Өлең, жыр, ақындар

Өзіңде өткен көп думан

Аймалап құшқан ұлыңды,
Арайлап атқан таңдарың;
Аңқылдап балғын жырымды,
Туған жер, саған арнадым.

Толық

Жер жаннаты

Уыз берген оған, саған, маған да,
Туған жердей жер жаннатын табам ба;
Өмірді – ана, бақытты – еңбек, туған жер, –
Махаббат пен арман сыйлар адамға!

Толық

Оқжетпес өрінде

Туған жердің самал желі тербеген,
Жас кеудені арман, шаттық кернеген;
Сол бір сәттер есіңде ме, досым-ау,
Оқжетпестің биігіне өрлеген?...

Толық

Шайтанкөл басында

Көрдің бе?!
Көлден де ірі, ойлан ақын,
Кім екен Шайтанкөл деп қойған атын;
Секілді ол телескоптың шарайнасы,

Толық

Жанартау

Жанартаулар, сен бір құт жер үсті үшін,
«Теріс» кісім, о мейлі, теріс түсін!
Везувийдей айтарым кесірлі емес,
Жанартаулар – керемет кенішті шың.

Толық

Оқжетпес бейнесі

Құлпырған бояуымен көктеменің,
Бұлқынған «Айнакөлдей» өр кемерің;
Сияқты сұлулықтың баламасы,
Оқжетпес, сен не деген көркем едің?!

Толық

Қаратау

Ұрпаққа мұра қылған баба қауым,
О, менің қара шаңырақ, дара отауым;
Шертетін шерлі күйім, шежірем сен,
Көне көз көпті көрген Қаратауым.

Толық

Қарағанды кеніштері

Құландар жортқан құба жон едің кешегі,
Маңдайының соры бес елі.
Сүйікті ұлдарың сен дескен,
Сүйекке түскен таңба деп,

Толық

Қолымда балғын қауырсын

Уызын емген анамның,
Сырларын түйген даламның,
Асылын терген бабамның,
Туған ел, сүйген балаңмын,

Толық

Қаладағы досыма

Бала ғашық ежелден, дана ғашық,
Далаға асық, досым-ау, далаға асық.
Құпиясын өзіңе қалады ашып,
Ақ селеумен кетсең ғой араласып.

Толық

Өткен күннің елесі

Е-е, достым, елес пе еді ол, ертек пе еді,
Еске алсаң еспе көңіл елтед тегі;
доп қуып кететінбіз, асық атып,
үй-үйдің тентектері.

Толық

Сол түнде

Жандырған жүрегімді өртіңменен,
Түстім сан тебіреніске сол түнде мен.
Алтын ай сәуле шашқан жасыл бақта,
Көрдім мен жанарыңды мөлтілдеген.

Толық

Сен ұялшақ қыз едің

Сен ұялшақ қыз едің, Мен ұяңдау ұл едім.
Сен деп соғып жүрегім, Сел боп тасып жүр едім.
Сен алманың гүлі едің, Мен қайыңның бүрі едім.
Жанымда боп бір бақта, Жайнауыңды тіледім.

Толық

Көңілімнің көкшесі

Сүйем сені! Арым таза, сөзім шын,
Көңілімнің Көкшетауы өзіңсің!
Асылынан алқа таққан көріктің,
Бақытымның Бурабайы деп ұқтым.

Толық

Көкшетау

Қашаннан қияға үкі, далаға айдар,
Қарағайлар, секілді нар ағайлар;
Ақ қайың, құшағыңды аш, анама айнал,
Сағынып салып келдім араға айлар,

Толық

Көк майса жерді көмкерді

Көктем мен көк мұз айқасып,
Көмекке Көкек жеткенде;
Көксоқта болар кәрі қыс,
Көндіге алмай от демге;

Толық

Көкшеден ұшқан көп үйрек...

Үлпілдеген үкілі қоғалары,
Үзілдіріп көк айдын, көгал әні;
Көктем сайын келетін керуенімен,
Көкшетауға көп үйрек көкалалы.

Толық

Ғашықтар! Қудай жүзіп жүресің де

Ғашықтар! Қудай жүзіп жүресің де,
Ойнайсың су шашысып, күлесің де;
Сендердей: Айна да қыз «гүл» есімді,
Жұмбақтас – жампоз жігіт, білесің бе?!

Толық

Айдыны асау, айбынды қандай көл еді

Айдыны асау, айбынды қандай көл еді,
Ақынның талай арналған әйбат өлеңі;
Айнашым менің, Арқаның кенже бөбегі,
Ажырап қалған аспанның әлде бөлегі?!

Толық

Айнакөл ажары

Толқытып толқындарың торғын жайған,
Айнакөл, ажарыңа болдым қайран.
Суреті жүрген көптен жүрегімде,
Япырмау, бұл бейнеңді көрдім қайдан?!

Толық

Бурабай Баурайында

Армысың, ардагер жер, ардақты шың,
Сен сері – сымбаттысың, салмақтысың;
Рахатқа батырасың келген жанды,
Сіміртіп самал – саумал, шәрбат – шырын.

Толық

Жолаушы толғанысы

Япырмау, неткен ғажап өңір едің,
Тапқандай саған келіп көңіл емін.
Тотыдай тоғай жапқан төңірегің,
Толайым дүниенің төрі ме едің?!

Толық

Жиһазды өңір

Көкшетауым, Көкше деген ат қандай!
Көрген адам қалмас, сірә, шаттанбай;
Сексен көлі сексен ауыл секілді,
Тарқамас той төрінде өтіп жатқандай.

Толық

Егінжай суреті

Алтын нұр аймалап алапты,
Шапағат сәулесін таратты.
Шығыстан шырайлы күн шығып,
Таң атты, таң атты, таң атты!

Толық

Шілдеде, шіркін, қыр қандай

Жолаушым, орақ кезінде,
Арқаға келсең аралап;
Шалқыған ұқсап теңізге,
Шалықтап жатар бар алап.

Толық

Ұстаз

Көкірегіңнің аршыған тұнбасын кіл,
Тәлімгердің таудай зор тұлғасын біл:
Ұлы міндет атқарған ұстаз деген,
Ақылгөйің әрі дос, сырласың бұл.

Толық

Ат жарыс

«Алысқа айда, аттарды алысқа айда,
Желдей жүйткіп жүйріктер жарыспай ма?
Жіберетін ат басын – жұлдызша ағып,
Жігер қайда-ей, жігіттер, намыс қайда?!»

Толық

Ауыл қотанында

Ырыс елі, бұл ауыл, тоқтық елі,
Тыныштық қой – мұндағы көп тілегі.
Туыссырап бір үйге келсең де сен,
Күллі ауыл мейманымыз деп біледі.

Толық

Арманға жетем бе деп жалықпасам

Арманға жетем бе деп жалықпасам,
Балдырған сырларымды халыққа ашам:
Балаң жыр болашаққа шашуым деп, –
«Ақырын жүріп, мен де, анық басам!..»

Толық

Жүрек үні

Отан – ана, туған ел, ата мекен,
Өр өлеңге өзіңді балап өтем.
Сол үшін белді будым, нар тәуекел,
Ер жігітте екі сөз бола ма екен?

Толық

Абай мәңгі ұлы тұлға! (Арнау)

Мәңгі тірі ұлы Абайы қазақтың,
Жыр жүрегі ұлы ақыным, кемеңгерім.
Ой қосып, жүрек қозғар өлеңдерін,
Қара сөздің қаламы Абай ата.

Толық

Қазақ шежіресі

Тарихы бұрмаланған қазағымның,
Тартыпты ұрпақтары азабын мың.
Адам ата, ауа ана қазақ болған,
Қазақ болған тегі де Хазарыңның

Толық

Қазақ шежіресі

Тарихы бұрмаланған қазағымның,
Тартыпты ұрпақтары азабын мың.
Адам ата, ауа ана қазақ болған,
Қазақ болған тегі де Хазарыңның.

Толық

Ту мен жан

Таң сарғайып атқанда,
Елең, алаң шақтарда
Будақ, будақ шаң шығып,
Жалғыз атты жолаушы,
Ауылға қарай көсілді,

Толық

Сүйем Сізді!

Сүйем Сізді!
Өмір бойы, күн сайын...
Тас төбемнен төнесіз де тұрасыз,
Шұбатылған көлеңкедей түн сайын.

Толық

Көкжиектің көз жетпейтін шегіне

Көкжиектің көз жетпейтін шегіне,
Ұшты-күйлі сіңіп кеткен бәрі де.
Ғайып болар күнім келер менің де,
Мына әлемнен мәңгіге.

Толық

Күн өлмейді біз екеуміз өлсек те

Күн өлмейді біз екеуміз өлсек те,
Бақыт құсы адасып кеп қонса-шы?
Күнсіз мұңның болатынын көрсек те,
Бұлтсыз күннің туар шағы болса-шы?

Толық

Ұсталып қалған қаша алмай

Ұсталып қалған қаша алмай,
Киіктің көзі сындымын.
Запыраннан да, балдан да,
Босаған шөлмек сындымын.

Толық

Алдымнан шықты кіл бөтен

Алдымнан шықты кіл бөтен,
Осы бір жолмен күнде өтем...
Құйғыта қашып барады,
Қу жаны үшін бір бөкен.

Толық

«Жұлдызда» тұрам...

«Жұлдыз» деген ауылда тұрамын...
Шаң басқан жолдар жолдасым.
Қаладан қиян жырақта тұрамын,
Даламен туыс болғасын.

Толық