Өлең, жыр, ақындар

Кіре алмай дулы ортаға

Кіре алмай дулы ортаға,
Жүрегім лүп-лүп... бөгелдім.
Сөзімді орап торқаға,
Тойына келдім өлеңнің.

Толық

Жыр десе...

Балалық бекетінен шапшаң өттім,
Жыр десе жүрегімді шақпақ еттім.
Алдыма салмасам да еншімді әлі,
Ат жалын тартып мінер шаққа жеттім.

Толық

Жалындап шаттық құшамын

Жалындап шаттық құшамын,
Көңілдің жоқ қой тояры.
Естимін көктен құс әнін,
Желпінтіп жанды жеткен бе

Толық

Көктем

Ғажайып нұрға бөккен тіршілік бір,
Тұрғандай төсегінен сілкініп қыр.
Жауқазын қара тасқа көрік беріп,
Дүние күн көзіне ынтығып тұр.

Толық

Көкпар

Кім береді тізгінді ақылына,
Дода көрсе төнеді атын ұра.
Қалың топты қақ жарып, ойхой, шіркін,
Серке санын басады ол тақымына.

Толық

Егер

Бола қалса қос құлағым тас керең,
Ыммен ұғам, жасымаймын әсте мен.
Соқыр болса екі көзім көнемін,
Онда көкірек сәулесімен көремін.

Толық

Секітас

О, Секітас, алауланып өр төсің,
Таң сүйгенде көлеңкеңді серпесің.
Құбылады құба тартқан жондарың,
Жамылып ап күзгі күміс көрпесін.

Толық

Ез

Сана бар – теңізді де көл дейтұғын,
Көздер бар – көк тиынды көздейтұғын.
Маңдай бар – қап көтермей терлейтұғын,
Тілдер бар – шағып алып сөйлейтұғын.

Толық

Қайдасыңдар, қайран достар, жанымның гүл шоқтары?

Қайдасыңдар, қайран достар, жанымның гүл шоқтары?
Қайдасыңдар, құрбыларым, жан-жүрегім жоқтады?
Мен қайдамын, таңертеңгі қайда шаттық күлкілер,
Бүгін неге қоңыр үнді қоңырауды соқпады?

Толық

Мазасыз күнді өткергем, түнді өткергем

Мазасыз күнді өткергем, түнді өткергем,
Кеудемде бір бұлтым жүр түйдектелген.
Болсам да қазанбұзар қара тентек,
Жүрегім Алатауды іздеп келген.

Толық

Ұрпақты олар ойлаған жатырға әлі түспеген

Ұрпақты олар ойлаған жатырға әлі түспеген,
Сыр етіп сөзін айтпаған санада әлі піспеген.
Арғымақтары жарысқан аспанда ұшқан құспенен,
Қайран бабаларым ай!

Толық

Даламызға шапағатын шашты кім

Даламызға шапағатын шашты кім,
Кімдер келіп жасамады қастығын.
Айтыңдаршы, ағайындар, күні ертең,
Сақталмаса, не боламыз Дәстүрім.

Толық

Ғұламаларым

Ғұламаларым,
Ғұламаларым,
Білмейтінімді сұрап аларым.
Ұрпақты ойлап оңашаларда,

Толық

Ата-бабамыз айтқан жоқ босқа "бес күн" деп

Ата-бабамыз айтқан жоқ босқа "бес күн" деп,
Терең түсінген мұң-зарын ұлы даланың.
Кейінгі ұрпақ өзіңмен ғұмыр кешкім кеп,
Бүгінгі күннен алшақтап кетіп барамын.

Толық

Мұражай мен мұрағат

Кездігі мен кебенегі аңшының,
Түр-түрі тұр шоқпар, гүрзі, қамшының.
Арғымақсыз ер-тоқымдар еркімді ап,
Ауыр-ауыр ойлар езіп, жаншыдың.

Толық

Арканкерген

Арканкерген
Жер ғой бұл іздеп мені қалқам келген!
Қолдан қару
түспесін балтаң белден.

Толық

Бабайқорған баурайында қорым бар

Бабайқорған баурайында қорым бар,
Сол зиратта парызым бар орындар.
Анам,әкем, әпкем жатыр бұл жерде,
Адамдар-ай сендер аман болыңдар.

Толық

Алашорда аманаты

Дала бұл қара жолы ширатылған,
Қаласы, моласы да қиратылған.
Зарығып жел өксиді, опырылған,
Қарқылдап топ қарға ұшты зиратыңнан.

Толық

Түс. Мәңгілікті іздеу

Қара жолда мәңгілікті ойладым,
Қара түнде сұлулықты тойладым.
Дәл осы сәт,
ұмытқым кеп барлығын,

Толық

Алдан бала

Ал-д-а-а-н!
Ал-д-а-а-н!
Дауыс шықса осылай Алдандаған,
Алаңсыз бiр ойнауды армандаған.

Толық

Шығыс шайырмен сырласу

Айналайын,
алтын адам,
Менiң әкем секiлдiсiң жаны iзгi,
Жетi ғасыр жарқыраған,

Толық

Ескі жұрт

Бабам көрген, атам көрген ескi бел,
Сағыныштан тұнжыраған кештi көр.
Жасқа толы жанардайын қарашы,
Күн астында мөлдiрейдi кешкi көл.

Толық

Тұяқ серпу

Касіретті қара пышақ қайралды,
Қара бұлт Қаратауды айналды,
Қара қойдың аяқтары байланды.
Жынды жел де тына қалды бірер сәт,

Толық

Шерлі Түркістан

Жұлқысқанмен жұлқысқан,
Қырқысқанмен қырқысқан.
Атқа мінсе ерлері,
Қара бұлттай тұтасып

Толық

Сол жылы жазда қырғызға бірге барғанбыз

Сол жылы жазда қырғызға бірге барғанбыз,
Суынан ләззат, жерінен қуат алғанбыз.
Үзеңгілесім, көңілді біздің толқытты,
Шолпан ата мен Ыстық көл жақта қалған қыз.

Толық

Үзеңгілес

Жастық шаққа көрік болған Ғалекем,
Жақсыларға серік болған Ғалекем.
Біздің мынау Ғалекеңдер нар екен,
Қатар шабар үзеңгілес бар екен.

Толық

Оңтүстік

Өлiлердiң өресiнен жоғары,
Өлеңiмдi жан түсiнген жоқ әлi.
Бақытжан Алдияр
Шымқаланың елеусiздеу кафесiнде отырмыз,

Толық

Суретші

Суретші Әбілқасым, Қасым, Қасым,
Көп жаман өсек айтып басынбасын.
Арындап шабатұғын жасыңдасың,
Қиналған сәтерімде қасымдасың.

Толық

Әлішер

Біздің сапар... сапарларға жалғасқан,
Ырық бермей нарығыңа жармасқан.
Мың бір түннің миуа бағын бір көрдік,
Мың қазақтан артық туған нарқасқам.

Толық

Ақын ағаға сыр

Сарыарқасына сыймай бiр өткен,
Иманжүсiптей қайраттым,
Арыстан бабтай айбаттым.
Маңғыстаудағы қатептi қара нар болсаң,

Толық

Қолдаушысы Алаш атты рухтың...

Беу Астана,
алтын ордам,
көкорай бел,
көк кiлем,

Толық

Құбылыс

Алатаудың етегiнде
бiр қала бар ғажайып,
Ұлы ақындар сол шаһарда бара жатыр азайып.
Жыр оқитын

Толық

Ақын еді ол, Алтайға тартып туған

Еске алып досың жайлы толғанасың,
Жаныңда көптен бірге болмағасын.
Шілікті,
Шүршітсу мен Сарытұмсық,

Толық

Қар жауып тұр немесе ақын Дәуітәлі Стамбековті еске алу

Өтсін қанша көктем келіп, күз мейлі,
Ұлы дала бір үмітін үзбейді.
Ерте өткен менің асыл ағамды,
Тоқырауын толқындары іздейді.

Толық

Қараойдағы Махамбет қабірі басындағы ойлар

Оу, Едiлдiң бойы елдi қиян,
Жайықтың жағасы жайлы қиян.
Маңғыстау маңы майлы қиян,
Айналайын табындырған,

Толық

Асқар Сүлейменовті еске алу

Тағы да келдi,
Сызғанның керiм көктемi,
Саураннан берi Шорнақта туған тектi едi.
Парықсыздыққа қарсылық едi-ау бiлгенге,

Толық

Саттар Ерубаевты еске алу

Мәңгiлiк орын алып тұрсың көктен,
Жырларың жүректердi дүрсiлдеткен.
Мен саған мәрмәр тастан белгi қойдым,
Көкем-ай, жиырма үшiнде қыршын кеткен.

Толық

Қасым Аманжолов жайлы жыр немесе ақын зиратындағы ой

Қабырға сөккен
қазақтың мұңы тербеткен,
Қара бала едiм қараша ауылда ержеткен.
Қаратау жақтың қара талының шыбығын,

Толық

Дінмұхамед Қонаев жайлы жыр

Қимай тұрып батқан сұлу кештi мен,
Бұл есiмдi бала кезде естiгем.
Құлағыма мұңлы сарын жететiн,
Қобыз әнi... келе жатқан ескiден.

Толық

Академик Қаныш Сәтбаев жайлы жыр

Алатаудың ақ талдары,
Қаратаудың қапталдары,
Өр Алтайдың шатқалдары,
Ұлытаудың көп белдерi,

Толық