Көп бейінді облыстық ауруханасының реанимация-анестезиология бөліміндегі мейіргер-анестезистердің денсаулығына әсер ететін зиянды факторлар

Студент: Сексенбаева Акманат Сейтовна
Ғылыми жетекші: Саим Л.Н.
КӨП БЕЙІНДІ ОБЛЫСТЫҚ АУРХАНАСЫНЫҢ РЕАНИМАЦИЯ-АНЕСТЕЗИОЛОГИЯ БӨЛІМІНДЕГІ МЕЙІРГЕР-АНЕСТЕЗИСТЕРДІҢ ДЕНСАУЛЫҒЫНА ӘСЕР ЕТЕТІН ЗИЯНДЫ ФАКТОРЛАР
Көп бейінді облыстық ауруханасы
Қызылорда медициналық жоғары колледжі

Тақырыптың өзектілігі. Жалпы медициналық көмектің жоғары сапасын және әсіресе анестетикалық көмекті қамтамасыз ету қазіргі қоғамның негізгі талаптарының бірі болып табылады.

Еңбек жағдайларын жақсарту және медицина қызметкерлерінің қауіпсіздігін арттыру мәселесі Денсаулық сақтау үшін ең өзекті мәселелердің бірі болып табылады, өйткені бұл медициналық мекемелер қызметкерлерінің денсаулығына ғана емес, сонымен бірге жалпы медициналық көмектің сапасына және нәтижесінде пациенттердің денсаулығына тікелей әсер етеді.

Реанимация-анестезиология бөлімдері жоғары сапалы қауіпсіз стационарлық медициналық көмек көрсету мәселесін шешуде маңызды рөл атқарады. Анестезиология және реаниматологиядағы мейіргер ісі - бұл жоғары кәсіпқойлықты қажет ететін ең күрделі мейіргер мамандықтарының бірі: экстремалды ауыр жағдайларда пациенттер сауатты мейіргерлік араласуды қажет ететін көптеген проблемаларға тап болуы мүмкін.

Анестезиология саласындағы прогрессивті жетістіктер, сонымен қатар заманауи жабдықтар мен жаңа дәрі-дәрмектердің пайда болуымен, анестезисттің міндеттері, жауапкершілігі мен үміттері соңғы бірнеше жылда айтарлықтай өсті. Алайда, мейіргер-анестезисттердің денсаулығына жұмыс орнында да, жеке өмірінде де үнемі өсіп келе жатқан кәсіби және әлеуметтік жүктеме әсер етеді.  Бұл жерлерде мейіргер-анестезисттер денсаулыққа бірқатар қауіп-қатерлерге ұшырайды, тіпті белгісіз көзден инені қарапайым енгізу көптеген қатты алаңдаушылық пен қорқыныш тудыруы мүмкін.

Мейіргерлердің кәсіби аурулары арасында бірінші орынды инфекциялық аурулар (70% - дан астам) алады, олар көбінесе гемоконтактілік (қанмен) жолмен беріледі. Олардың арасында вирустық гепатиттер көшбасшы болып табылады, олар барлық жұқтырған медицина қызметкерлерінің шамамен 40% - ын жұқтырады. Мейіргерлер ең жоғары қауіп тобына жатады-инъекция немесе қан қабылдағаннан кейін шприцтер мен инелерді "қолмен" манипуляциялау кезінде пайда болатын инъекциялар, кесу және басқа жарақаттар медицина қызметкерлерінің осы тобының арасында өте жиі кездеседі.

Статистикалық мәлімет бойынша ең көп әсер ететін зиянды факторлар: биологиялық факторлар – 40 %-дан жоғары, химиялық факторлар шамамен 20-30 %, физикалық факторлар 15 %-дан астам және психикалық факторлар 10 %  құрайды.

Медициналық тәжірибеде көптеген дәрі-дәрмектерді қолдану анестетиктер, антибиотиктер және есірткі заттарының мейіргер-анестезисттердің ағзасына зиянды әсерін дәлелдеді. Мейіргерлердің ісікке қарсы антибиотиктермен байланысы жағдайында кәсіби дерматоздар, сондай-ақ тері аурулары (пиодерма, микоздар) басым болатындығы анықталды. Ісікке қарсы антибиотиктер терінің аллергиялық ауруларын тудырудан басқа, гемопоэз мен иммунитетті төмендететін әсер етеді және мутагенді әсер етеді. Антибиотиктермен байланыста мейіргерлерде әр түрлі жерлерде кандидоз, аллергиялық аурулар, сонымен қатар жүйелік токсикалық әсерлер пайда болады. Мейіргерлердің шамамен 40%-ы есірткінің негізгі топтарына сезімтал.

Мейіргерлер эргономикалық факторларда көбінесе көздің шаршауын байқайды. Авота зерттеулерінің сауалнамасы бойынша аурушаңдықты бүкіл өмір бойы талдау тірек-қимыл аппараты аурулары бірінші орында тұрғанын анықтауға мүмкіндік берді. Тірек-қимыл аппаратының шамадан тыс жүктемесі мейіргерлерде жоғары болды, бұл ауыр пациенттерді қозғалту қажетілігі мен ота бөлмесінде отаның ұзақытылығы түсіндіріледі.

Осылайша, мейіргер-анестезистердің еңбек жағдайларын және олардың денсаулығын зерттеуге арналған әдеби деректерді талдау медициналық мекемелердегі жұмыс қызметкердің денесіне, оның физикалық жағдайы мен төзімділігіне, жедел және ұзақ мерзімді есте сақтау қабілетіне, зиянды кәсіби факторларға төтеп беру қабілетіне айтарлықтай талаптар қоятынын анықтайды. Сондықтан қазіргі заманғы көпсалалы аурухананың медбике-анестезистерінің денсаулығын нығайту және сақтау мәселелері ерекше өзектілікке ие.

Зерттеу дизайны: сапалы зерттеу, феноменалдық, популяцияға негізделген мақсатты таңдау.

Зерттеу мақсаты: Көп бейінді облыстық аурханасының реанимация-анестезиология бөліміндегі мейіргер-анестезистердің денсаулығына әсер ететін зиянды факторларды зерттеу.

Зерттеу нысаны: Көп бейінді облыстық аурханасының реанимация-анестезиология бөліміндегі мейіргер-анестезистердің денсаулығына әсер ететін зиянды факторларды зерттеу. Бұл сұрақтарға жауап алуға және осы мәселе бойынша мейіргерлердің пікірін анықтау арқылы зерттеу міндеттеріне қол жеткізуге мүмкіндік береді.

Зерттеу құралы: Сауалнама Воробьёва Марина Михайловнаның «Мейіргер-анестезисттердің денсаулығына зиянды қауіп факторларының әсері» мақаласы негізінде жасалған. «Мейіргер-анестезисттердің денсаулығына зиянды қауіп факторларының әсері» Ресей Федерациясында Пермь қаласының «Сухова» атындағы ауруханасында 2017 жылы сәуір айында 53 мейіргер-анестезистке сауалнама жүргізілді. Мейіргерлерге арналған сауалнама барысында қауіпті кәсіби факторлардың мейіргер-анестезисттердің денсаулығына әсері қандай екендігі анықталды. Мейіргерлерге арналған сауалнама 20 сұрақтан тұрды. Сұрақтардың әрқайсысына бірнеше сәйкес жауаптар ұсынылды. Респонденттерге ыңғайлы болу және сауалнама нәтижелерін жақсарту үшін екі тілде - қазақ және орыс тілдерінде сауалнама дайындалды. Сауалнама жасырын түрде жүргізілді. Зерттеуге қатысушылардан зерттеуге рұқсат беруге жазбаша түрде келісім алынды.

Қорытынды: Қазіргі кезде мейіргерлер денсаулық сақтау саласында үлкен жауапкершілікке ие болып, өздеріне көптеген міндеттер жүктейді. Қызмет көрсету саласында жұмыс істей отырып, ол әлеуметтік деңгейдің ерекше проблемаларына тап болады - әлеуметтік, психологиялық және медициналық. 

Кәсіби зиянды факторлардың мейіргер-анестезисттердің денсаулығына әсері 77,5 % құрайды.

Респонденттерде жиі кездесетін аурулар:

14 (70 %) cтресс және жүйкелік сарқылу

3 (15 %) жұқпалы аурулар

2 (10 %) аллергиялық аурулар

1 (5 %) тірек-қимыл аурулары

20 (100 %) Респонденттерге кәсіби зиянды факторлардың алдын алуда мақсатында семинар сабақтар өткізіліп тұратындығы анықталды

Мейіргер-анестезисттердің зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары, ең алдымен, инфекциялық агенттермен тікелей байланыста, дәрілік заттардың ағзасына, химиялық агрессивті заттарға жағымсыз әсер етуімен және жүйке жүйесіндегі күйзелістермен байланысты.

Жоғары жұмыс жүктемесі, кезекшілік, түнгі жұмыс, сондай-ақ пациенттің жағдайындағы асқынуларды күту организмнің жоғары функционалды белсенділігін талап етеді және жетекші патогендік кәсіптік факторлар қатарына енуі мүмкін. Сонымен қатар, өліп жатқан пациенттермен байланыс жұмысшылардың денсаулығына ауырлататын әсер етеді, бұл кезде мейіргер-анестезист пациентті құтқару үшін өзінің күш-жігерінің оң нәтижесін көрмейді және көбіне өзінің дәрменсіздігін сезінеді. Нәтижесінде церебральды бұзылыстар невроз түрінде, сомато-висцеральды бұзылыстар гипертония түрінде, стенокардия, асқазан-ішек жолдарының ойық жаралары немесе екеуінің тіркесімі түрінде дамиды.

 

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1. Godin I, Kittel F, Coppieters Y, Siegrist J. A prospective study of cumulative job stress in relation to mental health. BMC Public Health 2005;5:67.

2. Сумин С. А., Окунская Т.В. Основы реаниматологии: учебник - М.: ГЭОТАР: Медиа,2013.-688 с..

3. Щепин В.О. Госпитализированная заболеваемость и смертность взрослого населения РФ. Сообщение 1 // Проблемы социальной гигиены, здравоохранения и истории медицины. – 2014.-№2. – с.3-8.,.

4. Баринов Е.Х., Сундуков Д.В. «Медицинские» дела в гражданском процессе: роль судебно- медицинских экспертиз // Общая реаниматология. – 2011. – YII (4). – с.67-69.

5. Актуальные вопросы сестринской практики в анестезиологии и реаниматологии // Проблемы в оказании анестезиологической и реаниматологической помощи медицинскими сестрами и пути их решения / под ред. проф. А.И. Левшанкова. -вып. 10. – СПб.: Информ Мед, 2008. -212 с..

6. Петрова Н.Г., Баранов М.В., Погосян С.Г. Организация работы отделения анестезиологии и медсестры-анестезиста // Медицинская сестра. – 2014. -№3. - С. 9-12..

7. Актуальные вопросы сестринской практики в анестезиологии и реаниматологии//Проблемы в оказании анестезиологической и реаниматологической помощи медицинскими сестрами и пути их решения / под ред. проф. А. И. Левшанкова. -вып. 10. – СПб .: ИнформМед, 2008. -212 с..

8. Trim JC, Elliott TS. A review of sharps injuries and preventive strategies. J Hosp Infect. 2003;53:237–42. [PubMed] [Google Scholar]

9. Thomas I, Carter JA. Occupational hazards of anaesthesia. Contin Educ Anaesth Crit Care Pain. 2006;6:182–7. [Google Scholar].

10. Deisenhammer S, Radon K, Nowak D, Reichert J. Needle stick injuries during medical training. J Hosp Infect. 2006;63:263–7. [PubMed] [Google Scholar]

---

Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз: