Арақ ішкен тойда мас,
Ақылы жоқ — күнде мас.

Ілмектер: арақ, той, мастық, мас, ақыл, қырғыз мақалы

---

---

Адамнан ақыл қашып құтыла алмайды.

Ілмектер: адам, ақыл

---

---

Бір күн ашыққаннан қырық күн ақыл сұрама.

Ілмектер: аштық, ақыл, сан туралы мақал

---

---

Кәрінің сөзін қапқа сал,
Өлгеніңше ырзығың таусылмайды.

Ілмектер: сөз, кәрі, ақыл, тіл, қырғыз мақалы

---

---

Адамның ақылы қысқарса,
Аузындағы сөзі ұзара береді.

Ілмектер: Осетин мақалы, адам, сөз, ақыл

---

---

Қазақтың ақылы – көзінде,
Қасиеті сөзінде.

Ілмектер: сөз, тіл, ақыл

---

---

Алтын тастан шығады,
Ақыл жастан шығады.

Ілмектер: ақыл, алтын

---

---

Әдемілік —ақылдыны сынды қылады,
Ақылсызды жынды қылады.

Ілмектер: әдемілік, ақыл

---

---

Көзі жоқ құлағы саудың — ақылы толар,
Құлағы жоқ көзі саудың — ақылы солар.

Ілмектер: ақыл, құлақ, көз

---

---

Ақылға байлық — тозбас байлық.

Ілмектер: ақыл, байлық

---

---

Ақылы асса, аға тұт,
Әкімшілігі асса, пана тұт.

Ілмектер: ақыл, аға, пана

---

---

Адал іс істесең, адал боп өсесің,
Ақылды іс істесең, өміріңе құт,
Қиын іс бітірсең, өмір бойы қорықпайсың.

Ілмектер: адал, құт, іс, ақыл, өмір, қиын

---

---

Адам мен малдың айырмасы ақылда.

Ілмектер: адам, мал, ақыл

---

---

Адамның ақылы азса,
Істемес істі істейді.

Ілмектер: ақыл, азу, іс, адам

---

---

Түлкі алмас қыран жоқ, құсбегісі кезіксе, жақсы болмас жігіт жоқ, ақылшысы кездессе.

Ілмектер: қыран, Құсбегілік, жігіт, ақыл, даму, өсу, өзгеру

---

---

Айтса болар ақылды алып оқығанға,
Айтып-айтпай немене екі құлағын мақтамен тыққанға.

Ілмектер: ақыл

---

---

Ақша ақылды адамның да көзін тұндырады,
Ашкөздік ұшқан құсты да торға түсіреді.

Ілмектер: ақша, ақыл, адам, көз, ашкөздік, тор, құс

---

---

Ақыл — Алланың сыйлығы.

Ілмектер: ақыл, сый, Алла

---

---

Ақыл — мың оқудың басы.

Ілмектер: ақыл, мың, оқу

---

---

Ақыл — саған ізгі дос, әділ жолдас.

Ілмектер: дос, әділ, ақыл

---

---