Қорқақ қояндар

Орман қояндары түнде ағаш қабығымен, ал дала көжектері күздік дақылмен, шөппен, қырман бидайымен қорректенеді. Түнде қар үстінде қоян көзге көрінетін терең іздер қалдырады. Қоянды жем етуге бәрі әуес, оны адам да, ит те, қасқыр да, түлкі де, қарға да, қыран да аулайды. Егер қоян тікелей жүрсе, оның іздері арқылы ертемен тауып алар еді; қоян қорқақ, сол қорқақтығы қоянды аман сақтайды.

Қоян түнде орманда болмасын, далада болсын қорықпай тік іздер қалдырады, ал тәңертең оның жаулары ояна бастайды: қоян болса сақ құлақ, иттің үргенін, шананың сықырын, мұжықтардың дауысын алыстан естиді, не қасқырдың сарт-сұрт дыбысын естіп, әрлі-берлі жанұшыра жүгіріп, жанталаса бастайды. Біресе алға зытады, біресе зәресі ұшып артқа қашады, сылдырды естіп дірілдеп секіреді, тұрған жерінен қайта жүгіріп қашады. Сөйтіп таңа атқанша секіріп жүгіреді, таң атқанда ұйқыға кетеді. Ертесінде аңшылар қоянның ізін таба алмай дал болады, оның қосақ-қосақ, оңды-солды орғыған іздерден шатасып, қоянның айлакерлігіне таң қалады. Ал қоян болса қулық жасаймын деп ойлаған емес, өйткені ол мұның бәрін қорыққанынан ғана істейтін.

Аударған Салауат Кәрім