Алатауға қарап...

Армысың! Бауыры ән-күй, ақ бас атам,
Шөгер ең өр төсіңнен атпаса таң.
Айналып сыр айтуға саған келдім,
Өзің боп өміріммен шектес Отан.
Бауырың қызыл-жасыл қаптаған гүл,
Көркіңнен көзін алмай тоқтаған күн.
Аяулы Алатауым кім келсе де,
Сәлемін салқын қарап сатпаған бір.
Баяндап өткен ғасыр жол-мұрасын,
Көңілге көп сырды сен қондырасың.
Алдыңа қарсы аласың, кім келсе де,
Қазақтың шертіп дала домбырасын.
Білемін, баурың ыстық, салқын басың,
Ұлылық жатқандай бір қалпыңда шын.
Баяндап бересің сен кім келсе де,
Қазақтың өр мінезді бар тұлғаын.
Үйреткен жақындық пен татулықты,
Үйреткен қайсарлық пен батылдықты.
Баурыңнан өрген сонау өрендерін,
Өзіне баулып бәрін ақын ғыпты!
Бауырыңнан бұлақ боп күй аққанда,
Жан бітер жағадағы қияқтарға.
Тұрамын саған қарап ертеменен,
Шығар деп күн иегін сүйеп таңда.
Жайып сап жанымның жас, дастарханын,
Баурыңда отырғандай достар қалың.
Атыңнан айналайын,
Алатауым,
Басы қар, бауыры гүл, Асқар тауым!
Сан айлар сағыныштан шаршап талып,
Сүйемін толқыныңды аңсап барып.
Аялап жібересің мойыныма
Ақ бұлттан қабат-қабат моншақ тағып!
Тыңдап ап бауырыңнан бақтар әнін,
Жанымның жайып сол сәт ақ парағын.
Шақырам шала жансам,
Шабытымды,
Кеткендей алып қашып ақ бораның!
Ақтарып әрі-бері ой сандықты,
Еске алам ерлеріңді жайсаң мықты.
Айналдым атамекен,
Алатауым,
Паш еткен ұлылықты,
Қайсарлықты!
* * *
Сұлу боп кеткен бүгін далам неткен,
Сүйеді бетімнен кеп самалы еппен.
Талпынып тал басына, тау басына,
Еңбектеп келе жатыр бала көктем!
Көкжиек ақ сағымнан тасқан арна,
Ақ бұлт бара жатқан бастап алға.
Сыйғандай сәуле ойнаған бүкіл әлем
Қос тамшыдай кішкене қос жанарға!
Көктем кеп кеуделерде күй тулаған,
Бар маңай көрінгендей сиқыр маған.
Той жасап жатқандай бір думандатып,
Көл бойлап келген құстар қиқулаған!
Жастықтың осынау бір қызған бағын,
Аралап кетті кезіп ізгі арманым.
Кеудеме көшірсе әкеп туған жердің
От боп жанған оймақтай қызғалдағын.
Сұлу боп кеткен бүгін далам неткен,
Жанымды жайлауына алаң еткен.
Талпынып туған жердің ой-қырына
Бейкүнә келе жатыр бала – көктем!
* * *
Жыр жазайын десем жақсы күз жайлы,
Шабыт шіркін шала бықсып, қызбайды.
Сұлулық жоқ жаздағыдай көз қанар,
Аққу көлді қанатымен сызбайды...
Көкірегін ойға көміп тау, Алап,
Ештеңеге бойсұнбайды дауалап.
Бір кездегі қыз табиғат тұр бүгін,
Кәріліктен салқын ғана жауап ап.
Күздің жұмбақ жайып тастап бар сырын,
Мөлтілдейді тал кірпікте таң шығы.
Тас бұлақтың шығады үні тым бәсең,
Қарлыққан бір даусындай әншінің.
Жапырақтар жерді жауып сары ала,
Кей көңілдің заманы ауып барады, ә.
Күйсіз күзде ит екеші, ит-тағы,
Еріне үрер жатып алып қорада.
Алатауға әппақ мұнар түстеніп,
Бір күлуді жерге қарап күш көріп.
Анда-санда жылт етеді күн көзі,
Жастық жайлы жатқандай бір түс көріп!..
Жыр жазайын десем жақсы күз жайлы,
Шабыт оты бықсып шала, қызбайды.
Сонау сылқым сырлы көлге еркінсіп
Қанаттарын аққу құстар сызбайды…
* * *
Жас талдың жағадағы жапырағын,
Қамшылап өрім бұлақ жатыр ағып.
Бозторғай ән салады шырқау көкте,
Осынау кең даланы сахна ғып.
Көктемнің осынау бір таңын күттім,
Жарын күткен шағындай қалыңдықтың.
Шипа ғой көкірек керіп жұтқан ауаң,
Астында маңғаз аспан,
қалың бұлттың!..
* * *
Ей, шаңқобыз!
Бабамның сырлы аспабы,
Есімің сенің болды аңыз.
Білмейтін едім домбырадан басқаны,
Кеудемнің бұлтты аспаны
Жыртылып –
Парлады көздің жастары!..
Сен сөйлеп кеткенде –
Ей, шаңқобыз!..
Арманда өткен бабамның
Жеткіздің жұмбақ бір сырын,
Ояттың сөйтіп даламның
Жабылып қалған кірпігін.
Көміліп қалған заманмен
Жетпеген қоңыр самал ма ең!..
Тыңдағанымда даусыңды
Ей, шаңқобыз,
Табынып қалдым саған мен!
Ойлармен қилы болып мәз,
Кеудеме титтей толып саз.
Айдыныма шаңқай түсте бір
Мұң шақты қоңыр қонып қаз.
Шертпесем де тілін дәл басып,
Әуенім жатты жалғасып
Жалғызсыраған кеудемде!
Ей, шаңқобыз!
Бабамның сырлы аспабы!
Қиялға кеттің жалғап із.
Шертіліп дәуір дастаны,
Көзімнің ақты жастары,
Жыртылып
Кеудемнің бұлтты аспаны!
Бір самал жерді өпкендей,
Бір әуен талып жеткендей,
Айдынынан әппақ жанымның
Қалықтап бір қоңыр қаз
Қанатымен бетімді
Желпіп ұшып өткендей!
Ей, шаңқобыз!
Мынау ашық әлемге
Қоңыр самал үніңмен
Менен де сәлем жолдаңыз!
* * *
Қанша өмірім бар әлі,
Келем талмай,
Дауылдарда сынбаған емен талдай.
Бір күнімнен бір күнім қызықтырақ,
Жалғасқан алдымдағы көген таудай!
Елемей бай ма, әлде жарлысың ба,
Көңілдің кезіп бергі, арғысын да.
Ыстықтап бір күйлермен кеткеніңде,
Бір барып қайтқың келер қарлы шыңға!..
Биіктерге қараумен көз алданған,
Қарамасам, құштарлық мазамды алған.
Қанша өмірім бар әлі күтіп келем,
Уақыт деген дүрмекті базарды алдан!
Оттай боп бір өмірім бір өмірден,
Жолдарда жылап кейде, күле білгем.
Ұқсаң, баурым!
Бұл күнде аяқ емес –
Жер басып жүргендеймін жүрегіммен!
* * *
Көкірегімде тұнып көп жатқан асыл,
Сенімімді неге бір ақтамасын.
Асығып арманыма алып ұшсам,
Адам емес, уақыт бақталасым!
Көкірегімде бір күй жүр сері таңнан,
Емес одан мені ешкім жеріте алған.
Сепсем деп ем жанымның барлық дәнін
Туған жерге елімнің тері тамған!
Жүрсем де сайға құлап,
Таулар асып,
Жүргем жоқ тағдырыммен саудаласып.
Адам емес,
Уақыт бақталасым,
Уақытпен көргем жоқ бал жаласып.
Тірлігім менің кейде біреуге мұң,
Жетпей жүрген шағымда бір өрнегім.
Сол өрнекті табуға асығамын,
Таба алмасам,
Ол менің тірі өлгенім!..

---