Лазерлік медицина – Лазерлік терапия мен хирургияның физикалық принциптері

Заман ағымына сай қазіргі таңда адамдардың екінің бірінде киста, полип, жиі кездеседі. Олардың шығу себебін ешкім нақты айта алмайды себебі соңғы уақытта қоршаған ортамыз бұрынғы кезге қарағанда әлдеқайда көбірек ластанғандықтан экологиялық факторларда теріс әсер етеді. Түрлі органдардағы киста мен өсінділерді кейде алып тастау мақсатында немесе сұлулық құрбаны болып қаншама жастарымыз лазерлік медицинаға жүгініп жүргендігі жасырын емес. Алайда оның денсаулыққа өзіндік зиянын тигізетіндігіне ешкімнің де басқатырғысы келмейді. Лазерлік медицина - бұл лазерлерді медициналық диагностикада, емдеуде немесе емдік әдістерде қолдану лазерлік фотодинамикалық терапия, фото жасарту және лазерлік хирургия.

Жалпы негізінен лазер сөзі "ынталандырылған сәулелену арқылы жарықты күшейту" дегенді білдіреді.

Хирургияда қолданылатын лазерлердің принциптері мен механизмдері лазерлер 1970 жылдардан бастап көмей хирургиясында қолданылып келе жатыр. Егер бастапқыда олардың көмегімен операциялар тек операциялық бөлмеде жүргізілсе, онда қазіргі уақытта көмейге көптеген лазерлік араласулар амбулаториялық негізде жасалатын еді. Көмірқышқыл газындағы түпнұсқа хирургиялық лазер, СО2 лазері топсалы тұтқаны пайдаланып операциялық микроскоппен біріктіріліп, микроманипулятормен басқарылды. Салыстырмалы түрде жақында, лазерлік және талшықты технологиялардың серпілісінен кейін, лазерлік энергияны икемді ларингоскопқа салынған талшықтар арқылы жеткізуге мүмкіндік туды. Бұл тұжырымдар ларингологияда нақты төңкеріс жасады, өйткені лазерлермен операциялар енді операция бөлмесінде ғана емес, жалпы анестезиясыз амбулаториялық негізде де жасалуы мүмкін.

Лазерлік терапия-әртүрлі ауруларды тиімді емдеуге мүмкіндік беретін заманауи медицинаның перспективалы бағыттарының бірі. Лазерлік терапия (ағылш. laser-light amplification by stimulated emission of radiation) - лазерлік сәулеленуді медициналық мақсатта қолдану. Лазер-когерентті және тар бағытталған сәулеленуді тудыратын жарық көзі, бұл оны емдеу аймағына дәл бағыттауға мүмкіндік береді. Лазерлерді медицинада қолдану тарихы 1960 жылы лазерлік сәулеленудің тірі тіндерге әсері туралы алғашқы тәжірибелер жүргізілген кезде басталды. 1961 жылы лазермен алғашқы сәтті операция жасалды-көздің меланомасын жою. Содан бері лазерлік терапия белсенді дамып, медицинаның барлық салаларында қолданыла бастады.

Лазерлік терапия принциптері негізінен монохроматикалық және когерентті лазерлік сәулеленудің биологиялық тіндермен өзара әрекеттесуіне негізделген. Медицинада қолданылатын лазерлердің негізгі түрлері: CO2-лазер, Nd: YAG-лазер, гелий-неон лазері, диодты лазер. Лазерлік сәулеленудің әсері тіндердің регенерациясын ынталандыруға, ауырсыну мен қабынуды азайтуға, қан тамырларының коагуляциясына, патологиялық түзілімдердің бұзылуына әкелуі мүмкін. Бұл медицинаның көптеген салаларында лазерлерді қолдануға мүмкіндік береді. Медицинада лазерлік терапияны көбінесе дерматологияда терінің қатерсіз және қатерлі ісіктерін жою үшін, безеуді, розацеяны және басқа тері ауруларын емдеу мақсатында көбірек қолданады. Теріні жасарту, әжімдер мен тыртықтарды кетіру үшін лазерлік терапиядан қазіргі үлкенді-кіші қыз келіншектеріміз жасқанбайды. Лазерлік хирургия минималды қан кетумен және тыртықпен минималды инвазивті операцияларды жүргізу үшін көбірек жүзеге асырылады. Әсіресе лазерлік хирургия Ісіктерді, полиптерді және басқа патологиялық түзілімдерді жою үшін тиімді әдістердің бірі болып саналады.

 С.Д. Асфендияров атындығы ҚазҰМУ-нің Биофизика және қалыпты физиология кафедрасының магистрі Абдрасилова Венера Оналбаевна

С.Д. Асфендияров атындығы ҚазҰМУ-нің Педиатрия факультетінің 1-курс студенті Нұрғали Жанерке Ғазизқызы

Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз: