Дәрекең

Дәрекең деп отырғаным майдангер қарт-Дәрменбай Іңірбайұлы. Ұлы Отан соғысында бір аяғынан айырылды. Елге оралғаннан кейін бар саналы ғұмырын мал бағуға арнады. Балалары өскеннен кейін, мұнан жиырма жыл бұрын Түрікменстаннан атажұрты Маңғыстауға бағыт ұстанды. Қызылтөбе ауылына көшіп келіп, зыңғыратып үй салып алды. Соғыс мүгедегі ретінде облыс орталығы Ақтаудан алған төрт бөлмелі үйін отау тіккен екі баласына бөліп берді. Екі рет алған автокөлігінің қызығын да балалары көрді. Ұлын ұяға, қызын қияға қондырған қария сексеннің сеңгіріне аяқ басқанда дүниеден озды.

Менің бұл арада айтайын деп отырғаным ақсақалдың кіршіксіз ақ көңілдігі, қандай ма кезде де өзін ақжарқын күйде ұстай білуінде.

Бізге құдалығы бар, үлкен кісі ретінде анда-санда сәлемдесуге, көрісуге баратынбыз. Көргеннен келініне дауыстайды:

— Ай, Айман қайдасың, төркіндерің келді, қазан ас.

Мен де өзі қалжыңға ыңғай берген Дәрекеңмен бұра сөйлеп, әзілдесуге бейілмін. Балтырындағы үлкен тыртықты нұсқап:

— Мына аяғыңызға не болған? — деймін, оны соғыс кезінде оқ тескенін біле тұра. Ол да есесін жібермейді:

— Сендерді қорғаймын деп тапқан олжам ғой.

— Сіз соғысқа бардым дейсіз, қалай сонда немісті көрдіңіз бе? Кинодан көріп жатамыз, ылғи біз жеңеміз, сонда қалай болғаны, — деп мен де тақымдаймын. Ол сақалын салалап, ойланып қалады да, ағынан жарылады.

— Ұрысқа кіріп, алғашқы шабуыл кезінде оң аяғымды жылан шағып алғандай болды. Орнымнан қозғалайын десем, аяғым көтертпейді. Бір кезде санитарлар келіп, жіліншігімді оқ пәршалап кеткенін айтты.

— Сосын?

— Содан соң қасымдағы жолдастарым жетті. Қазағы, түрікпені бар ауылдас жігіттер қаумалап жатыр. Айтатындары: "Саған құдай берді де саған құдай берді"...

— Ал, сіз не дедіңіз?

— Мен не дейін, сендерге де құдай жеткізсін деп жатырмын, — деп Дәрекең күледі. Қайран ауылдың аңқылдаған ақ көңіл қарттары-ай десеңші?! Енді ондай жандар қайда?