Өлең, жыр, ақындар

Майдандас достарым хақында

Басымды имей өте аламын дермісіз,
Бұл зиратта жатыр солдат белгісіз.
Өмip-бақи өшпейтұғын алауы
Әсте мың-сан шырағданға бepгіciз.

Толық

Ғарифоллаға

Қайран аға, еркелігім жарасқан,
Әзіл айтсам, әдеп сөзден әрі аспан:
Білеміз ғой, өзің жайлы тынбастан
Бұл күндерде не деп жатыр жер, аспан.

Толық

Ардағым – атамекенім

Көп тірлікті көгертіп,
Тас, темірді қыздырған,
Көнерген ойды шегертіп,
Жаңаның бойын оздырған.

Толық

Орынсыз опық

Бәрі ұйқыда тоған, дала,
Тыныш екен түн, дача.
Айтарым бар саған, бала,
Балам, мені тыңдашы!

Толық

Әкелердің ізімен

Жүріп келеді,
Тұрып көреді ұландар
Қаһарлы жолын әкелердің.
Жөнді сол жүйе, —

Толық

Әр кездегі экспромт

Жатырмын жат өлкенің жылғасында,
Ажалдың алпамсасы тұр қасымда.
Билігі талықсыған тағдырымның
Қақыратқан қабырғамды қорғасында.

Толық

Былтырғыдан басқаша

Күн тәулікте бip-aқ мәрте таң атса,
Бip мәрте жыл күз нәciбiн таратса,
Заң еді сол.
Заң еді сол адамды

Толық

Ішкі монолог

Тұлпар-тұлпар қашанғы даласында,
Еш көнерген сыр да жоқ дәл осында.
Дала, тұлпар өзгерсе адамдарша,
Сол жалған деп таласа аласың ба?!.

Толық

Орақ үстінде

Қырманда қызып, күн қауышады,
Дегбірсіз мезгіл түнге ауысады;
Түні де ширақ, дәулеті тасып,
Сағат, минутын тауысады.

Толық

Тасқын айдаған тағдырлар

Түбі — тақтай,
Су жоқ одан бір тамған.
Және тақтай екі бірдей жақтауы.
Іші — тасқын, көбік атып бұрқанған —

Толық

Шытырман түс

Жайылымға, егінге жарамастай,
Малшы, диқан өлең қып қарамастай,
Тақыр, тастақ, шым батпақ, сорлы танап
Жатқаны рас ұлы іске араласпай.

Толық

Алып – анадан

Әзіз жұртым!
Ол кім?
Білсең өлшемін,
Бір толғатқан олжаң емес ол сенің.

Толық

Талдықорған сулары

Ағысы өжет те дарқан
Өсекке үш дүркін барғам,
Көркіне көзім қаныққан.
Жә тұтас өлшеп көрсең де,

Толық

Жасыбай перзенті

Өтірік айтсам болар ед сөзім ғapiп:
Жасыбайды көргем жоқ өзім барып.
Естуімше, ерте-кеш ерке бұла
Өнеді екен қайнардың көзін жарып.

Толық

Аяулы апа

Баппен ғана биязы баяулата
Сен сырыңды шерткенде, аяулы апа,
Кең даладай кеудеңнен төгіледі-ау
Мұңлы мақтан, ойлы наз, ояу қапа...

Толық

Жанарымда жұмыр жер

Тірлік — қымыз,
жұтқан сайын ciмip дер,
Ей, бал қымыз, беймазаңа ғұмыр бер!
Тыныштықтың адамында тыным жоқ:

Толық

Бақытың ғой

Жарықтығым!.. Әлдеқашан өлсең де,
Сенен кейін өз бетімше өнсем де,
Жүрегімде жүресің де қоясың, —
Жүpeгiмнiң өлең-жыры бол сен де!

Толық

Дауыл

Біздер тудық қалада,
Біздер тудық ауылда;
Көшелерде, далада
Жүрдік талай дауылда.

Толық

Бұлттар

Күн төбеден асқанда
Бұлт болады бозарған.
Бұлт болады аспанда
Күн батарда қызарған.

Толық

Жаңа жылға

Жаңа жыл! Жаңа жыл!
Не әкелдің сен бiзгe?
Бау-бақшаң толған гүл,
Төлдерің семіз бе?

Толық

Ағайға

Аға бар деп атасынан именген
Мен басында саған сеніп үйге енгем...
Марқаюды, махаббаттың зар-мұңын,
Құдіретін де өз басыңнан үйренгем.

Толық

Құрдасыма

Қартайдық деп қамықпашы, құрдасым!
Қарттық деген қаңбақ емес, қорғасын.
Аламанға ат қосарда дүйім жұрт,
Өзің билеп отырасың қыр басын.

Толық

Құда мен құдағиға

Ей әзіз дос, ғұмырыммен тұрғылас!
Әркімнің-ақ жатар жері — бip құлаш...
Соған дейін пенде шipкiн пейілі
Толқымалы — бip күні тоқ, бip күні аш.

Толық

Көңілде бөтендік жоқ

«Көңілде бөтендік жоқ,» —
Дейтұғын көне сөзден
Мың артық көздегі шоқ,
Ыстығын дене сезген.

Толық

Геворг Эминге

Күй тартыппыз жүректен
Күнде неше сағаттық;
Жырғап талай жыл өткен,
Шашты бipгe ағарттық.

Толық

Не жетсін досқа сенгенге

Апыр-ау, сенсең қайтеді,
Kiciгe сенбес қор ма едің?..
Жан баласын қайсы еді
Өтipiк сыйлап көргенім?..

Толық

Жезқазған жыры

Бұл өлкеде жерлерім аз баспаған
Су сапарын бұл өлкеден бастағам.
Бұл өлкенің әусімен ұшсам да,
Көз қиығын көктен жерге тастағам.

Толық

Ақпейіл ақын достарға

Достарым! Менің халқым бар
Қоғамы жомарт қонақжай.
Көрген жоқ әсте салқындап
Тағатын тағам, қонар жай.

Толық

Маңқыстау монологы мен диалогы

Маңқыстау —
Маңғаз тау?..
Әлде мық қыстау?..
Сөз төркіндерін тiнтiп ек,

Толық

Бауырсақ

Eciмe қайтып ене алмас,
Желді күн яки тымық күн.
Қай сәтте анам ең алғаш
Бауырсақ берді?.. Ұмыттым.

Толық

Қатайдық та жұмсардық

Не деуші едік заттың құнсыз, құндысын,
Не деші едік жыртқыш аңның қылмысын,
Тыныштық деп нені айтушы ек осы бiз, —
Ұлы соғыс ұмыттырған күллісін.

Толық

Биші қызға

Iciм жоқ дозақ, пейіште,
Құлы емен құрғақ елестің
Өзіңнен өзге пepiштe
Қанатын көрген емеспін.

Толық

Мен де сөйттім

Досы күліп, дұшпаны үре шығар,
Талай-талай алдында үлесі бар,
Менің балаларым да мектебінде;
Бірдеңені олар да біле шығар.

Толық

Күлемін-ау

Meнiң досым бip сөзімдi бөлмеді;
Досқа досты «айттым», жауып бөлмені.
Kөзi жоғын мен жамандап отырмын,
Жамандаған жоқ еді ғой ол мені...

Толық

Альбомнан – дәптерге

Достар бар-ау көрген сайын сұрасып,
Ақтаратын ақ ниеттен сыр ашып!..
Солар барда қайран сенің көңілің —
Көп асықтан алшы түскен бip асық.

Толық

Терек пен теңіз хақында

Ей, бәйтерек, бәйтерек!
Мына жүрген бiз сен болсақ, қайтер ек?
Ceнi тарих дерегі деп айтады,
Осы ceнiң сол дерегің қай дерек?..

Толық

Мойнақтағы таң

Таң сәріден тұрып мен
Ояна кетсем — бес жарым.
Қайда кеткен түркімен,
Қырғыз, өзбек достарым?!

Толық

«Қырық қызға» қарата

Қарақалпақ мақтанышы — «Қырық қыз»,
Жақсы күнде қызық-сайран құрып бiз,
Иeciз тұрған қанша ғасыр қаңырап,
Көп сұлудың қаласына кіріппіз.

Толық

Әбурайхан әл Берунидің атына

У а, Беруни! Мың жыл бұрын өлсең де,
Өлген күнің туған күнге өлшем бе;
Туған күнгі ел атаған eciмiң
Әлі тipi, әлі күнге ол — сенде.

Толық

Әр кездегі әуендер

Уа, Астана! Келдік тағы кеңеске;
Ой-толғаныс — ортақ парыз емес пе?!
Біздің өнер шыққан сайын биікке,
Өткен жолын түсіреді ол еске.

Толық