Орыстың малы

Жетпісінші жылдардың бел ортасы. Түрікменстанның Красноводск аудандық газетінде қызмет істеп жүрген кез еді. Бірде аудандық партия комитетінен "Жебел" кеңшарында құрылған комсомол-жастар шопан бригадасы жайында мақала жазу қажет деген нұсқау түсті. Орталықтан үш жүз шақырымдай жердегі шаруашылыққа қонаға жеттім. Қазағынан түрікмені көп кеңшардың басшысы Әсен Назаров деген түрікмен еді. Жастар бригадасына өзі ертіп апаратын болды. Ертеңіне ертелетіп жолға шықтық.

Даланың ойлы-қырлы жолымен ілбіп жетеміз деп жүргенде күн арқан бойы көтеріліп қалды. Дөңге көтеріле қиялай құлағанымызда шөптен салынған бастырмалы қараның төбесінен түстік. Таяп келіп тоқтағанымызда қора толы қой маңырап қоя берді. Әлі өріске шықпаған екен. Мұны көрген Әсен ағай ашудан түтігіп кетті. Жылдамдата барып қораның есігін ашты. Сол-ақ екен ашқұрсақ мал лап қойды. Тоқты отары екен бірін-бірі бастырмалап құлап жатыр.

Қырдан көктем исі аңқиды. Қырат-белдер көкпеңбек. Мұндайда мал шыдар ма, көк қуып безіп барады.

— Әй, жүгірмек иттер-ай, бұлар қайда жүр, малды тал түске дейін қамап, — деген Әсен қора іргесіндегі шопандар үйшігіне барды да, есігін жұлқи ашты. Үй іші астан-кестен. Темекі мен арақ исі қолқа қабады. Жамылғылары басына кетіп, сирақтары қостиіп айқұш-ұйқыш жатқан төрт бозымбай балаң жігіт бірін-бірі оятып әлек.

Қатты ашуланған бастық олардың жер-жебіріне жетті. Қайтар жолда Әсен де, мен де үнсізбіз. "Мақтаған қыздың..." кебін киген комсомол шопандар артта қалды.

— Жаңағы көргендеріңді жазасың ғой, — деді Әсен кенет түйеден түскендей.

— Әрине, — дедім.

— Осыны жазбай-ақ қойсаң қайтеді?..

— Неге мен жазу үшін келдім ғой...

— Ой, Темеке, қайтесің соны, сірә орыстың малы ғой. Ертең-ақ үкімет етке айдайды, ит болып азабын көретін біз дағы.

Мен ойланып қалдым. Аңқылдаған ақ көңіл азамат Әсен Назаровтың сөзін жерге тастай алмадым. Мақала жазылмады, бірақ оның " орыстың малы" дегені есімде қалды.