Базардың "әдісі"

Базар Үкиев терісі сүйегіне жабысқан, арық, қасқабас кісі. Кеңес үкіметі дәуірінде аудандық атқару комитетінің жалпы бөлімінде істейді. Бірде қызметке келе жатсам, ауаткомның жанындағы бақ ішінде терекке сүйеніп тұр екен. Сәлемдескеннен кейін:

— Базеке, қалай?, — дедім.

— Ой, несін айтасың інішек, қатты шаршап тұрмын, — деді.

— Тыныштық па өзі, не істеп шаршап жүрсіз?

— Өз арамызда қалсын, мен мына аудандық атқару комитетіне жұрттың жеңіл машина сұрап жазған арызын тіркеп те отырамын. Барлық іс папкілерін жаңалап, былғары қапты жаңа журнал ашып, оған өтініш берушілерді әдемілеп тіркеп қойғаным сол еді, бастық шақырып алып, өтініш берушілердің аты-жөні жазылған журналдағы тізімнің алдыңғы жағына бір адамды қос дейді. Журналды көрсетіп, қалай қосамын, тізімнің соңы жағына тіркейін десем, өзіме ұрсып, олай болса жаңа журнал ашып, тізімді қайта көшіріп, әлгі кісіні ең алдына тіркеп, жаз деген... жөне бұл үнемі қайталанып тұрады, онымен қоймай бол-болға салып асықтыратынын қайтерсің, бүгін түскі асқа да барған жоқпын,-деді күрсініп.

— Сонда қалай, сіз тек журналдағы тізімді қайта көшірумен отырасыз ба?

— Отырмағанда... бастықтың нұсқауы солай... Журналды жылына бес-алты мәрте жаңалаймын...

— Оныңыз қиын екен, — дедім де жөніме кеттім.

Арада айға жуық уақыт өткенде Базармен әлгі жерде тағы кездесіп қалдым. Бұл жолы әнеугідей емес, көңілді.

— Оу, Бәке, көңілдісіз ғой?

— Иә, өткенде өзіңе айтып ем ғой, журнал жайында...

— Иә, есімде.

— Сол журналы түскірді қайта көшірмеудің әдісін таптым...

— Қалайша?

— Енді журналдағы тізімнің арасын аңқитып, ашық-ашық ғып жазатын болдым. Бастықтың қос деген адамын қосып, тірке деген жеріне тіркеп жаза саламын, бұрынғыдай қиналып жатпаймын. Бастық та риза, маған да жеңіл...

Ол осыны айтып, мәз-мейрам боп, ақтарыла күлді-ай кеп. Оның ойлап тапқан "әдісіне" мен де күлдім. "Аңқау елге арамза молда" деген осы-ау...