Мақал-мәтелдер

Түйедей бойың болғанша,
Түймедей ойың болсын.

Ілмектер: ой

---

---

Естіге ел тоқтайды,
Есерге жын тоқтайды.

Ілмектер: ес, есті, ақыл

---

---

Тақырға біткен төбе
Таудай көрінеді.
Екі тентек қосылса
Саудай көрінеді.
Бір тентек бір ақылды қосылса,
Жаудай көрінеді.

Ілмектер: ақыл, ақылды

---

---

Ақымаққа айла жоқ,
Айтқанменен пайда жоқ.

Ілмектер: ақымақ, ақыл

---

---

Ақылы асқанды аға тұт.

Ілмектер: ақыл

---

---

Ақымақ тойынса,
Туысын танымайды.
Ақылды тойынса,
Тобасынан жаңылмайды.

Ілмектер: ақыл, ақымақ, туыс

---

---

Ақыл — алтын сандық,
Адамына қарай ашылар.

Ілмектер: ақыл

---

---

Ақымақпен астаспа
Ақылдымен қастаспа.

Ілмектер: ақымақ, ақылды, ақыл

---

---

Су түбіне жетпейсің
Бойлағанмен,
Ой түбіне жетпейсің
Ойлағанмен.

Ілмектер: ой, су

---

---

Ақымаққа айтқан сөз
Далаға атқан оқпен тең.

Ілмектер: сөз, ақымақ, ақыл

---

---

Ақымақ ішкен-жегенін айтады,
Ақылды көрген-білгенін айтады.

Ілмектер: ақылды, ақымақ, ақыл

---

---

Ақыл тозбайды,
Алтын шірімейді.

Ілмектер: алтын, ақыл

---

---

Ақымақтың ақылы
Түстен кейін кіреді.

Ілмектер: ақыл

---

---

Ақымақ жылынса, тон киместей,
Тойса, нан жеместей.

Ілмектер: ақымақ, ақыл

---

---

Көп ақылды жиналса,
Қиын істі бітірер.
Көп ақымақ жиналса,
Оңай істі жітірер.

Ілмектер: іс, ақыл

---

---

Ағын су арам болмайды,
Ақылды сараң болмайды.

Ілмектер: ақыл

---

---

Төрде отырған ақыл айтар,
Есікте отырған нақыл айтар.
Босағада отырған басын шайқар,
Ақылды кісі ойлап, байқар.

Ілмектер: ақыл

---

---

Саналымен санаспа,
Санасызбен жанаспа.

Ілмектер: сана, ой

---

---

Ақылдының сөзі қысқа,
Айта қалса, нұсқа.

Ілмектер: ақыл, сөз

---

---

Ақылды көндім десе,
Ақымақ жеңдім дейді.

Ілмектер: ақыл

---

---