Ақыл — бастан,
Асыл — тастан.

Ілмектер: ақыл

---

---

Ағаш кессең, ұзын кес,
Шаба келе қысқарар.
Темір кессең, қысқа кес,
Соға-соға ұзарар.

Ілмектер: ақыл

---

---

Бақыр жинағанша, ақыл жина:
Бақыр — бейнет,
Ақыл — зейнет.

Ілмектер: ақыл

---

---

Азған елдің баласы —
Бірін бірі жамандар.
Қақпан құрып алдына
Құлатуға амалдар.
Озған елдің баласы —
Бірін бірі «батыр» дер
Қойны-қоншы құйылып,
Толып тұрған ақыл дер.

Ілмектер: ақыл

---

---

Түбі тесік қазанға
Қанша құйсаң толмайды.
Ақылы жоқ адамға
Қанша айтсаң да қонбайды.

Ілмектер: ақыл

---

---

Ұққаның жақсы болса —
Жақының көбейеді.
Ұстазың жақсы болса —
Ақылың көбейеді.

Ілмектер: ұстаз, ақыл

---

---

Ата-ананың сөзі —
Айдын жолдың өзі.
Ақылдының сөзі —
Ақ дарияның өзі.

Ілмектер: сөз, ақыл, ата-ана

---

---

Азаматқа — парасат,
Ақылсызға — ағаш ат.

Ілмектер: азамат, парасат, ақыл

---

---

Ақыл айтсаң — батыл айт.

Ілмектер: ақыл

---

---

Ақылы жоқтың — арманы жоқ.

Ілмектер: арман, ақыл

---

---

Заманына қарай киімі,
Зердесіне қарай түйіні.

Ілмектер: заман, зерде, ой, ақыл

---

---

Ақыл байлық — аз байлық,
Темір байлық — тозбас байлық,
Кен байлық — кең байлық.

Ілмектер: ақыл, байлық

---

---

Малға жарлылық — жарлылық
Ақылға жарлылық — сорлылық.

Ілмектер: кедейлік, байлық, ақыл

---

---

Ақылды ердің ішінде
Алтын ерлі ат жатар.
Ақылды жардың ішінде
Алтын айдар ұл жатар.

Ілмектер: ақыл, ер, ат

---

---

Ақылдан асар амал жоқ,
Батылдар алмас қамал жоқ.

Ілмектер: ақыл, батырлық

---

---

Ашу – садақ, ақыл – таяқ.

Ілмектер: ашу, ақыл

---

---

Арсыз болса — қыз қорлық,
Ақылсыз болса — ұл қорлық.

Ілмектер: ар, ақыл, қыз, ұл

---

---

Аға болсаң ақыл айт,
Ақыл айтсаң, мақұл айт.

Ілмектер: аға, ақыл

---

---

Асыл тастан, ақыл - жастан.

Ілмектер: асыл, тас, жас, ақыл

---

---

Көп ақымақтың ағасы болғанша, аз ақылдының інісі бол.

Ілмектер: аға, іні, ақыл

---

---