Ақылың болса арыңды сақта,
Ар-ұят керек әр уақытта.

Ілмектер: ақыл, ар, ұят, адам, адам және оның қасиеттері

---

---

Досы көпті жау алмайды,
Ақылы көпті дау алмайды.

Ілмектер: дос, ақыл

---

---

Бойың қисық болса да,
Ақылың түзу болсын.

Ілмектер: бой, қисық, ақыл, түзу

---

---

Ақыл көпке жеткізер,
Өнер көкке жеткізер.

Ілмектер: ақыл, өнер

---

---

Ақыл — шам-шырағың түндегі,
Білімділік — жарық көзі күндегі

Ілмектер: жарық, көз, ақыл, білімділік, түн, күн

---

---

Ханда қырық кісінің ақылы бар.

Ілмектер: ақыл, хан, өмір, орта, тұрмыс, тірлік, қоғамдық құбылыстар

---

---

Ақылың барда адамдарды танып ал.

Ілмектер: ақыл, адам, өзбек мақалы

---

---

Болат кездік қап түбінде жатпайды,
Ақылы жоқ жаманды егеулеп тұрсаң, батпайды.

Ілмектер: болат, ақыл, ақымақ, қап

---

---

Ақылды мақтанса, істі тындырар,
Ақылсыз мақтанса, аяғын сындырар.

Ілмектер: ақыл, ақылды, мақтану, мақтаншақтық

---

---

Ақыл – тозбайтын тон,
Білім – таусылмайтын кен.

Ілмектер: ақыл, білім

---

---

Ақыл - ауыздан,
Мерей - көзден.

Ілмектер: ақыл, мерей

---

---

Әкеден — ақыл,
Анадан — мейір.

Ілмектер: әке, ақыл, ана, мейір

---

---

Ағадан— ақыл,
Атадан — нақыл.

Ілмектер: аға, ата, нақыл, ақыл

---

---

Арқасы аспанға тисе де,
Ақылы аяғының астында жатыр.

Ілмектер: арқа, ақыл, аспан, ауған елінің мақалы, ауған мақалы

---

---

Ақылды арын қорғайды,
Сараң малын қорғайды.

Ілмектер: ақыл, ақылды

---

---

Билердің сөзі – ақылдың көзі.

Ілмектер: би, сөз, ақыл, көз, мақал, мәтел

---

---

Ақыл — бұл күштен әлдеқайда көп нәрсе. Күш пайдасыз жерде ақыл көмектеседі.

Ілмектер: мысыр мақалы, ақыл, күш

---

---

Білімдіден ақыл шығар.
Ақылды қарттан нақыл шығар.

Ілмектер: ақыл, білім

---

---