Гендерлік теңдік: Қазақстандағы қазіргі жағдай мен болашаққа бағыт

Гендерлік теңдік: Қазақстандағы қазіргі жағдай мен болашаққа бағыт

Қазақстанда гендерлік теңдік мәселесі соңғы жылдары қоғамның назарында. Бұл тақырып тек әйелдер мен ерлер арасындағы құқықтар мен мүмкіндіктердің теңдігіне қатысты емес, сонымен қатар елдің әлеуметтік-экономикалық дамуына тікелей әсер етеді. Осы мақалада Қазақстандағы гендерлік теңдіктің қазіргі жағдайы мен болашағына бағытталған негізгі аспектілерді қарастырамыз.

Гендерлік теңдік индексіндегі жағдай

2024 жылы Қазақстан Дүниежүзілік экономикалық форумның жаһандық гендерлік алшақтық индексінде 146 елдің ішінде 76-орынға орналасты. Бұл өткен жылмен салыстырғанда 14 орынға төмендеу болып табылады. Бұл көрсеткіш Қазақстанның гендерлік теңдік саласындағы кейбір мәселелерді шешу қажеттігін көрсетеді.

Мемлекеттік қызмет пен саясаттағы әйелдердің рөлі

Қазақстанда мемлекеттік қызметте әйелдердің үлесі 55,8%-ды құрайды, ал басшылық лауазымдарда бұл көрсеткіш 39,1% деңгейінде. Парламентте 28 әйел депутат бар, бұл жалпы депутаттар санының 18,9%-ын құрайды. Сонымен қатар, мәслихаттарда әйелдердің үлесі 22,7%-ға жетті.

Экономикадағы әйелдердің қатысуы

Шағын және орта бизнестегі әйелдердің үлесі 48%-ға жетті. Бұл көрсеткіш әйелдердің кәсіпкерлікке белсенді қатысып жатқанын көрсетеді. Сонымен қатар, әйелдерге арналған арнайы бағдарламалар, мысалы, «Ұмай» ипотекалық бағдарламасы арқылы 3 660 әйел баспана сатып алуға мүмкіндік алды.

Білім беру және цифрлық дағдылар

«IT-Aiel» жобасы арқылы жұмыссыз әйелдер мен декреттегі аналар цифрлық біліктілігін арттыруда. Бұл бағдарлама аясында 18 мың қыз бен әйел цифрлық ғылымдар, киберқауіпсіздік және электрондық коммерция бойынша білім алды.

Болашаққа бағыт

Қазақстан гендерлік теңдікке қол жеткізу жолында бірнеше маңызды бағыттарды ұстануы қажет:

Саяси қатысуды арттыру: Әйелдердің саяси шешім қабылдау процесіне қатысуын кеңейту.

Экономикалық мүмкіндіктерді теңестіру: Әйелдердің экономикалық белсенділігін арттыру және жалақыдағы айырмашылықтарды азайту.

Білім беру мен кәсіби дамуды қолдау: Әйелдердің білім алу және кәсіби даму мүмкіндіктерін кеңейту.

Құқықтық қорғауды күшейту: Гендерлік зорлық-зомбылыққа қарсы күресті күшейту және әйелдердің құқықтарын қорғау.

Қорытынды

Қазақстан гендерлік теңдікке қол жеткізу жолында белгілі бір жетістіктерге жеткенімен, әлі де шешімін таппаған мәселелер бар. Әйелдердің саяси, экономикалық және әлеуметтік өмірге толыққанды қатысуын қамтамасыз ету үшін жүйелі шаралар қажет. Бұл тек әйелдердің ғана емес, бүкіл қоғамның дамуына оң әсер етеді.