Ағажан – жалғыз бауыр
Бір жазмыштың жазуы болар, сірә,
Бұйырғаны алшақтау мекен-тұрақ.
Бірге тумақ болғанмен, бірге өлмек жоқ,
Жүретінім ол ырас, жалғызсырап.
Бір жазмыштың жазуы болар, сірә,
Бұйырғаны алшақтау мекен-тұрақ.
Бірге тумақ болғанмен, бірге өлмек жоқ,
Жүретінім ол ырас, жалғызсырап.
Сені де Алла жаратты,
Мені де Алла жаратты
Ләм-мим деуге хақым жоқ,
Сенгенім жерге қаратты...
Жыл өтті жылға қуған бұлақтайын,
Уақыт сырғымалы сынаптайын.
Тағдырдың шоқпарынан сағы сынған,
Көк дөнен көңілімнен жырақ пайым.
Көрмеген тыным алып бір,
Жүрсе де шаршап-шалдығып,
Жоғыңды сенің жаһаннан
Іздеумен тапқан бар қылып.
Аршыл деймін, патша көңілім,
Көңіл кірі не берер!
Аршыл сен де қос жанарым,
Шел қаптаған не берер,
Бар үмітім өзіңде, асқар таудай Тұраржан!
Үміт деген, тегінде армандардан құралған.
Сенім негіз болмаса, үміт күту құр арман,
Бір атаның тұяғы – сендім саған, Тұраржан!
Жәудіресем, жәудіреген шығармын,
Қайғы оранып қамыққан сәтте,
Қара орманым өртеніп, тарыққан сәтте,
Жалғызсырап жабығып,
Көкшулан толқын, қара ала жалды,
Жалынан үрей ұшырған!
Қасқайып келер қара нар кеме
Жан тыныштығынан ұшынған!
Өткеннің үлесі дер едім көмілген ақиқат дерегін.
Уақыттың дауылы сен едің,
жырыңмен рухымды демедің.
Жыр жаздың шуақты себелеп,
Сен болып қараймын өмірге,
Еш кірбің алмаймын көңілге,
Пікірім, ойым да, жобам да
Тоғысқан өзіңмен тоғандай,
Азынап жел соғар арқадан,
Қалтырап, көңіл де сарқады ән!
Жынойнақ секілді ойранмын,
Таң ата көп пері тарқаған.
Мүсіркей қарауға келдің бе,
Қалды ма тағы өшің?
Қоламта, күл-көмеш
Іздеме сезімді,
Әппақ жолды аңсағанмен, ізсіз жүруге үйренбедік,
Сайрап жатқан із барында білгішсініп сүйреңдедік,
Ізге сеніп жолға шықсақ - сүрлеу жатса соқпағы анық,
Бағыт таңдап алдық досым, тоқтамалық, тоқтамалық.
Дән боларсың бір жеміс піскен кезде толатын,
Тағдырыңның кезегі топыраққа жол ашып,
Суарылып, көктерсің шуақ нәрмен қалқиып,
Биіктерсің, өсерсің өзегіңе нәр жиып.
Тебегендеу тұяқты мүкісінен таныдым,
Әспеттеген асылды үкісінен таныдым,
Тілектесім келді деп, жігерімді жаныдым,
Бір құдырет қарасты, жүргенімде қамығып!
Сен қарама, жан досым, пендешілік көзіңмен,
Сүйе көрме мені еш күлді-көмеш сезіммен,
Ол шеңберге сыймаймын, ауқымдырақ өлшеммен
Жаратылған ғаріппін, пенделіктен тарықтым...
Биікте тұрмын таң алды,
Тыныштық, ұйқы тоналды,
Құзырына бағын, әмірдің
Тыныштық сенің неңді алды,
Мендегі ойдың бәрі азат
құдыретті ием дарытқан,
Сәулесін тегіс шаша алар,
Жүйріктеу өзі жарықтан.
Тәуба, тәуба, тәуба дегем...
Әлпештеген ана көргем,
Мейірімді әке көргем,
Жүрген аяқ сәтті жолмен
(Біржан салдың рухына)
Еліріп емес, еңіреп
ақындар туды, ақындар!
Ақынды шабыт қысқанын
Жеті қат көк деген – аспан ба,
Әлде аспан алтауға астар ма?
Аспанды аспан деп жеке алсақ,
Құпия сырына жете алсақ...
Бұлт бол десең, болайын,
Тау-даланы шолайын,
Шөліркеген аймаққа
Жауып өтер толайым.
Жүрегің алып-ұшып,
сабырмен тайталасып,
Бір есім тіл ұшында
деп тұрса, қайталасын!
Ана тілдің өгей ұлы, көпсіңдер
Жер айырылып кетер топас екпіннен!
Ана тілді менсінбеген мәңгүрттер,
Қу дүниені кеткен куып, жан күйттеп.
Бүр жарып бұта гүлдеген
көгілдір көктем еді,
бір шуақ ақша бұлттың
бетінен өппек еді...
Күйзеле ме күйреп жаның
Кейде өзіңді танымай?
Қайран балам, сен де ойшылсың
Көп мүжілме, жаным-ай!
«Көтере алар ма екенсің»
деп шіреніп, салмақ тұр.
«Тәлтіректеп құласаң...»
деп сығалап зардап тұр.
Тұла бойы сүңгі мұздан сіресіп,
Селт етпестен қыс қабағын күзетіп
Тұрған дырау бәйтеректің бұтағы
Елең еттім көз алдымда дір-рр етіп!
Қыз ерітер жүректен мұзды деуші еді,
Жылатуға болмайды қызды деуші еді,
Сағынышпен келгенде қыз төркінге
Сыбағасы сақтаулы тұрды деуші еді.
Құзғындар құлатқанда
қиядан құзға итеріп,
Қарқылдап, қауқылдасып
«жатсын деп алтын басың,
Жесірдің мұңы мәңгілік
Атпайды екен таң күліп.
Жесірдің күні мұнардай
Тарқамайтын тұмандай.
Жақсыдан тиер шарапат,
Жаманнан келер кесапат,
Жау көрсең мені аяма,
Кесек ат, көздеп кесек ат!
Мен құмда өстім жалаңаяқ,
Құм қызуын сіңіріп,
Өкпек желге қарамай-ақ,
Қырдан самал сіміріп...
- Тлеуғабыл Шырайлым
- Тлеуғабыл Шырайлым
- Тлеуғабыл Шырайлым
- Тлеуғабыл Шырайлым
Барлық авторлар
Ілмек бойынша іздеу
Мақал-мәтелдер
Қазақша есімдердің тізімі