Өлең, жыр, ақындар

Ағажан – жалғыз бауыр

Бір жазмыштың жазуы болар, сірә,
Бұйырғаны алшақтау мекен-тұрақ.
Бірге тумақ болғанмен, бірге өлмек жоқ,
Жүретінім ол ырас, жалғызсырап.

Толық

Сені де Алла жаратты

Сені де Алла жаратты,
Мені де Алла жаратты
Ләм-мим деуге хақым жоқ,
Сенгенім жерге қаратты...

Толық

Жыл өтті жылға қуған бұлақтайын

Жыл өтті жылға қуған бұлақтайын,
Уақыт сырғымалы сынаптайын.
Тағдырдың шоқпарынан сағы сынған,
Көк дөнен көңілімнен жырақ пайым.

Толық

Көрмеген тыным алып бір

Көрмеген тыным алып бір,
Жүрсе де шаршап-шалдығып,
Жоғыңды сенің жаһаннан
Іздеумен тапқан бар қылып.

Толық

Аршыл деймін, патша көңілім

Аршыл деймін, патша көңілім,
Көңіл кірі не берер!
Аршыл сен де қос жанарым,
Шел қаптаған не берер,

Толық

Тұрарбек жиырмаға толғанда

Бар үмітім өзіңде, асқар таудай Тұраржан!
Үміт деген, тегінде армандардан құралған.
Сенім негіз болмаса, үміт күту құр арман,
Бір атаның тұяғы – сендім саған, Тұраржан!

Толық

Інілеріме

Өмір жайлы тым кешірек ұғыппын,
Талқысына түсіп талай шынықтым.
Білсеңіздер, сіздер білген шығарсыз
Өз қатемді өзім білмей жүріппін!

Толық

Мүмкін өзім...

Жәудіресем, жәудіреген шығармын,
Қайғы оранып қамыққан сәтте,
Қара орманым өртеніп, тарыққан сәтте,
Жалғызсырап жабығып,

Толық

Қаражал толқын

Көкшулан толқын, қара ала жалды,
Жалынан үрей ұшырған!
Қасқайып келер қара нар кеме
Жан тыныштығынан ұшынған!

Толық

Тағы да сен туралы

Өткеннің үлесі дер едім көмілген ақиқат дерегін.
Уақыттың дауылы сен едің,
жырыңмен рухымды демедің.
Жыр жаздың шуақты себелеп,

Толық

Сен болып қараймын өмірге

Сен болып қараймын өмірге,
Еш кірбің алмаймын көңілге,
Пікірім, ойым да, жобам да
Тоғысқан өзіңмен тоғандай,

Толық

Азынап жел соғар арқадан

Азынап жел соғар арқадан,
Қалтырап, көңіл де сарқады ән!
Жынойнақ секілді ойранмын,
Таң ата көп пері тарқаған.

Толық

Мүсіркей қарауға келдің бе

Мүсіркей қарауға келдің бе,
Қалды ма тағы өшің?
Қоламта, күл-көмеш
Іздеме сезімді,

Толық

Әппақ жолды аңсағанмен, ізсіз жүруге үйренбедік

Әппақ жолды аңсағанмен, ізсіз жүруге үйренбедік,
Сайрап жатқан із барында білгішсініп сүйреңдедік,
Ізге сеніп жолға шықсақ - сүрлеу жатса соқпағы анық,
Бағыт таңдап алдық досым, тоқтамалық, тоқтамалық.

Толық

Азаттық

Азаптаған жанымды ойларымды саралап,
Көрейінші жік-жігін көз тоқтата даралап.
Жайлы қоныс тепкендей көкейіме орныққан
Оқта-текте су бүркіп тұратын ой қолтықтан,

Толық

Ағашүй

Ағашүйде бес қыстау, зілмәңке дейді өздері,
Шүңірейген терезе – жылтыраған көздері.
Жақындамай байқалмас – терезеден жол жаққа
тұрған қарап өздері!

Толық

Дән мен жаңқа

Дән боларсың бір жеміс піскен кезде толатын,
Тағдырыңның кезегі топыраққа жол ашып,
Суарылып, көктерсің шуақ нәрмен қалқиып,
Биіктерсің, өсерсің өзегіңе нәр жиып.

Толық

Тебегендеу тұяқты мүкісінен таныдым

Тебегендеу тұяқты мүкісінен таныдым,
Әспеттеген асылды үкісінен таныдым,
Тілектесім келді деп, жігерімді жаныдым,
Бір құдырет қарасты, жүргенімде қамығып!

Толық

Сен қарама, жан досым, пендешілік көзіңмен

Сен қарама, жан досым, пендешілік көзіңмен,
Сүйе көрме мені еш күлді-көмеш сезіммен,
Ол шеңберге сыймаймын, ауқымдырақ өлшеммен
Жаратылған ғаріппін, пенделіктен тарықтым...

Толық

Өң мен түс

Биікте тұрмын таң алды,
Тыныштық, ұйқы тоналды,
Құзырына бағын, әмірдің
Тыныштық сенің неңді алды,

Толық

Жырымнан шуақ алып қал

Мендегі ойдың бәрі азат
құдыретті ием дарытқан,
Сәулесін тегіс шаша алар,
Жүйріктеу өзі жарықтан.

Толық

Тәуба, тәуба, бәрін көргем...

Тәуба, тәуба, тәуба дегем...
Әлпештеген ана көргем,
Мейірімді әке көргем,
Жүрген аяқ сәтті жолмен

Толық

Жын мен жыр

(Біржан салдың рухына)
Еліріп емес, еңіреп
ақындар туды, ақындар!
Ақынды шабыт қысқанын

Толық

Жеті қат көк деген – аспан ба

Жеті қат көк деген – аспан ба,
Әлде аспан алтауға астар ма?
Аспанды аспан деп жеке алсақ,
Құпия сырына жете алсақ...

Толық

Бұлт бол десең, болайын

Бұлт бол десең, болайын,
Тау-даланы шолайын,
Шөліркеген аймаққа
Жауып өтер толайым.

Толық

Не айта аласың?

Жүрегің алып-ұшып,
сабырмен тайталасып,
Бір есім тіл ұшында
деп тұрса, қайталасын!

Толық

Ана тілдің өгей ұлдарына

Ана тілдің өгей ұлы, көпсіңдер
Жер айырылып кетер топас екпіннен!
Ана тілді менсінбеген мәңгүрттер,
Қу дүниені кеткен куып, жан күйттеп.

Толық

Түс жору

Мен бір жолы айдан анық түс көрдім,
«Түс, - дейді екен - нәтижесі өңіңдегі істердің.»
Ал, сол күні нәтижесіз болды ма іс,
Әлгі айтылған тұжырымға көнбейтін,

Толық

Кербез кеш мамырлап кеп...

Бүр жарып бұта гүлдеген
көгілдір көктем еді,
бір шуақ ақша бұлттың
бетінен өппек еді...

Толық

Күйзеле ме күйреп жаның

Күйзеле ме күйреп жаның
Кейде өзіңді танымай?
Қайран балам, сен де ойшылсың
Көп мүжілме, жаным-ай!

Толық

Күш пен бағыт

«Көтере алар ма екенсің»
деп шіреніп, салмақ тұр.
«Тәлтіректеп құласаң...»
деп сығалап зардап тұр.

Толық

Көктем белгісі

Тұла бойы сүңгі мұздан сіресіп,
Селт етпестен қыс қабағын күзетіп
Тұрған дырау бәйтеректің бұтағы
Елең еттім көз алдымда дір-рр етіп!

Толық

Несібе

Қалғаны шын ба көңілдің,
Жалғаны шын ба өмірдің?
Алданыш болса, қу тірлік
Қамына неге көмілдім?

Толық

Кісілерге жақынмын

Кісілерге жақынмын,
Кісімсінбесе!
Аулақ жүрем,
өзімді кісі көрмей –

Толық

Ат қою...

Ақ түтекке оранып, түн ұласып күнімен
Жетісі еді жедінің, ішін тартты ұлып жел!
Жаяу жолды жасырған жеті күнгі бораннан
Жылқышысы бір байдың аман қалған бір пақыр.

Толық

Жыландыға барғанда...

Қыз ерітер жүректен мұзды деуші еді,
Жылатуға болмайды қызды деуші еді,
Сағынышпен келгенде қыз төркінге
Сыбағасы сақтаулы тұрды деуші еді.

Толық

Құзғындар құлатқанда

Құзғындар құлатқанда
қиядан құзға итеріп,
Қарқылдап, қауқылдасып
«жатсын деп алтын басың,

Толық

Жесірдің мұңы мәңгілік

Жесірдің мұңы мәңгілік
Атпайды екен таң күліп.
Жесірдің күні мұнардай
Тарқамайтын тұмандай.

Толық

Бір жақсыға

Жақсыдан тиер шарапат,
Жаманнан келер кесапат,
Жау көрсең мені аяма,
Кесек ат, көздеп кесек ат!

Толық

Мен құмда өстім жалаңаяқ

Мен құмда өстім жалаңаяқ,
Құм қызуын сіңіріп,
Өкпек желге қарамай-ақ,
Қырдан самал сіміріп...

Толық