Өлең, жыр, ақындар

Жаныс ақынға

Менің пірім - Сүйінбай,
Сөз сөйлемен сыйынбай!
Сырлы, сұлу сөздері
Маған тартқан сыйындай!

Толық

Қалиға

Ей, Ордабайұлы Қалиым!
Үстіңде тұр ақ үйің,
Қасыңда тұр қара үйің.
Атағыңды білемін,

Толық

Жаратылыс сыры

Асқар тау ғаріп емес пе,
Айдынды көлі болмаса.
Ер жігіт ғаріп емес пе,
Белгілі елі болмаса,

Толық

Шағым

Шып-шып етіп молданың
Қолындағы тобылғы,
Қозғалтпайды жон жағым,
Талай дүре соғылды.

Толық

Сәт сайланарда

Лашын құстай таранып,
Сыртың сұлу көрінген.
Неңді медеу саналық,
Жел еседі жеріңнен.

Толық

Сараң бай мен жомарт кедей

Малы көп бай жылайды қар жауғанда,
Бәрін тастар ниеті малға ауғанда.
Жерден алтын тапқандай кедейлер жүр,
Әйелі шелек толы сүт сауғанға.

Толық

Өсиет

Ой-хой, дүние серуен!
Адам бір көшкен керуен.
Дүниені қызық қалдырып,
Асамыз өмір белінен.

Толық

Таппаспын сендей салақты

Атаң сенің Таңат-ты,
Жұртты аузына қаратты.
Мені үйіңе шақырып,
Алып кепсің арақты.

Толық

Сыртанға

Қыдыралы, Құлшаннан
Құлаш ұрған Сырттайым!
Жерді болжап, күн шалған,
Жүргеніңді ұққанмын.

Толық

Кәмшат қыз

Кермиық Кәмшат қыздың көрдік көркін,
Қондырған шекесіне құндыз бөркін.
Секідді алтайы түлкі сылаң қағып,
Шеніне келтірмейді-ау емін-еркін!

Толық

Артықша туған азамат

Жігіттіктің кезінде
Жігерлі болса, ер болар.
Тұрмаса жігіт сөзінде,
Нәсілі оның кем болар.

Толық

Кедей күйі

Ұзынағаш, Қаратас,
Қалқабайдай қайран жас.
Бекеттен нан қоймайды,
Жалаң аяқ, жалаң бас.

Толық

Қуғын

Екі жылқы алдырдым
Майтөбенің жонынан.
Бергеңім жоқ қолымнан,
Ұры әкетті торыған

Толық

Зілді бұйрық

«Верныйден» жандаралдар бұйрық қылды,
Құйрығы бұйрығының тіпті зілді. ,
«Отыз бір - он тоғызды алад» деген
Суық хабар халықты бұлқындырды.

Толық

Тәйті мен Шыбыл шалға

Қажыдан кеше ғана келді дерек,
Союға мал, шашуға ақша керек.
Тәйтекем, ұжмақтан орын тапты,
Қаза тауып, жарықтық, елден ерек.

Толық

Жылқышы

Сары түнге сарылып, кірпік ілмей,
Салқын күзде бір жылы үйді білмей,
Сахарада салақтап күндіз-түні,
Бұралқы ит пен малшының сиқы бірдей.

Толық

Көкімге

Бері отыршы, Көкімім,
Қандай екен өкімің?
Елді билеп алуға
Қай арадан бекідің?

Толық

О, Барақ жас, Барақ жас

О, Барақ жас, Барақ жас,
Жегенге тоқ, ішсең мас.
Жақсы болса ұлығы,
Өз елін жаудай таламас.

Толық

Еспенбет

Ер Еспенбет кешегі
Ерекше ер деседі,
Тіл біткеннің шешені
Топта бермес есені.

Толық

Жапанға біткен жантақты

Жапанға біткен жантақты
Жәһән кезген нар жейді,
Тәтті менен дәмдіні
Қолында бұлы бар жейді.

Толық

Ей, айтайын арнап Ешенге

Ей, айтайын арнап Ешенге,
Кетіп еді есем де.
Айтатұғын жөнім бар
Ешенге не десем де.

Толық

Тегімді менің сұрасаң

Тегімді менің сұрасаң,
Қалың Найман нуынан.
Жырымды менің сұрасаң,
Сары алтынның буынан.

Толық

Асқар таудың сәні жоқ

Асқар таудың сәні жоқ,
Төрт түліктің қонысы,
Басылмайтын сонысы,
Көк майса белі болмаса;

Толық

О, Ақтан жас, Ақтан жас

О, Ақтан жас, Ақтан жас,
Сенде жетер ме екенсің?
Жетімдіктің белінен
Асып өтер ме екенсің?

Толық

О, Кеңесбай мырза, тыңда, сөз

О, Кеңесбай мырза, тыңда, сөз,
Айтатұғын келді кез,
Кекіреттеніп паңданбай,
Сыртын көріп таңданбай,

Толық

Сүлейменге

Шаншулы найза ілулі,
Әшекейлі дөдеде.
Айбарлы ақ ордада
Алтын сапты селебе

Толық

Он бес деген жас қайда

Он бес деген жас қайда?
Жарға ойнаған лақтай.
Қайда кеттің жиырма бес,
Тастан шыққан бұлақтай?

Толық

Ақжайлау мен Сандықтас

Атамның қонған қонысы
Түн асса, тұтам түгі өскен,
Басылмайтын қонысы.
Аққан бұлақ сай-салаң,

Толық

Тырнақтай меңі болған соң

Тырнақтай меңі болған соң,
Тарлан тартып оңған соң,
Түгіне кір қонған соң,
Мінсіз, меңсіз, кіршіксіз,

Толық

Қылығың қылжаң, туысқан

Қылығың қылжаң, туысқан,
Қырт пенен мылжың ағайын,
Бәрінен де дауасыз,
Өсекті қайтіп бағайын?

Толық

Сөзім барда, көзім жоқ

Сөзім барда, көзім жоқ,
Көзім жоқ деп жатпадым.
Би мен бекті жақтадым,
Бәйбішенің мойына

Толық

Қаптесер мен көртышқан

Қаптесер келіп айтты Көртышқанға:
«Бір хабар шашылып тұр жер-жаһанға.
Күн туып біздерге де көз ашқандай,
Жем бопты Мысық залым Арыстанға.

Толық

Ана

Мен анамды ыстық күндей көремін,
Мен анамды өте жақсы сүйемін.
Анасыз өмір сүру балаларға,
Қиын ғой болашақтың жастарына

Толық

Шашу

Қазақстан - менің туған анамсың,
Өзгеде жоқ, өзімде бар даласың.
Кеңдігіңмен, молдығыңмен момақан,
Ақыл, сабыр үлестірген данамсың.

Толық

Тіршілік тіректері

Ақынның өлең-жыры - өмірлесі,
Емес ол ойнай салар көңілдесі.
Отына ғашықтықтың күйеді олар
Сүйеді бірін-бірі қалмай есі.

Толық

Сейдахметке

"Қалың қазақ ішінде
Жомарт еді
Сейдешің,
Өзім деген кісіге

Толық

Жай қанатыңды, серме, Қазақстаным!

Жай қанатыңды! Сермеші, Қазақстаным!
Күн жаңа туды!
Кернеші аспан тұстарын.
Әуе батыры - Әубәкірұлы арқылы

Толық

"Кітапхана" журналына

Сәлем, саған - сағындырған жас перзент!
Сен қарыштап туа салып, өс, ержет!
Бүкіл қазақ кең даласын арала,
Малшылармен тауға шығып, төске өрлеп!

Толық

Ата жырау

Сонау бір Абылай-замен алыстағы,
Қазақтың қасқа маңдай данышпаны.
Ханы да, батыры да бас шұлғыған
Адамның алтын жалды Арыстаны.

Толық

Он жеті

Туған Торғай, қала Торғай, қарт Торғай,
Көкірегің көне сырға неткен бай.
Мен де аналық кұшағында ерке өстім,
Сенің жомарт пейіліңнен шет қалмай.

Толық