Арал жағасында

1 - өлең
Келіп едім Аралға — теңізім жоқ, теңізім,
Қалай берген қарт Хазар жалмауызға егізін ...
Көрінер деп бір белгі — күн салып кеп қарасам,
Бұғып жатқан диюдай бас көтерді қара шаң.
Балдырлардың орнында адыраспан қалыпты,
Көре алмайды ел мұнда жамырасқан балықты.
Желмен баяу сыңсиды айлағымның қолтығы,
Көне арнада сусиды майда құмның толқыны.
Әйлеңкес жел есірсе — толқындар жоқ күркірер,
Жын - шайтанның шашындай сар жағал құм сілкінер.
Не боп кеткен, япыр-м-ой,
бизар қылды-ау безер құм,
Құм құйылып жатыр ғой арнасымен өзеннің.
Біреу мені істіктеп жылатқандай сезіндім,
Тамырымнан қан емес — құм аққандай сезіндім.
Бақа да әнін салмаса — кесіртке бар бақа бас,
Жалмайтыны болмаса Құм — Теңізбен аталас.
Құйын тұрса аспанға шашын шашып жынданып,
Құм астында сырласар құлық пенен құмбалық ...
 
Өртегелі сені бір тандыр қалған дей ме екен?
Үрпі сорар ерінге шандыр да арман дей ме екен;
Балықтары желініп қалбыр қалған дей ме екен;
Халықтары керіліп сан құр қалған дей ме екен;
Сенің көрер қызығың мәңгі ұрланған дей ме екен;
Ұрлап кеткен оны да Тағдыр — Жалған дей ме екен?!
Құлақ салсаң жан - жаққа үн шығады сыңсыған,
Бұйқыт жатқан аймақта тұншығады бір шыдам.
Жалмайтыны болмаса Қазаққа — Жұт ағайын,
Тағы да бір мойынға ыршығалы тұр шығар ...
Егер теңіз толқыса түйілуші ед қабағы,
Ал мына құм ісіне ырза сынды жаңағы.
Езудегі табындай жымысқы бір әзілдің,
Жымсияды жаңылмай езулері әжім құм.
Құм теңізбен баталас — жалмайтыны жаман-ау,
Жұт қазақпен аталас — алдайтыны жаман-ау ...
Алты алаштың әкесі құсап сөйлер, ағам-ау,
Қайда кетті толқыны шырпып соққан жағалау?
Жағалауда санды ұрып момын халық сенделген,
Айырады қорегін өтірікпен сен берген.
Жұртқа жалған жаны ашып, өздеріне қор ашып,
Жүрген талай көкелер жатпен кетті жарасып.
Ертеңіне халқының арттарымен бал ашып,
Кейбірінің атағы бұлттан да өтті әрі асып.
Қазақ қасқа айтқыш-ау, бар ма ағамның хабары?
"Қарыны ашқан сұмпайы қаралы үйге шабады".
 
Өле-тұғын жайым жоқ менің де енді жұтып у,
Таңдайдағы Зәһарды керек боп тұр түкіру:
Күңірсіген құйқадай күйіп жатыр сай-сала,
Жұмағыңның есігін ашыңқырап қойшы, аға!
Бұл өлкенің хал - жайын келсе егер де ойлағың,
Су жоқ, құмға сен де бір сүңгіп көрші, Бейбағым!..
Жанды аларсың есірсең, шен тағарсың кешірсең! –
Жерің - тозақ, ел — мазақ. Бейбақ емей несің — сен!..
1986-92 ж.ж. Арал — Мергенсай.

2 - өлең
Жағасына Аралдың тағы келдім,
Ұрын барып жүргем жоқ — әбігермін.
Құлғана адам түбіне жетті ме ақыр,
Ғалам — Ана тудырған Жәдігердің?!.
Түк шарам жоқ, келгенмін мен несіне?!
Тұзды дауыл борап тұр елге өшіге.
"Шұбырғанда ізіңнен шаң бораған"
"Шұбырынды Ақтабан" келді есіме.
Жабысып жүр жынды жел шалғайымда,
Сордың мөрі басылған маңдайымда.
Отызыншы жылдарғы қыршындардың
Көз жасының дәмі бар таңдайымда.
Қамын ойлар ұл қалмай анты берік,
Құритындай ертең - ақ халқым өліп ...
Ішке жұтқан өксігім өзекті өртеп,
Екі көзім кетеді қантүленіп. 
Тірі жүргенім үшін жатқа жақпай
Өтуде өмір тұлданып шапқан аттай.
Далам жатыр — бетіне Арал атты
Қара сия төгілген ақ парақтай.
Қалғып кетсем теңізім түске енеді,
Құртуға адам не деген іскер еді?! —
Ана үрпінен тұзды сүт емген ұлан
Жасын сүртіп, былай деп тістенеді:
"... ашуда әне, жал құмдар бізге аранын —
Сызда жүрек,
сызда ми,
сызда жаным!..
Көздеріне көрсоқыр адамзаттың
Құйып жатыр Аралым тұз боранын!.."
... Арал желі ақ шаңын тұрды үйіріп ...
Көкіректі кеміріп күллі күйік —
Сені азалап өтем деп серт бердім мен,
Көздеріме қалғанша құм құйылып ...

1987 ж. Арал қаласы. 

---