Өлең, жыр, ақындар

Тамыр

«Тамыр» деймін, тамыры бар жыр атын,
Тоғыстырып арман үміт, мұратын,
Кіші-гірім ұқсап шулы вокзалға,
Мен туған үй жол үстінде тұратын...

Толық

Қарағай мен қайың

Бірге өсіп тұр қайың менен қарағай,
Жапырағынан сығалайды қарап ай.
Менсінбеген сыңайменен шалқайып,
Қарағайға қайың қыз тұр қарамай...

Толық

Ашылған ақ аспанмен аштым қабақ

Ашылған ақ аспанмен аштым қабақ,
Уақыт көңіл күйін тасқынға орап.
Айтақтап ауласында ырылдатып,
Кейбіреу иттерін жүр қасқыр балап.

Толық

Абайға

Абайға мен қараймын, Абай – маған,
Өткір, ойлы көзбенен абайлаған.
Құлағыма келеді қоңыр үні:
«Барасың сен,— дегендей,— қалай, балам?»

Толық

Шоқан

Таң шолпанға қарады ел сен екен деп,
Келер әлі айналып мерекең көп.
Сүйгендіктен ойладың өз еліңнің
Терезесін өзге елмен тең етем деп...

Толық

Арманыңа алтын орда аш менен

Арманыңа алтын орда аш менен,
Өшпейтұғын жазайын бір тасқа өлең.
Шу-шу етіп жапырағы қол соқсын,
Куә болып жылдарменен жасты емен.

Толық

Сыртта нең бар?

Сыртта нең бар?
Тұғырға қон, жүрегім,
(Елегзідің, несіне елжіредің?)
Күткендей боп біреуді әлсін-әлсін,

Толық

Туған ел

Көз алдыңда биігім мен еңісім,
Өз алдыңда көкжиегім кеңісін.
Мақтанышың болмасам да, туған ел,
Өмір сүріп жүргендеймін сен үшін.

Толық

Жүрек – бұлбұл болғанда, халқым – орман

Жүрек – бұлбұл болғанда, халқым – орман,
Шам жағады жолыма жарқын арман.
Ұшып-қонып сайраймын бұтағында,
Айтар әнін мен емес сарқып алған.

Толық

Құлазу

Үнсіздік пен айқайдың арасындағы
Жалғыз аяқ соқпақ...– ұзыннан ұзаққа шұбалған.
Бейне, ашылмаған Қиял кітабының ішіне
Бір нәзік қол жасырып,

Толық

Бейуақ

Бейуақ...
Үйірлі жылқылар дүбірі–
Рухтың үніндей
Көкірек нұрына тамшылар...

Толық

Түн құшағында мүлгіген елес

Түн құшағында мүлгіген елес,
Қараша гүліндей солған.
Бірақ ол мен сүйген махаббат емес,
Қиялын кеңістік сорған...

Толық

Дала

Дала!
Мен сенің қасіретіңді сезінем.
Асқар таулардың басын мұнар шалған.
Алайда, шексіздігіңді қиялдап көз ілем,

Толық

Уақыт жыры

Уақыт – ысқырып ұшқан жебе...
Яки, тау басында қалған кеме...
Мәңгіге тоқтаған.
Ол бірақ ғасырлар қойнауының ішінен

Толық

Қайық

...Кім болжар маңдайдың бағын?
Теңізді жатыр сұп-сұры тұман құрсап.
Сағынамыз, аңсаймыз тағы,
Тым қатал болса да бұл шақ.

Толық

Із

Таң рауандап атқанда бір бейне,
Азан дауысымен оянған.
Оның күллі болмысы таң нұрымен гүлденген,
Сонсоң, а-лы-ыс бір сапарға жол алған.

Толық

Жылқылар

Олар шұрқырап сұп-сұры тұманнан шығатын,
Қайтадан кіретін сұп-сұры тұманға.
Дүбірден дүниенің жүрегі дүрсілдеп тұратын,
Жаңғырып бейуақ кіл аңғар...

Толық

Көбелек - ІІ

Мен ғашықпын періштедей мүсінге,
Көбелекке — қос қанаты дір қаққан.
Бейне тылсым музыкалар ішінде,
Жаралғандай ұйқастар мен ырғақтан.

Толық

Көбелек – І

Сен бір әсем көбелексің
Қызыл ала қанатты.
Өн бойыңнан тұрар сенің
Иісі аңқып жәннаттың.

Толық

Елес

Ай,
Мен үнсіздікке шомған Оның елесімен қатар ұштым,
Көгілдір дүниедегі сенің шұғылаңды жамылып.
Мен де айналдым елеске.

Толық

Табыт-шырақ

Қараңғы қабырға ішінен беймезгіл тұтанған шырақ.
Пенделер демінен тербелген алауы –
жаныңның нұрына шарпылар.
Сол күні сен жалғыз мәңгілік сапарға шыққансың ұзақ,

Толық

Жазу

...Жазу көрем мен ылғи нұр балқытқан пішінде,
Аяны ма Алланың жер бетіне түсірген?!
Қарап кейде айнаға жанарымның ішінен,
Сол жазуды көремін үлкейген һәм кішірген.

Толық

Тырналар

Қарашаның қатулы қабағынан сескеніп,
Қайтқан құстар қып – қызыл бара жатыр кешке еніп.
Ғазал сіңіп әр қилы қожыр – қожыр тастарға,
Қоңыр әуен қалқиды қоңыраулап аспанда.

Толық

Күту

Ол бізді күткен-тін сол ағаш түбінде,
Ұзақ бір дұғасын күбірлеп.
Қолаң бір шаштары жайылып іңірге,
Ай нұры астында

Толық

Жұмбақтас

...Мүжіп біткен уақыттың дауылы,
Менің мұңлы қиялымдай ескірген.
Сан ғасырлық сағыныштың жазуы
Сіңген саған һәм кеткен тым өшкіндеп.

Толық

Айқай

Ұлтым ұлық бола алмай, рухым көкке қона алмай,
Қара жерден қамығып мен де өттім, о, Алла-ай!—
Қайғымды айтып қайыңға.
Өкінішім — өткенім, өзегімді өртейді

Толық

Жолаушы

Бір сапарға шыққанмын, барар жерім белгісіз,
Қайдан шықтым?
Оны да айта алмаймын. (Сенгісіз).
Маңдайыма жазылған сұрқы бөтен сұрақтар,

Толық

Ай

Іңір желі сұп-суық қарашығыма мұң үрлеп,
Лашығымда жатамын әлде нені күбірлеп.
Ұласқан бұл дүние жан толқытар уілге,
Құс жолының төсінен нұр төгілер сібірлеп...

Толық

Жылқы

...Шүу, жануар, шап кәні!
Алауласын алдыңнан түнгі дала оттары.
Кекіліңе шыт байлап кетейін бір зымырап,
Көкжиектің төсінде жатыр менің құбылам.

Толық

Боздақ

...Досым, мені тыңда сен,
Сайтанмен де көңілдес,
Құдаймен де мұңдас ем.
Кеудемдегі жарамен қарсы алып ем таңды мың,

Толық

Жоқтау

Сен өлгенсің, білемін, сөнген шақта бір жасын,
Ұрлағанда уақыт Ай-арудың сырғасын.
Таңғы шықтар мөп-мөлдір жанарына іркіліп,
Мынау гүлзар дүние жапқан кезде кірпігін.

Толық

Мүлгиді үнсіз мынау бақ

Мүлгиді үнсіз мынау бақ,
Жеткендей бір сұм хабар.
Тымық түнде тыраулап,
Қайда кеттің тырналар?

Толық

Жауып тұр күздің жаңбыры

Жауып тұр күздің жаңбыры,
Түрі жоқ тіптен ашылар.
Бей-жайға мені қалдырып,
Басылар көңіл тасыған.

Толық

Мендегі іңкәр сезімді арбай

Мендегі іңкәр сезімді арбай,
Жатады таулар тұмандарға шөгіп.
Көшкен бұлттардан көзімді алмай,
Отырам ұзақ қиялдарға шомып.

Толық

Мазасыз түн

Шошимын түсіме еніп,
Дәруіштердің сараң ғұмыры.
Ұйықтайды жанарымның ішіне еніп,
Әлемнің бар қараңғылығы.

Толық

Күз

Күз.
Айналам сап-сары,
Сап-сары атырап.
Алдыма кеп құлайды,

Толық

Уақыттың шәлісін жамылып қаралы

Уақыттың шәлісін жамылып қаралы,
Басыңнан бір күн аунады ма ақыр?
Қып-қызыл қанға боялып тамағы,
Батыстың баба таулары жатыр.

Толық

Құштарлық

Сезім нұры жауғанда себелектеп,
Ермен мұңға мас болған ебелектеп.
Қызыл гүлдің жабысып қауызына,
Қонса жалғыз қоңырқай көбелек кеп...

Толық

Қаңтардың қай бір түні еді

Қаңтардың қай бір түні еді,
Қалған ем әйтеу қаңғырып.
Ұсынды маған жүрегін,
Жалғыздық деген – жарлы үміт.

Толық

Ұлу

Еме, еме өскен ем Бөрі Анамның емшегін,
Көкірегіме құйып ап жанарымның мөлтеңін,–
Қияндарға жорттым сан сапар шегіп, жол шегіп,
Болсадағы тұманды бүгінімнен ертеңім.

Толық