Өлең, жыр, ақындар

Тілеу

Өмір деген сынақта
күн кештім күліп, жылап та.
Тұрсам да сайдың түбінде,
ұмтылдым тау деп қыратқа.

Толық

Сескену

Балалық кезім бүр атып,
түндерде қиял қамаған,
Өзін де, мені жұбатып,
ертегі айтатын жан анам.

Толық

Қаталдық

Шетімізден білгіш, батылмыз,
ұстаз жоқ біздер "жеңбейтін".
Тек одан жыпырылатынбыз,
көргенде сабырлы өр кейпін.

Толық

Тірлік нәрі

Қандай ғажап біреуді жақсы көрген,
жақсы көріп, сенделген тасты жолмен;
рақаттың уымен өлең жазған;
бала өсірген немесе бас жіп өрген!

Толық

Қорғаныс

Өмір сүру дегенің –
қорғау өзің өзіңді.
Өмір бойы келемін
қалқан етіп сөзімді.

Толық

Ұлағат

Дүниенің болады өлшемі –
өлшеусіз нәрсе бар деме.
Керелендірер түбі ол сені –
араныңды ашпа әрнеге.

Толық

Күз көрінісі

Таразы. Шөп сарғайған. Күн жайдары.
Әндеткен сыбызғы үнді қурайлары.
Жайлаудан көшіп қонған ауыл түгел
күздікке үйді де ықшам ыңғайлады.

Толық

Елес

Жаз. Жайлау. Көлбейді алыс бел керіліп,
Қарасаң кернейтіндей кеудені үміт.
Еңкейіп жерге үңілген көк аспанның
алқасы тұр қол созым жерде ілініп.

Толық

Қыр келбеті

Сеңсең тон, саптама етік, түлкі тымақ,
тазы ертіп аңшы шықты, бүркітін ап.
Омбы қар. Қыстау маңы жайбарақат.
Қарайды айналаға Күн шытынап.

Толық

Көш

Келіннің күлкі етеміз ұяңдығын,
қайныға ат қою да – зиянды ұғым.
Үлкеннің жолын кеспеу,
тезек теріп,

Толық

Мұқаңа арнау

Өлең жазам Мұқаң ата, сен үшін,
Ашылды ғой екінші бір тынысым.
Қазақтың махаббатын тербеген,
Поэтсің сен, баға жетпес біз үшін!

Толық

Аңсау

Қурай сазы сіңірген дала мұңын,
Жалаң аяқ, жамаулы балалығым!
Сенің үнің аспанға самғаушы еді,
шықпайды енді қарлығып қалада үнім.

Толық

Құлагер

Халқына өнерімен шырай берген,
жолы да жөні бөлек былайғы елден,
қазақта аты әйгілі бір жігіт бар,
ол – біздің Құдайберген!

Толық

Баянауыл, Баянтау...

Киелі өлке, құтты аймақ,
көлбеген маңғаз таулары
басына әппақ бұлт байлап,
көркімен жанды баурады.

Толық

Жайсаңдар кетті...

Өзбекәлі аға дүние салғанда…
Маңдайына біткен халқымның
дара тұлға едің, жан аға.
Сөнгендей көкте алтын Күн,

Толық

Сағындым, аға, сізді

Ардақты әке, асыл жар жанұяға,
сіздей адам болса ғой әр ұяда…
Біз қиналсақ, "қарағым" деуші едіңіз,
жүрмін Сізді сағынып, Әди аға!

Толық

Дүниеден өтті бір алып

Дүниеден өтті бір алып,
дүниеден өтті дара аға,
көсем боп, сосын сыналып,
жайсаңдықтан таймай сонда да,

Толық

Тілеу

Тату-тәтті ортаның мұңы шалғай,
маңайына жарқырар нұры шамдай.
Менің жаным ауырады, аз халқымның
жүрсе жақсы жандары ұғыса алмай.

Толық

Сәкеннің ұлы

Күн кешіп келеді елім былағайлы,
тумады бізге әйтеуір күн арайлы.
Мариям – ақын апам марқұм маған,
айтып еді жылап тұрып мына жайды.

Толық

Адам құны

Әкімдерге кіру де қиындады,
таусылмайды жүріс пен жиындары.
Шаршатады босаға баққандары-ақ,
адам емес, салпы ерін сиыр бәрі.

Толық

Өмір

Бұл өмір қайда барады шабыспенен?
Ерем деп сілем қатты, қамыс-денем.
Жолшыбай жоғалтыппын бар мүлкімді
ар, ұят, имандылық, намыс деген.

Толық

Абайды іздеу

Абай аға!
Биікте ме – қайда жүр аруағың?
Құлағыңа жете ме шағым-әнім?
Көкті кезіп іздер ем – жерде мені

Толық

Үш қара

Мен туған үш ауыл бар бұл далада,
тұрады бір-біреуі мың қалаға:
Қарауыл, Қарауылкелді, Қарасазым, -
мен үшін үшеуі де құндақ-ана.

Толық

Шарасыздық

Мұңдасым да қалмады, сырласым да,
жалғыз қалып отырмын қыр басында.
Бас қамы мен ас қамы – ойлайтыны
жан берісер досың ба, құрдасың ба?

Толық

Мұнайлы менің мекенім

Армысың,
Атырау іргелім –
мұнайлы жерім, мұңды елім,
арын күй, асқақ жырлы елім,

Толық

Сақтандыру

Патша-күн, жұлдыз емес,
көртышқан құндыз емес.
Күн-жалын лапылдаған,
жоламас ақылды адам –

Толық

Бөрілі

«Бөрілі», шыңнан биік өрім едің,
өзіңмен өлшенеді өң-іреңім.
Баталы босағаңнан бастап еді
әлемдік кеңістерге жолын елім.

Толық

Дәркембайдың Абайға шағынуы

Мынау заман, Абай-ау, неткен заман,
адалдықты маңдайға тепкен заман.
Кедей-кепшік тентіреп тірлік кешіп,
біздің елден береке кеткен заман.

Толық

Тоғжанның әні

Бөленгендей аспан нұрға
Күй кешкенмін күнілгері.
Жанарыңнан жасқандым да,
тұла бойым дірілдеді.

Толық

Елге арнау

Саясат – сайқал бір әлем,
жайдақ сөз, арбау, бұлтару.
Сүлдерін сүйреп жүр әрең
қорғаушым жалғыз – жыр-қару.

Толық

Салт атты

Аймалап Айдың нұры бар алапты,
бір ғажап сәуле ораған дала, бақты.
Бет алған Бөрілі жақтан бір салт атты
құйғытып Қанжиренмен бара жатты.

Толық

Ақыл

Жанамалап жандарында жүрмесең,
көзге түсіп, құнжыңдауды білмесең,
пасық-сасық саясатын, қылығын
құптаған боп күлмесең,

Толық

Ақшоқы кеші

Сол бір кеш Ақшоқының етегінде,
қимадым қоштасуға кетерімде.
Қалқыса аспанынан ән арылмай
көрікті болады екен дала мұндай!

Толық

Күйзелу

Қадіріңді білмес ортада
қасірет екен күн кешу,
қыжылдар толып қолқаға,
күлімдеген болып тілдесу.

Толық

Шыңғыстау – тағзым етер нұр тұрағым

Бар еді жыр-пырағым Шабыт деген,
жалында ойнаушы едім жанып денем,
үркектеп қарайтындай маған бүгін,
шабытым жырақтады не ғып менен?

Толық

Аққу - тағдыр

Қара бұлтқа кенеттен соғылды Күн:
құлады аққу. Қиды екен жолыңды кім?
Аққу-ана отырды ұясында
бауырымен тербетіп көгілдірін.

Толық

Аңшылық туралы жыр

-…ол жат еді: жаттың тілін, халқын да
жеккөргеннен өт құйылып алқымға,
ұлтымыздың ары болған ақынның
көре алмады даңқын да.

Толық

Күй-қаршыға

Бәйгеге қосып ақын алатайын
сапарда Атырауда ем. Жазатайым
бір топ жан келіп жетті Алматыдан –
шетінен «сен тұра тұр, мен атайын».

Толық

Нерудаға наразылық

— Не еткен ғасыр бітпейтін!
Қашан сенің жұт кейпің,
жоғалады кара жерден мәңгілік?
Жеткен жоқ па ойқастауың жанды үгіп?!

Толық

Омар һайяммен әңгіме

Ортасы өзге, арманы бір, жан аға!
Қанша ғасыр жатыр сұлап арада,
қаншама сыр жырың құйды санама!
Жырларыңды оқысам да тамсана,

Толық