Ақ қайың жылап тұр

Бала кезімде мектептен үйге келе жатып тың тыңдайтынмын. Шыңылдаған төс пен балға үні құлаққа келсе, есіктен кіре портфельді атып ұрып, апыл-ғұпыл киініп, ұстаханаға жүгіремін. Көрші Түгел ағай темір соғып жатады. Шағын ұстахана іші кәкір-шүкірге толы, мұнда не жоқ дейсіз? іздеген шегеңді, болтың мен гайкіңді табасың. Ағай әрдайым "кел, кел" деп, күліп қарсы алады. Мен темір-терсектен гөрі ағайдың әңгімесіне құмармын.

— Менің әкем соғыстан оралмады, — дейді ол бірде мұңайып, — мына қайыңды соғысқа кетерде өз қолымен отырғызған. Сонау бір жылдары осында құрылыс салу үшін келгендер: "жол тартуға бөгет жасайды" деп, ағашты құлатқысы келді. Бірақ шешем жылап-еңіреп, алып қалды. Бері жүр бірдеңе көрсетейін. Ағай жапырағы сыбдыр қаққан, тіп-тік боп өскен ақ қайыңның жанына келіп, ағаштың тізеден жоғары жеріндегі қара дақты сипап тұрып:

— Мынау сондағы балтаның ізі. Бір әумесер тракторшы әй-шәй жоқ балталап жатқанда, шешем қолына жабысып, шаптырмаған, — деп маған қарайды.

Мен жұп-жұқа қабығы ақ қағазша желбіреген қайыңның шойырланып біткен жарақаттай білеуленген діңін қолыммен аялай сипалаймын...

Ұзақ жылдардан кейін жолшыбай баяғы балалық шағым өткен ауылға соғудың сәті түсті. Ауыл көп өзгерген. Оқтаудай көше, шатырлы ақ үйлер. Мен білетін көптеген адамдар, Түгел ағай да бақилық болыпты. Ағаның шаңырағын иеленген кешегі қара домалақтар, бүгінде азамат боп, шекесінен қарайды.

Өз үйімнің орнында өткенді еске алып, ұзақ тұрдым. Әлдене есіме түскендей жалт қарасам, әлі бар екен — баяғы ақ қайың. Жапырағы желмен ойнап, алақан соққандай сусылдайды. Еріксіз бұрылып, жанына бардым. Бұрынғыдай емес, бұтақтары салбырап, тамырлары білемденіп кетіпті. Күтімсіздігі көрініп тұр. Балтаның ізі бітіп, шодырайған көзге айналған, сипап едім, қолыма мөлдір тамшы ілікті.

Ақ қайың жылап тұр...