Ақыл аста,
Қайрат жаста,
Асыл таста.

Ілмектер: ас, ақыл, тас, қайрат, жастық шақ, асыл

---

---

Ақыл бар жерде шындық бар, өтірік жоқ.

Ілмектер: ақыл, өтірік

---

---

Ақыл бастан шығады,
Асыл тастан шығады.

Ілмектер: ақыл, асыл, бас, тас

---

---

Ақыл бізді білімге жетелейді.

Ілмектер: ақыл, білім

---

---

Ақыл дария екен,
Көңіл дүлдүл екен.

Ілмектер: ақыл, дария, көңіл

---

---

Ақыл жас ұланнан,
Жүйрік тай-құнаннан.

Ілмектер: ақыл, жүйрік

---

---

Ақыл жастан шығар,
Жүйрік аттан шығар.
Ақыл қарттан шығар,
Асыл тастан шығар.

Ілмектер: ақыл, жас, жүйрік, ат, қарт, асыл, тас

---

---

Ақыл көркі — тіл,
Тілдің көркі — сөз,
Адам көркі — жүз,
Жүздің көркі — көз.

Ілмектер: ақыл, тіл, сөз, көрік, көз

---

---

Ақыл кіріп, қырықта әдеп білмесе,
«Адам емес» болар еді, кім десе!

Ілмектер: ақыл, қырық, адам

---

---

Ақыл-қайла болмайды тек жарлыда.

Ілмектер: ақыл, жарлы

---

---

Ақыл махаббат тұзағына тап келсе,
Қашарға жол іздейді.

Ілмектер: ақыл, махаббат, тұзақ, жол, қашу

---

---

Ақыл мен білім арманыңды іске асырады.

Ілмектер: ақыл, білім, арман

---

---

Ақыл надан басқа кірмейді,
Темір шеге тасқа кірмейді.

Ілмектер: ақыл, надан, темір, шеге, тас, бас

---

---

Ақылды адам аз жейді.

Ілмектер: ақыл, адам, аз

---

---

Ақылды адам нәпсісін тыя біледі.

Ілмектер: ақыл, адам, нәпсі

---

---

Ақылды адам өмір сүру үшін ішіп-жейді,
Ақымақ күнде ішіп-жеу үшін өмір сүреді.

Ілмектер: ақыл, адам, ақымақ, жеу, ішу, өмір

---

---

Ақылды адам сөзді орнымен айтып,
Жөнді жауап күтеді.

Ілмектер: ақыл, адам, жауап, сөз

---

---

Ақылды адамға екі дүниеде де жол ашық.

Ілмектер: ақыл, дүние, екі, жол

---

---

Ақылды болу сараңға да жарасады.

Ілмектер: ақыл, сараң

---

---

Ақылды деп айтса болар
Айттырмай өзі білгенді.
Жомарт деп айтса болар
Сұратпай өзі бергенді.

Ілмектер: ақыл, жомарт

---

---