған қызығамын Отандасы,
жылдасы болғаныңа құдайлардың.

Толық

Анаға хат

Өткен шақтан кешегі,
Ұмытылмас із көрем.
Иə, Анашым, өмірде,
Қарыздармын сізге мен.

Толық

Революция және мен

Көктер қаулап келеді
қақ айырып қара жер қыртыстарын,
қатпар-қатпар саздарын, құм, қыштарын.
Көрдіңдер ме – оянып мұз толқындар

Толық

Қаладағы өмір

Болмаса да самсаған тал-терегі,
кең болатын қазақтың арқа-жеңі.
Отын іздеп, су іздеп жүргенде де
даламыздай жанымыз дарқан еді.

Толық

Қазақ

Атырау мен Алтайдың арасында ел жатыр
"Қазақ" деген ныспысы бар, жұрты — қайсар ер, батыр.
Батыр елді қас-дұшпандар батыруға ұмтылған
Ала алмаған бұл қазақты, небір сұмдар құтырған.

Толық

Кітап

Кітап — сенің жолдасың,
Жаныңды ұғар мұңдасың.
Жалғыздықтың күйінен
Құтқаратын сырласың.

Толық

Мотивация

Шаршама, талма, жасыма!
Қиындық келсе басыңа.
Алау бол, жел бол, толқын бол,
Тоқтаусыз жанып, тасы да.

Толық

Сол бір күз

Кездестірмеу керек ед тағдыр бізді,
Сүйген жүрек өзіңнен үміт үзді.
Жек көремін ойға да алғым келмей,
Сеніменен жолыққан сол бір күзді.

Толық

Сырласыма

Бұл жүрегім неге барып ұрынды,
Білмей тұрып құтырдымғой құнымды.
Сыр сақтайтын пенде жоққой жанымда,
Ақ параққа ақтарайын сырымды.

Толық

Қарғыс

Аңқау, даңғой халқың болсын,
алалыққа баулыр қартың болсын.
Анасын сатқан ұлың болсын,
баласын өлтірген қызың болсын.

Толық

Ақ пен қара туралы ақиқат

Сонау бір шуақты шақ, балаң күнде
жыртылып не батқан жоқ жағам кірге.
Жұпыны тірлігіміз. Қала жақтан
ақ фартук алып келді ағам бірде.

Толық

Жалбарыну

Билік деген – арыстан, мысық – пенде,
пысқырмайды шәуілдек күшіктерге.
Билік дерті қатерлі, жұқпалы әрі,
қауіптірек жазылмас ісіктен де.

Толық

Біз

Баптадық, ақ сұңқарға тауық теліп,
мақтадық, сауысқанға сауыт беріп,
Түбінде ымыраға келмейді деп,
жақсыны қолдамаймыз қауіптеніп.

Толық

Жалғыздық

Қайда, қайда сонау бір кезім менің;
жақсы көріп, дірілдеп көз ілгенім?
Селт етпеймін бұл күнде ештеңеге –
отқа өртеніп кеткен бе сезімдерім?

Толық

Әкімдер

Бабамыз атанғанмен қыр арланы,
миына көп қонбаған құран жағы.
Бас ұстап, билік айтып төрде отыру –
ежелден қазағымның бір арманы.

Толық

Жолдан таю

Кездейсоқ болған хандардан,
қарадан, жампоз жандардан,
желмаядай жортқан жалғаннан
әділдік іздеп шаршадым,

Толық

Тойымсыздық

Мал бағып, нан таппаймын терек егіп,
дүниенің тегін нәрін келем еміп.
Араным ашылғандай тойымсызбын –
мен осы жүргем жоқ па кереленіп?

Толық

Шындық

Шындық-ай, ауылың қайда еді,
сен бе деп жердің бар шамын
шатқаяқтап іздеп шаршадым.
Қалмады өлкемнің сай белі.

Толық

Күзгі өсиет

Матильдам менің!
Тыңдағын мені, таң нұрлым:
қуаныш-күлкі, қайғымның
сыбаға-сыйын тағдырдың,

Толық

Үміт туралы ода

Тұрмын жалғыз жағада
ымырт кезде.
Шарықтайды далаға
үміт-кезбе.

Толық