Қашықтан жұмыс істеудің болашағы және аралас форматтар: бизнесті не күтіп тұр?

COVID-19 пандемиясы жұмыс туралы ғаламдық түсініктерді өзгертті және қашықтағы, гибридті жұмыс үлгілеріне көшуді жеделдетті. Бұрын дәстүрлі кеңсе жүйесіне тәуелді болған көптеген компаниялар жаңа шындыққа бейімделуге мәжбүр болуда. Бұл өз кезегінде бизнесті болашақ жұмыс форматтарына қатысты көптеген мәселелерге әкелді. Бүгінде әлем қалыпты өмірге оралып жатқанда, қашықтан және кеңседен жұмыс істеуді үйлестіретін аралас жұмыс моделі қызметкерлердің үміттерін де, бизнестің қажеттіліктерін де қанағаттандыра алатын оңтайлы стратегия ретінде қарастырылуда.

Қашықтан жұмыс істеу уақытша шарадан гөрі кеңсе моделіне толыққанды баламаға айналды. Бұрын қашықтан жұмыс істеу кең таралмаған АҚШ пен Еуропада Google және Facebook сияқты технологиялық алпауыттардан бастап қаржы корпорацияларына дейін көптеген компаниялар аралас форматтармен белсенді түрде тәжірибе жасап жатыр. Қазақстанда және ТМД елдерінде аралас модельдер, әсіресе IT-компаниялар мен ірі корпорациялар арасында барған сайын танымал болуда. Бүгінде әртүрлі салалар бизнестің ерекшеліктері мен қызметкерлерге қойылатын талаптарды ескере отырып, қашықтан жұмыс істеуге арналған өз тәсілдерін әзірлеп жатыр.

Аралас жұмыс модельдері компаниялар мен қызметкерлер үшін бірқатар артықшылықтар береді. Негізгі артықшылықтарға мыналарды жатқызуға болады:

1) Компаниялар жалға алу, коммуналдық қызметтер және кеңсе керек-жарақтарына жұмсалатын шығындарды азайтып, қаржыны бизнесін дамытуға қайта бағыттай алады.

2) Аралас және қашықтан жұмыс істеу IT және технологиялық компаниялар үшін маңызды қызметкерлерді түрлі аймақтардан алуға мүмкіндік береді.

3) Қашан және қайда жұмыс істеу керектігін таңдау мүмкіндігі жұмыс пен жеке өмірдің тепе-теңдігін жақсартып, қызметкерлердің адалдығын арттырады.

Дегенмен, аралас форматтың артықшылықтарына қарамастан, оның кемшіліктері де жоқ емес:

1) Егер есеп беру және нәтижелерді талдау жүйесі болмаса, қызметкерлердің тапсырмаларды орындауын бақылау қиындайды.

2) Қашықтан жұмыс істеу үшін бейресми қарым-қатынастың қиындауы ұжымды біріктіруге теріс әсер етуі мүмкін.

3) Қашықтан жұмыс істеу компанияны кибершабуылдарға осал етеді және деректерді қорғауға көбірек назар аударуды талап етеді, – іспеттес түрлі кемшіліктерді байқай аламыз.

Қашықтан жұмыс істеу кезінде ақпараттың қауіпсіздігін қамтамасыз ету маңызды, өйткені ол кибершабуыл қаупін арттырады. Мұндай жағдайда көпфакторлы аутентификация жүйелері мен VPN-дер танымал болып келеді, олар компания деректерін қорғауға көмектеседі. Сондай-ақ Google Workspace және Microsoft Azure сияқты бұлтты шешімдер кеңінен енгізіліп, кез келген жерден жұмыс файлдарына қол жеткізуді жеңілдетеді.

Келесі бірнеше жылда гибридті жұмыс модельдері барған сайын актуалдылығын жоғарылатып жатыр. Жасанды интеллект пен автоматтандыру технологияларының дамуы арқылы компаниялар қашықтан жұмыс істейтін қызметкерлердің тапсырмаларын ғана бақылап қоймай, сонымен қатар оларды орындаудың жаңа тәсілдерін ұсына алады. Мысалы, қызметкерлер кез келген жерден жұмыс істей алатын, кеңсесі жоқ толығымен таратылған компанияларға көшу мүмкін.

Аралас жұмыс моделі бизнесті жаңа мүмкіндіктермен қамтамасыз етеді, бұл шығындарды оңтайландыруға, таланттарға қол жеткізуді кеңейтуге және қызметкерлер үшін ыңғайлы жағдай жасауға мүмкіндік береді. Дегенмен, табысты көшу мұқият жоспарлауды, технологияларды қолдануды және қызметкерлердің әл-ауқатына назар аударуды талап етеді. Болашақта аралас жұмыс модельдері бизнестің ажырамас бөлігіне айналуы мүмкін, жұмыс процестеріне жаңа тәсілдерді ұсына отырып, компанияларға өзгермелі жағдайларға бейімделуге мүмкіндік береді.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. https://slide-share.ru/innovacii-v-biznese/budushhee-udalennoj-raboty-kakie-innovacionnye-instrumenty-pomogut-vashemu-biznesu-ostavatsja-konkurentosposobnym/
2. Түстікбаев І. (2023). «Қашықтан жұмыс істеу: Қазақстанда және шет елдерде жұмыскердің еңбегін құқықтық реттеу мен олардың ерекшеліктері». Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ Хабаршысы.
3. Кайшатаева А., Баязитова Р. (2023). «Қазақстанда қашықтықтан еңбекті дамыту жолдары: заңнамалық мүмкіндіктердің тиімділігі».

Тастанбек Камила